Rahmli va mehribon Rabbimizning amri ila mayingina esib turgan sarrin shaboda tufayli bugun ham chanqoqni sezmasdan ro‘zamizni tutib oldik.. Ana endi tarovehga hozirlanamiz. Taroveh namozining fazilatlaridan biri shundaki, yil bo‘yi ko‘rmagan tanish-bilishlaringizni uchratib diydorlashasiz.
Mana, “Huvaydo” masjidi ham har kungi namozxonlar bilan gavjumlashmoqda. Namoz boshlanishidan oldin imom-xatib ro‘zaning, silai rahmning, ijtimoiy yordamning, tunlari namoz o‘qishning fazilatlaridan gapirib berdi va so‘zini quyidagicha yakunladi:
Imom Termiziy hasani sahih deb, Imom Hokim sahih deb rivoyat qilgan hadisi sharifda Janobi Rasuli akram sollallohu alayhi vasallam bunday deganlar:
“Ey odamlar! Salomni oshkora qilinglar, (bir-birlaringizga, ochlarga) taom beringlar, qarindoshlarga silai rahim qilinglar va odamlar uxlayotganda kechasi namoz o‘qinglar. Shunda jannatga salomat kirasizlar!”
Bismillahir Rohmanir Rohiym
Savol: Men haydovchilik qilaman. Ba’zilar menga ma’lum miqdorda pul berib, uni boshqa shahardagi odamga yetkazishimni so‘rashadi. Shu puldan avval o‘zim foyda ko‘rib, so‘ng aytilgan odamga to‘liq qilib yetkazsam bo‘ladimi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Yo‘q, bu ish joiz emas. Chunki bu omonatga xiyonat qilish hisoblanadi. Omonatga olingan puldan faqat egasi rozi bo‘lsagina ishlatish mumkin. Ammo egasi rozi bo‘lmasa, yoki egasiga bildirmay ishlatilsa, bu xiyonat sanaladi. Omonatga xiyonat qilish esa, katta gunoh va munofiqning belgilaridan biridir. Bu haqda faqih Nizomiddin Shoshiy rahimahulloh shunday zikr qiladilar:
“Omonatdor, vakil va g‘osib (birovning molini zo‘rlik bilan olgan kimsa)lar molning ayni o‘zini o‘zlarida olib qolib, uning mislini (qiymatini) to‘lashlari mumkin emasdir” (“Kitabul-xamsiyn” kitobi).
Shuningdek, alloma Ibn Nujaym rohimahulloh shunday naql qiladilar: “Omonatga olingan buyum boshqa kishiga na omonatga beriladi, na qarzga (bepul foydalanish uchun) beriladi, na ijaraga beriladi va na garovga qo‘yiladi. Agar omonatdor ulardan birortasini qilsa, javobgar bo‘ladi” (“Al-Bahrur-roiq” kitobi).
Xulosa qilib aytganda, haydovchilarning yuqoridagi birovning omonatidan beruxsat foydalanishlari va undan daromad ko‘rishlari shar’an joiz emasdir. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.