Abbos In’om Xo‘ja hijriy 1307 (1889) yili Qo‘qonda tug‘ilgan. 15 yoshida Qur’oni karimni to‘liq yod olgan. 16 yoshida Buxoroga borib “Mir Arab” madrasasiga o‘qishga kirgan. Madrasada hanafiy fiqhi, tafsir, mantiq, falsafa va boshqa bir necha fanlarni puxta o‘zlashtirgan. Buxoroda bir necha yil istiqomat qilgan. So‘ng Samarqandga kelib “Xurtnaq” degan joyda yashab Buxoroda olgan ilmlarini takrorlagan. Keyin Afg‘onistonga o‘tib Peshavor shahriga borgan. O‘sha vaqtda 30 yoshda bo‘lgan. Ilmini yanada oshirish maqsadida Hindistonga safar qilgan. U yerdagi madrasalarning biriga o‘qishga kirib o‘qishni davom ettirgan. U yerda ham 5 yil yashaganidan keyin Devbanddagi universitetga o‘qishga kirib ikki yil ta’lim olgan. So‘ng “Ahmir” shahridagi bir masjidda imomlik qilib, Qur’oni karimdan uch yil dars bergan.
Ikkinchi jahon urushi, boshlangan kezlarda Hindistondan Bag‘dodga safar qilgan. U yerda olti oy davomida bir necha qiroatlar bo‘yicha ta’lim olgan. So‘ng Shomga borib u yerda 2 hafta turadi va hijriy 1360 (1941) yili Madinai Munavvaraga borib o‘sha yerda yashab qolgan.
Madinada qurrolar ustodi Shayx Hasanga qiroatlar bo‘yicha ta’lim olib, u kishidan bir necha qiroatlar bo‘yicha ijoza olgan. Shuningdek, hijriy 1360 (1941) yildan boshlab “Madrasatul O‘zbekiya”da Qur’oni karim, qiroatlar va boshqa bir necha ilmlardan vafot etguniga qadar dars bergan.
Ustozlari:
Shogirdlari:
Hafs Osim undan Qur’oni karim bo‘yicha dars olgan bir necha qorilar mavjud deb, ularning ba’zilarini quyida keltirgan:
Shayx Abbos Buxoriy hijriy 1407 (1987) yilning 20 dekabrida Madinai Munavvarada vafot etgan. Janozasi payshanba kuni bomdod namozidan so‘ng Masjidun Nabaviyda o‘qilib Baqe’ qabristoniga dafn qilingan.
Tojiddinov Abdussomad Abdulbosit o‘g‘li
2025 yilning 26 iyun kuni – yangi 1447 hijriy yil – Muharram oyi boshlanishining 1 kunidir. Ashuro kuni 2025 yilning 5 iyul, shanba kuniga to‘g‘ri keladi.
Muharram oyi qanday oy?
Muharram oyi – musulmonlar taqvimining birinchi oyidir. Bu oy Alloh taolo urush, qon to‘kishni harom qilgan (Zulhijja, Zulqa’da, Muharram, Rajab) to‘rt oyning biri bo‘lib, uning o‘ninchi kuni ya’ni, ashuro kuni alohida fazilatlarga ega.
Ashuro qanday kun?
Bu kun haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bu shunday yaxshi kundirki, bu kunda Alloh Bani Isroilni dushmanlaridan qutqargan. Shu bois Muso alayhissalom bu kunda ro‘za tutgan. Men Musoga ko‘proq (yaqin bo‘lishga) haqliroqman”, dedilar va u kunda ro‘za tutib, odamlarni ham uning ro‘zasini tutishga buyurdilar” (Imom Buxoriy rivoyati).
Ashuro kuni ro‘za tutish o‘tgan bir yillik gunohlarga kafforat bo‘ladi.
Bu haqda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ashuro kunining ro‘zasi – Allohdan umid qilamanki – bir yil oldingi gunohlarga kafforat bo‘ladi”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).
Bu kun yaqinlarga kengchilik qilish, bir yillik kengchilikka sabab bo‘ladi.
Abu Sa’d roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim Ashuro kuni ahli ayoliga kenglik yaratsa, Alloh unga yil bo‘yi kenglik yaratadi”, dedilar (Imom Bayhaqiy rivoyati).
Sufyon ibn Uyayna rahmatullohi alayh: “Bu hadisni oltmish yil tajriba qildim va faqatgina yaxshilik ko‘rdim”, deganlar.
Ashuro kunini Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qanday o‘tkazardilar?
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu kunni o‘tkazib yubormaslik uchun qattiq harakat qilardilar, uning savobiga erishish uchun bu kunning kelishini intiqlik bilan kutardilar. Bu haqda Ibn Abbos roziyallohu anhu aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni Ashuro kuni ro‘zasini Ramazon oyi ro‘zasini kutib sog‘ingandek, boshqa kun va oy ro‘zasini kutganlarini ko‘rmadim” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ashuro kuni ro‘zasini tutib, odamlarni ham bu kunning ro‘zasini tutishga buyurganlarida, sahobalar: “Yo, Rasululloh! Bu kun yahudiy va nasroniylar ulug‘laydigan kun-ku!” deyishdi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh xohlasa kelasi yil to‘qqizinchi kuni ham tutamiz”, dedilar. Ammo, kelasi yil kelmasidan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafot etdilar (Imom Muslim rivoyati).
Ulamolarimiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ushbu niyatlariga e’tiboran, Ashuro kuniga qo‘shib bir kun oldingi yoki bir kun keyingi kunda ham ro‘za tutmoq afzal deydilar.
Alloh taolo ushbu oyning fazilatlaridan barcha mo‘min-musulmonlarni to‘liq bahramand etsin. O‘zining roziligini topadigan amallarda bardavom qilsin.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati