Sayt test holatida ishlamoqda!
17 Iyul, 2025   |   22 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:25
Quyosh
05:05
Peshin
12:34
Asr
17:39
Shom
19:58
Xufton
21:30
Bismillah
17 Iyul, 2025, 22 Muharram, 1447

Sha’bon oyi haqidagi hadislar

28.04.2017   17134   12 min.
Sha’bon oyi haqidagi hadislar

Oisha onamiz dedilar:

 «Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning boshqa oylarda sha’bon oyidagi kabi ko‘p ro‘za tutganlarini ko‘rmadim». 

*   *   *

Abu Bakr Siddiq roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam aytdilar:

«Alloh taolo sha’bonning o‘n beshinchi kechasi dunyo osmoniga (O‘zining sha’niga muvofiq) tushadi va Allohga shirk keltirgan va qalbida gina, kudurat bor kishidan boshqa barchani mag‘firat qiladi».

*   *   *

  «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

«(Ey Oisha,) bu kecha qanday kecha ekanini bilasizmi?» dedilar. Men:

«Alloh va Uning Rasuli biluvchiroq», dedim.

«Bu sha’bonning o‘n beshinchi kechasidir. Alloh azza va jalla bu kecha O‘zining bandalariga rahmat nazari bilan qaraydi va mag‘firat so‘rovchilarni mag‘firat qiladi, rahm so‘rovchilarga rahm qiladi, dillarida musulmonlarga nisbatan gina, adovat saqlovchi kishilarni qanday bo‘lsa, shunday holatda qo‘yib qo‘yadi», dedilar.

*   *   *

 Abu Muso Ash’ariy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam aytdilar:

«Alloh taolo sha’bonning o‘n beshinchi kechasida rahmat nazari bilan qarab, shirk keltiruvchi va qalbida birorta musulmonga nisbatan gina-adovat saqlovchi kishilardan boshqa barcha maxluqlarini mag‘firat qiladi».

*   *   *

 Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

«Sha’bonning o‘n beshinchi kechasi Alloh taolo bandalariga rahmat nazari bilan qaraydi. Ikkita shaxsdan boshqa barchani mag‘firat qiladi: biri ginachi, boshqasi nohaq odam o‘ldiruvchi», dedilar».

*   *   *

 Usmon ibn Abul Oss roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam aytdilar:

«Qachon sha’bonning o‘n beshinchi kechasi bo‘lsa, bas, (Alloh taolo tarafidan) bir nido qiluvchi nido qiladi: «Birorta mag‘firat so‘rovchi bormi, Men uni mag‘firat qilaman! Biror narsa so‘rovchi bormi, Men unga beraman», deydi. Shu vaqtda kim (qalbidan) so‘rasa, unga (o‘zining sha’niga muvofiq) beriladi. Zinokor hotin va mushrikdan boshqa. (Bular o‘zlarining yomon amallari sababidan Alloh taoloning ne’matidan mahrum bo‘lgandirlar)».

*   *   *

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar:

«Jabroil alayhissalom mening oldimga kelib, aytdilar:

«Bu sha’bonning o‘n beshinchi kechasidir. Alloh taolo bu kechada ko‘p odamlarni do‘zaxdan ozod qiladi. Ularning adadi Kalb qabilasi qo‘ylarining junlaridan ham ziyoda bo‘ladi. Faqat bu kechada Alloh taologa shirk keltirgan, ginachi va qarindoshlik aloqalarini uzuvchi, izorini (manmanlik bilan) to‘pig‘idan pastga tushirib yuruvchi, ota-onasiga oq bo‘luvchi va xamr ichuvchi kishilarga rahmat nazari bilan qaramaydi».

*   *   *

Abu Dardo roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Kim savob umidida qoim turib ibodat qilsa, bas, uning qalbi (qiyomat kuni sababidan) odamlarning qalbi o‘lgan paytda uning qalbi o‘lmaydi».

*   *   *

Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«Bu kechada (ya’ni sha’bonning o‘n beshinchi kechasida) nimalar bo‘lishini bilasizmi?» dedilar. Oisha roziyallohu anho:

«Ey Allohning Rasuli, bu kechada nimalar bo‘ladi?» dedilar.

U zot:

«U kechada Odam bolalarining bu yilda tug‘iladiganlari va bu yilda vafot etadiganlari yoziladi va u kechada ularning ammallari ko‘tarilib, rizqlari nozil bo‘ladi», dedilar».

*   *   *

Usmon ibn Muhammad ibn Mug‘iyra ibn al-Axnas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

«Sha’bondan keyingi sha’bongacha ajallar (umrlar) belgilanadi. Bir kishi uylanib, farzand ko‘radi. Vaholanki, uning ismi vafot etganlar safiga kiritib qo‘yilgan bo‘ladi», dedilar».

*   *   *

Roshid ibn Sa’d roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«Sha’bonning o‘n beshinchi kechasida Alloh taolo o‘lim farishtasiga o‘sha yilda qabz qilishni iroda qilgan har bir jonni qabz qilishni vahiy qiladi», dedilar».

*   *   *

Abu Bakr roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

«Sha’bonning o‘n beshinchi kechasida Alloh taolo dunyo osmoniga tushib, mushrik va xusumatchidan tashqari barchani mag‘firat qiladi», dedilar».

*   *   *

Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:

«Bir kecha men Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni yo‘qotib qo‘yib, (tashqariga) chiqdim. Qarasam, u zot Baqi’ qabristonida ekanlar. U zot:

«Alloh va Uning Rasuli senga adolatsizlik qiladi deb qo‘rqdingmi?» dedilar. Men:

«Ayollaringizdan birortasining oldiga keldingizmikan, deb o‘ylabman», dedim. U zot:

«Sha’bonning o‘n beshinchi kechasida Alloh taboraka va taolo dunyo osmoniga tushib, Kalb qabilasining qo‘ylarining junlaridan ham ko‘proq kishilarni mag‘firat qiladi», dedilar».

*   *   *

Abu Muso al-Ash’ariy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

«Alloh taolo Sha’bonning o‘n beshinchi kechasida rahmat bilan nazar qilib, mushrik yoki xusumatchidan boshqa maxluqotlarining barchasini mag‘firat qiladi», dedilar».

*   *   *

Mu’oz roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«Alloh azza va jalla Sha’bonning o‘n beshinchi kechasida maxluqotlariga (rahmat nazari bilan) qaraydi va jamiki maxluqotlarini mag‘firat qiladi. Faqat mushrik va xusumatchi bundan mustasnodir», dedilar».

*   *   *

Abu Sa’laba al-Xushaniy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«Sha’bonning o‘n beshinchi kechasida Alloh taolo maxluqotlariga rahmat nazari bilan qaraydi. Mo‘minlarni mag‘firat qilib, kofirlarga muhlat beradi va gina ahlini o‘z ginalaridan voz kechmagunlaricha tark qiladi», dedilar».

*   *   *

Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

«Alloh azza va jalla Sha’bonning o‘n beshinchi kechasida maxluqotlariga qarab, bandalarini mag‘firat qiladi. Faqat ikki (toifa) kishilar bundan mustasnodirlar. (Ular) xusumatchi va (nohaq) odam o‘ldiruvchi», dedilar».

*   *   *

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

«Sha’bonning o‘n beshinchi kechasida Alloh taolo bandalarini mag‘firat qiladi. Faqat mushrik yoki xusumatchi bundan mustasnodir», dedilar».

*   *   *

 Avf roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

«Sha’bon oyining o‘n beshinchi kechasi Alloh taolo O‘z maxluqotlariga rahmat nazari bilan qarab, mushrik va qalbida ginasi bor kishidan boshqalarning barchasini mag‘firat qiladi»

*   *   *

Kasir ibn Murra al-Hazramiy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«Sha’bon oyining o‘n beshinchi kechasi Alloh azza va jalla yer ahlini mag‘firat qiladi. Mushrik va xusumatchi bundan mustasnodir», dedilar».

*   *   *

 Usmon ibn Abul Os roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«Sha’bon oyining o‘n beshinchi kechasi (Alloh taolo tomonidan bir) nido qiluvchi: «Mag‘firat so‘rovchi bormi, uni mag‘firat qilsam! So‘rovchi bormi, unga bersam!» deb nido qiladi. Farji bilan zino qiluvchi ayol yoki mushrikdan tashqari kim nimani so‘rasa, (so‘ragan narsasi) unga beriladi», dedilar».

*   *   *

 Oisha roziyallohu anho dedilar:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam oldimga kirib, kiyimlarini yechdilar, ko‘p o‘tmay, kiyimlarini qaytadan kiydilar. Rashkim tutdi va u zot kundoshlarimning birortasinikiga ketib qoldilarmikan, degan xayolga bordim. (Hujramdan) chiqib, u zotning orqasidan ergashdim. U zotni Baqi’ul g‘orqoda topdim. U zot mo‘minu mo‘mina va shahidlar haqqiga mag‘firat so‘rayotgan edilar. Dilimda: «Ota-onam sizga fido bo‘lsin! Siz Robbingizning ishi bilan ekansiz-u, men esa dunyo ishi bilan ovora ekanman», dedim. Ortimga qaytib, xansiragan holatda hujramga kirdim. Rasululloh orqamdan yetib kelib:

«Bu nima nafas olish, ey Oisha!» dedilar. Men:

«Ota-onam sizga fido bo‘lsin, huzurimga kirib, kiyimingizni yechdingiz, ko‘p o‘tmay kiyimingizni qaytadan kiydingiz. Shunda qattiq rashkim keldi. Kundoshlarimning birortasinikiga ketdingizmikan, degan xayolga bordim. Nihoyat sizning Baqi’ qabristonida nima qilayotganingizni ko‘rdim», dedim. U zot:

«Ey Oisha! Alloh va Uning Rasuli senga adolatsizlik qilishidan qo‘rqdingmi? Aslida Jabroil alayhissalom kelib: «Bu kecha sha’bonning o‘n beshinchisi. Bu kecha Alloh taolo Kalb qabilasi qo‘ylarining junlari adadicha kishilarni do‘zaxdan ozod qiladi. Lekin bu kecha Alloh taolo mushrik, qalbida ginasi bor, qarindosh-urug‘ rishtalarini uzuvchi, pochasini oshig‘idan tushirib yuruvchi, ota-onasiga oq bo‘lgan, aroq ichishni odat qilgan kishilarga rahmat nazari bilan qaramaydi, – dedilar. So‘ng kiyimlarini yechib: – Ey Oisha! Bu kechani bedor o‘tkazishga menga izn berasizmi?» dedilar. Men:

«Mayli, ota-onam sizga fido bo‘lsin», dedim.

U zot o‘rinlaridan turdilar va uzoq sajda qildilar. Hatto men u zotning ruhlari qabz qilindimikan, deb o‘yladim. Ushlab ko‘rish uchun o‘rnimdan turdim va qo‘limni oyoqlarining ostiga qo‘ydim. U zot qimirlagan edilar, xursand bo‘lib ketdim. Men u zotning sajdada «A’uzu bi afvika min i’qobik va a’uzu birizoka min saxotik va a’uzu bika minka jalla vajhuka la uhsiy sanaan alayka anta kamaa asnayta alaa nafsika», deyayotganlarini eshitdim. Tong otgach, ularni u zotga zikr qilgan edim:

«Ey Oisha! Ularni o‘rganib oldingizmi?» dedilar. Men:

«Ha», dedim. U zot:

«Ularni yodlab oling va (o‘zgalarga) o‘rgating. Chunki Jabroil alayhissalom ularni menga o‘rgatib, sajdada takror-takror o‘qishimga amr qildilar», dedilar».

Duoning tarjimasi: «Sening afving yordami ila iqobingdan panoh so‘rayman. Sening roziliging yordami ila g‘azabingdan panoh so‘rayman. Sening yordaming ila Sendan panoh so‘rayman. Vajhing ulug‘ bo‘ldi. Senga sanoni hisoblamayman. Sen O‘zingga O‘zing sano aytganing kabisan».

*   *   *

A’lo ibn Horis roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Oisha roziyallohu anho dedilar:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam tunda turib, namoz o‘qidilar va sajdani uzun qildilar. Hatto qabz qilindilar, deb gumon qildim. O‘shani ko‘riboq, boshmaldoqlarini qimirlatgan edim, qimirladi. So‘ng ortga qaytdim. Sajdadan boshlarini ko‘tarib, namozdan forig‘ bo‘ldilar-da:

«Ey Oisha – yoki ey Humayro, – Nabiy senga adolatsizlik qildi, deb o‘yladingmi?» dedilar.

«Allohga qasamki, yo‘q, ey Allohning Rasuli. Lekin sajdangiz cho‘zilib ketganidan qabz qilindingizmi deb o‘yladim», dedim.

«Bugun qaysi kechaligini bilasanmi?» dedilar.

«Alloh va Uning Rasuli bilguvchi», dedim.

«Bu sha’bonning o‘n beshinchi kechasi. Alloh taolo sha’bonning o‘n beshinchi kechasida bandalariga qaraydi va istig‘for aytuvchilarni mag‘firat qilib, rahm so‘rovchilarga rahm qiladi. Xusumatchi ahlni o‘z hollaricha qoldiradi», dedilar».

*   *   *

Ali roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Qachon Sha’bonning o‘n beshinchi kechasi bo‘lsa, uning kechasini bedor o‘tkazinglar, kunduzining ro‘zasini tutinglar. Chunki o‘shanda Alloh quyosh botish paytida dunyo osmoniga tushadi va to tong otgunicha:

«Qani, istig‘for aytuvchi bormi, uni mag‘firat qilaman. Qani, rizq so‘rovchi bormi, unga rizq beraman. Qani, baloga uchragan bormi, unga ofiyat beraman. Qani falon, falon» (deydi)» dedilar».

 

Hadisi sharif
Boshqa maqolalar

“Odamlarni afv etadiganlar...”

16.07.2025   1843   4 min.
“Odamlarni afv etadiganlar...”

Abdurrazzoq San’oniy aytadi: Ali ibn Husayn roziyallohu anhum namoz uchun tahorat qilayotgan edi. Shu payt suv quyib turgan joriya qo‘lidan obdasta tushib ketib, uning yuziga ozgina shikast yetkazdi. Ali ibn Husayn boshini ko‘tarib, joriyaga qaradi. Joriya vaziyatni yumshatish maqsadida Qur’oni karim oyatlaridan o‘qidi: “... G‘azablarini yutadigan... (Oli Imron surasi, 134-oyat). Ali ibn Husayn roziyallohu anhum jimgina javob berdi: “G‘azabimni bosdim”.

Joriya oyatning davomini o‘qidi: ...odamlar-ni (xato va kamchiliklarini) afv etadiganlardir....

U kishi dedi: “Men seni afv etdim”.

Joriya oyatning oxirini o‘qidi: Alloh ezgulik qiluvchilarni sevar”.

Ali ibn Husayn roziyallohu anhum dedi: “Bor, sen Allox yo‘lida ozodsan”.

Abdulloh ibn Ato aytadi: “Ali ibn Husaynning bir g‘ulomi (quli) xatoga yo‘l qo‘ydi va jazoga loyiq bo‘ldi. Ali ibn Husayn qamchini oldi. So‘ng u zot bunday oyatni o‘qidi: (Ey Muhammad!) Imon keltirgan kishilarga ayting, ular Alloh kunlari (qiyomat)dan umid qilmaydigan kimsalarni kechirib yuboraversinlar! Shunda (u sabrli) kishilarni qilgan ishlari (kechirishlari) sababli mukofotlagay! (Josiya surasi, 14-oyat).

Qul esa dedi: “Men bunday emasman, men Allohning rahmatidan umidvorman va uning azobidan qo‘rqaman”.

Ali ibn Husayn roziyallohu anhum qamchini tashlab yubordi va dedi: “Sen Alloh yo‘lida ozodsan”.

Muso ibn Dovud aytadi: Ali ibn Husayn xizmatkorini ikki marta chakirdi, u javob bermadi. Uchinchi marta chaqirgach javob qildi. Ali ibn Husayn unga dedi: “Ey o‘g‘lim, ovozimni eshitmadingmi?”.

Xizmatkor: “Eshitdim”, dedi.

Ali ibn Husayn so‘radi: “Nega javob bermading?”.

Xizmatkor: “Sizning shafqatingizga ishondim”, dedi.

Abdulg‘ofir ibn Qosim aytadi: Ali ibn Husayn masjiddan chiqib ketayotgan edi. Bir odam kelib uni haqorat qildi. Shunda Alining xizmatkor va qullari unga tashlanishdi.

Ali ibn Husayn ularni to‘xtatdi va bunday dedi: “Bas qilinglar, uning holatiga qaranglar”.

So‘ngra o‘sha odamga dedi: “Bizda siz bilmagan yana ko‘p narsalar bor. Agar sizga yordam kerak bo‘lsa, ayting, yordam beraylik”. O‘sha odam xatosini anglab, uyaldi va ortiga qaytdi.

Ali ibn Husayn uni yoniga chaqirib, o‘zi kiyib turgan chakmonini yelkasiga tashladi va ming dirham pul berdirdi.

Abu Ya’qub Muzaniy deydi: Hasan ibn Hasan bilan Ali ibn Husayn o‘rtasida bir oz noxushlik bo‘lib qoldi. Hasan bir kuni masjidda Ali ibn Husaynning yoniga keldi, uni turli so‘zlar bilan haqorat qildi. Ali ibn Husayn esa unga bir og‘iz ham javob qaytarmadi.

So‘ngra Hasan chiqib ketdi. Kechasi u alining uyiga bordi va eshigini qoqdi. Ali ibn Husayn eshikni ochib chiqdi. Hasan unga:

- Ey aka, agar siz haqiqatan ham men aytganlarimdek bo‘lsangiz, Alloh meni mag‘firat qilsin. Agar men yolg‘onchi bo‘lsam, Allox sizni mag‘firat qilsin, dedi va ketdi.

Ali ibn Husayn ortidan borib, yetib oldi va uni og‘ushiga oldi. Ikkovi yig‘lab yuborishdi. Shunda Hasan:

- Qasamki, endi siz xafa bo‘ladigan biron ish qilmayman, - dedi.

Ali esa unga: - Sen ham menga aytgan so‘zla ring uchun halollikdasan,- dedi.

Ibn Abi Dunyo rivoyat qiladi: Ali ibn Husaynning xizmatkori shoshgan holda oshxonadan temir pechni olib kelayotgan edi. Kutilmaganda temir pech tushib ketdi ketdi va narigi tomondan pastga tushib kelayotgan Ali ibn Husayn o‘g‘lining boshiga tegib, jarohat yetkazdi. Oqibatda u halok bo‘ldi. Mehmonlar bilan suhbatlashib o‘tirgan Ali ibn Husayn o‘rnidan sakrab turib, xizmatkorga dedi: “Sen ozodsan. Bu ishni qasddan qilmaganingni bilaman”. So‘ngra Ali ibn Husayn mayyitni dafn etish tadorigini ko‘rdi.

Shayx Mahmud MISRIYning “Solih va solihalar hayotlaridan qissalar”
nomli asaridan Ilyosxon AHMЕDOV tarjimasi.