Sayt test holatida ishlamoqda!
15 Iyul, 2025   |   20 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:22
Quyosh
05:03
Peshin
12:34
Asr
17:40
Shom
19:59
Xufton
21:32
Bismillah
15 Iyul, 2025, 20 Muharram, 1447

Nima uchun suvni ikki marta qaynatib bo‘lmaydi

13.04.2017   25103   3 min.
Nima uchun suvni ikki marta qaynatib bo‘lmaydi

Qaynatilgan suvni yana qaynatish yoki hatto isitish nafaqat zararli, balki xatarlidir.

Vodoprovod suvi o‘zida — tuzlardan tortib minerallargacha juda ko‘p aralashmalardan tarkib topadi. Suv isitilib boshlanganda, uning kimyoviy tarkibi o‘zgaradi.

Bu o‘zgargan moddalar kishi organizmiga qayta isitilgan suv bilan tushib boradi.

Qaynatilgan suvni yana qancha marta qayta-qayta qaynatilgani sari uning inson salomatligi uchun zarari shuncha ortib boraveradi.

Bunday suvda inson salomatligi uchun eng zararli bo‘lgan mishyak, ftoridlar, nitratlar kabi moddalar hosil bo‘lib boraveradi.

Suvning bir marta qaynatilishi, uning turli mikroblardan toza bo‘lishi uchun kifoya qiladi.  Uni yana bir (yoki undan ko‘p) marta qaynatilganida, mavjud bo‘lgan foydali moddalarning  buzilishiga, zararli va xatarli birikmalarga aylanishiga yo‘l ochiladi.

Qayta qaynatilgan suvdagi zararli moddalarning inson uchun xatarli ta’siri:

  1. Mishyak

Butunjahon sog‘likni saqlash tashkiloti ma’lumotlariga qaraganda, inson salomatligi uchun eng katta xatarni aynan shu modda keltirib chiqaradi. Mishyakni juda oz va inson uchun zararsiz miqdorda vodoprovod suviga undagi zararli mikroorganizmlarni yo‘q qilish uchun qo‘shiladi.

Albatta qayta qaynatilgan suvdagi mishyak sababidan insonning o‘limi uzoq yillar bunday suvni muntazam ichishda davom etishidan kelib chiqishi mumkin, lekin gap shundaki, bu modda yig‘ma ta’sir qiladi. Buning oqibati esa, eng ayanchli bo‘lishi mumkin: periferik neyropatiyani, butun badandagi teri kasallikka chalinib shikastlanishini, oshqozon-ichak tizimi faoliyatining buzilishini, buyrak faoliyati buzilishini va saraton kasalliklarini keltirib chiqarishi mumkin.

  1. Ftor

Suv qayta qaynatilganida, undagi ftor birikmalarining bir qismi ftorid moddalarga aylanadi.

Garvard universiteti professorlarining bir necha o‘n yillik tadqiqotlari natijalari ftorid moddalar nevrologik faoliyatga salbiy ta’sir ko‘rsatishini va hatto yosh bolalarda aqliy qoloqlikka sabab bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatdi, shuningdek, ular ayollarda bepushtlik kelib chiqishi xavfini kuchaytirishi mumkinligini ko‘rsatdi.

  1. Nitratlar

Bizning hayotimiz shunday ham nitratlar bilan to‘yingan — ular kundalik hayotda oziq-ovqat sanoatida konservantlar sifatida ishlatiladi.

Lekin ular yuqori temperaturada ishlov berish natijasida inson salomatligi uchun yanada xatarli tus oladi.

Qaynatish jarayonida nitratlar nitrozaminlarga aylanadi, bu moddalar esa, kanserogenlarga bevosita aloqadordir.

Buning oqibatlarini yetarli ravishda baholamaslik to‘g‘ri kelmaydi: tushinmasdan qilinadigan bunday zararli odat inson organizmida ichaklar, me’da, oshqozonosti bezi, jinsiy-peshob yo‘llari saratoni va leykemiyagacha olib borishi mumkin.

Jaloliddin Nuriddinov

13aprel 2017 yil

 

Tabobat
Boshqa maqolalar

Ummatimga tahdid qilingan narsa keladi

11.07.2025   5367   4 min.
Ummatimga tahdid qilingan narsa keladi

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

عَنْ أَبِي مُوسَى t قَالَ: صَلَّيْنَا الْمَغْرِبَ مَعَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، ثُمَّ قُلْنَا نَجْلِسُ حَتَّى نُصَلِّيَ الْعِشَاءَ، فَخَرَجَ عَلَيْنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: مَا زِلْتُمْ هَاهُنَا، قُلْنَا: نَعَمْ يَا رَسُولَ اللهِ، قُلْنَا نَجْلِسُ حَتَّى نُصَلِّيَ الْعِشَاءَ، قَالَ: أَحْسَنْتُمْ أَوْ أَصَبْتُمْ، ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ إِلَى السَّمَاءِ وَكَانَ كَثِيرًا مَا يَفْعَلُهُ فَقَالَ: النُّجُومُ أَمَنَةٌ لِلسَّمَاءِ فَإِذَا ذَهَبَتِ النُّجُومُ أُتِيَ السَّمَاءَ مَا تُوعَدُ، وَأَنَا أَمَنَةٌ لِأَصْحَابِي فَإِذَا ذَهَبْتُ أُتِيَ أَصْحَابِي مَا يُوعَدُونَ، وَأَصْحَابِي أَمَنَةٌ لِأُمَّتِي فَإِذَا ذَهَبَتْ أَصْحَابِي أُتِيَ أُمَّتِي مَا يُوعَدُونَ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

Abu Muso roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan Shom namozini o‘qidik. So‘ngra «Xuftonni o‘qigunimizcha o‘tirib turaylik», dedik. Bas, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam oldimizga chiqdilar va:

«Hali ham shu yerdamisizlar?» dedilar.

«Ha, yo Allohning Rasuli. Xuftonni o‘qigunimizcha o‘tirib turaylik, dedik», deb javob berdik.

«Yaxshi qilibsizlar» yoki «To‘g‘ri qilibsizlar», dedilar u zot. So‘ngra boshlarini osmonga ko‘tardilar. Ko‘pincha shunday qilar edilar. Ke­yin u zot:

«Yulduzlar osmon uchun omonlikdir. Qachon yulduzlar ketsa, osmonga unga tahdid qilingan narsa keladi. Men sahobalarim uchun omonlikdirman. Qachon men ketsam, sahobalarimga ularga tahdid qilingan narsa keladi. Sahobalarim ummatim uchun omonlikdirlar. Qachon sahobalarim ketsalar, ummatimga ularga tahdid qilingan narsa keladir», dedilar».

Muslim rivoyat qilgan.

Ushbu hadisi sharifda Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning masjidlarida bo‘ladigan suhbatlardan birining mazmuni haqida so‘z ketmoqda. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning masjidlari o‘sha paytdagi Islom jamiyatining qalbi – yuragi ekanligi hammaga ma’lum. Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallamning shaxslari musulmonlarga o‘rnak bo‘lganidek, u zotning masjidlari ham o‘zga masjidlarga o‘rnakdir. Islom jamiyatida har bir masjid o‘z qavmidan tashkil topgan kichik jamiyatning tinimsiz urib turgan yuragi bo‘lishi kerak.

Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam mazkur suhbatda sahobai kiromlarga ajoyib o‘xshatish ila o‘zlarining fazllarini bayon qilib bermoqdalar:

«Yulduzlar osmon uchun omonlikdir».

Yulduzlar osmonda tursalar, osmon omon bo‘ladi. Ular osmonning omonlik ishonchlaridir.

«Qachon yulduzlar ketsa, osmonga unga tahdid qilingan narsa keladi».

Osmonga tahdid qilingan narsa uning nizomining buzilishi va qiyomat qoim bo‘lishidir.

«Men sahobalarim uchun omonlikdirman».

Osmon yulduzlar bilan omon turganidek, sahobai kiromlar ham Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bilan tinch-omon yashar ekanlar.

«Qachon men ketsam, sahobalarimga ularga tahdid qilingan narsa keladi».

Sahobai kiromlarga tahdid qilingan narsa ularning oralarida xilof va kelishmovchiliklar kelib chiqishidir.

«Sahobalarim ummatim uchun omonlikdirlar».

Osmon yuduzlar bilan, sahobai kiromlar Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam bilan tinch-omon yashaganlaridek, Islom ummati ham sahobai kiromlar bilan tinch yashar ekanlar.

«Qachon sahobalarim ketsalar, ummatimga ularga tahdid qilingan narsa keladir».

Islom ummatiga tahdid qilingan narsa havoi nafsga ergashish va molu dunyoga o‘ch bo‘lish kabi nuqsonlarga mubtalo bo‘lishdir.

Ushbu hadisi sharifdan sahobai kiromlarning fazllari qanchalik ulug‘ ekanligini bilib olishimiz kerak. Ana shunday ulug‘ fazl egalari bo‘lgan zotlarni hurmatlash va ulardan o‘rnak olish musulmon ummatining burchidir.


«Hadis va hayot» kitobining 21-juzidan olindi