Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Iyun, 2025   |   27 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:30
Asr
17:41
Shom
20:03
Xufton
21:42
Bismillah
23 Iyun, 2025, 27 Zulhijja, 1446

Nima uchun suvni ikki marta qaynatib bo‘lmaydi

13.04.2017   24845   3 min.
Nima uchun suvni ikki marta qaynatib bo‘lmaydi

Qaynatilgan suvni yana qaynatish yoki hatto isitish nafaqat zararli, balki xatarlidir.

Vodoprovod suvi o‘zida — tuzlardan tortib minerallargacha juda ko‘p aralashmalardan tarkib topadi. Suv isitilib boshlanganda, uning kimyoviy tarkibi o‘zgaradi.

Bu o‘zgargan moddalar kishi organizmiga qayta isitilgan suv bilan tushib boradi.

Qaynatilgan suvni yana qancha marta qayta-qayta qaynatilgani sari uning inson salomatligi uchun zarari shuncha ortib boraveradi.

Bunday suvda inson salomatligi uchun eng zararli bo‘lgan mishyak, ftoridlar, nitratlar kabi moddalar hosil bo‘lib boraveradi.

Suvning bir marta qaynatilishi, uning turli mikroblardan toza bo‘lishi uchun kifoya qiladi.  Uni yana bir (yoki undan ko‘p) marta qaynatilganida, mavjud bo‘lgan foydali moddalarning  buzilishiga, zararli va xatarli birikmalarga aylanishiga yo‘l ochiladi.

Qayta qaynatilgan suvdagi zararli moddalarning inson uchun xatarli ta’siri:

  1. Mishyak

Butunjahon sog‘likni saqlash tashkiloti ma’lumotlariga qaraganda, inson salomatligi uchun eng katta xatarni aynan shu modda keltirib chiqaradi. Mishyakni juda oz va inson uchun zararsiz miqdorda vodoprovod suviga undagi zararli mikroorganizmlarni yo‘q qilish uchun qo‘shiladi.

Albatta qayta qaynatilgan suvdagi mishyak sababidan insonning o‘limi uzoq yillar bunday suvni muntazam ichishda davom etishidan kelib chiqishi mumkin, lekin gap shundaki, bu modda yig‘ma ta’sir qiladi. Buning oqibati esa, eng ayanchli bo‘lishi mumkin: periferik neyropatiyani, butun badandagi teri kasallikka chalinib shikastlanishini, oshqozon-ichak tizimi faoliyatining buzilishini, buyrak faoliyati buzilishini va saraton kasalliklarini keltirib chiqarishi mumkin.

  1. Ftor

Suv qayta qaynatilganida, undagi ftor birikmalarining bir qismi ftorid moddalarga aylanadi.

Garvard universiteti professorlarining bir necha o‘n yillik tadqiqotlari natijalari ftorid moddalar nevrologik faoliyatga salbiy ta’sir ko‘rsatishini va hatto yosh bolalarda aqliy qoloqlikka sabab bo‘lishi mumkinligini ko‘rsatdi, shuningdek, ular ayollarda bepushtlik kelib chiqishi xavfini kuchaytirishi mumkinligini ko‘rsatdi.

  1. Nitratlar

Bizning hayotimiz shunday ham nitratlar bilan to‘yingan — ular kundalik hayotda oziq-ovqat sanoatida konservantlar sifatida ishlatiladi.

Lekin ular yuqori temperaturada ishlov berish natijasida inson salomatligi uchun yanada xatarli tus oladi.

Qaynatish jarayonida nitratlar nitrozaminlarga aylanadi, bu moddalar esa, kanserogenlarga bevosita aloqadordir.

Buning oqibatlarini yetarli ravishda baholamaslik to‘g‘ri kelmaydi: tushinmasdan qilinadigan bunday zararli odat inson organizmida ichaklar, me’da, oshqozonosti bezi, jinsiy-peshob yo‘llari saratoni va leykemiyagacha olib borishi mumkin.

Jaloliddin Nuriddinov

13aprel 2017 yil

 

Tabobat
Boshqa maqolalar

Muhabbat mana shunday bo‘ladi

20.06.2025   7970   3 min.
Muhabbat mana shunday bo‘ladi

 Abu Bakr roziyallohu anhuning muhabbati

Buyuk sahobiy Abu Bakr roziyallohu anhu bunday deydilar: “Biz hijratda edik. Men juda chanqab turgan edim. Ozgina sut olib kelib Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga uzatdim va: “Yo Allohning Rasuli, ichib oling”, dedim. Rasululloh ichdilar-u, mening chanqog‘im qondi”.

Bu gaplar aynan haqiqat. Abu Bakr roziyallohu anhu chin dildan shunday dedilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ichdilar va Abu Bakr roziyallohu anhuning chanqoqlari qondi. Bu muhabbatning go‘zalligini his qila olyapsizmi? Bu o‘zgacha, xos bir muhabbatdir... 


Savbon roziyallohu anhuning muhabbati

Payg‘ambar alayhissalom dastyorlari Savbon roziyallohu anhuning oldida kun davomida bo‘lmadilar. Nabiy alayhissalom qaytib kelganlarida Savbon roziyallohu anhu u zotga qarab: “Ey Allohning Rasuli, meni yolg‘iz tashlab ketdingiz”, dedi-da, yig‘lab yubordi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Shunga yig‘layapsanmi?” – dedilar. Savbon roziyallohu anhu: “Yo‘q, Rasululloh! Lekin jannatda sizning va o‘zimning martabamni yodga olib qo‘rqib ketdim. Alloh taoloning mana bu oyati esimga tushdi: «Kimda-kim Alloh va Payg‘ambarga itoat etsa, ana o‘shalar Allohning in’omiga erishgan zotlar, ya’ni, payg‘ambarlar, siddiqlar, shahidlar va solih kishilar bilan birgadirlar. Ular esa eng yaxshi hamrohlardir»[1]. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Xursand bo‘laver! Sen ham o‘zing muhabbat qo‘yganlar bilan birgasan”, dedilar.

 
Savod ibn G‘oziyyaning muhabbati

Savod ibn G‘oziyya Uhud g‘azoti kunida qo‘shinning markazida turardi. Nabiy alayhissalom qo‘shinga qarata: “Saflarni rostlanglar, to‘g‘ri turinglar!” – dedilar. Qarab borar ekanlar Nabiy alayhissalom Savod roziyallohu anhuning to‘g‘ri turmaganini ko‘rib: “Rostlangin, ey Savod!”dedilar. Sahobiy: “Xo‘p”, dedi-yu, biroq to‘g‘irlanmasdan turaverdi. Payg‘ambar alayhissalom u tomonga yaqinlashib, qo‘llaridagi misvoklari bilan sahobiyning biqiniga niqtab: “Savod, to‘g‘ri turgin!” – dedilar. Savod: “Og‘rittingiz, Rasululloh! Alloh taolo sizni haq ila yuborgan bo‘lsa, endi men sizdan o‘ch olishim uchun imkon bering”, dedi. Payg‘ambarimiz alayhissalom qorinlarini ochib: “Qasosingni olvol, Savod”, dedilar. Savod roziyallohu anhu egilib qorinlarini o‘pa boshladi va: “Yo Allohning Rasuli, bugun shahidlik kunidir, shuning uchun ham oxirgi onlarimda tanam sizning muborak tanangizga tegib qolishini xohladim”, dedi.

Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Minbar yasalmasidan avval  Nabiy sollallohu alayhi vasallam xurmoning tanasiga suyanib xutba qilar edilar. Bir muddat o‘tib, minbar joylashtirilganidan so‘ng Nabiy sollallohu alayhi vasallam minbarga ko‘tarildilar. Shunda o‘sha xurmo tanasidan (yosh boladay) o‘ksik ovoz chiqdi. Uni, hatto biz ham eshitdik. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam keldilar-da, unga qo‘llarini tekkizdilar. Zum o‘tmay u tinchib qoldi” (Imom Buxoriy rivoyati).


Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.


[1]  Niso surasi, 69-oyat.