Hasan ibn Hasan bilan Zaynul Obidiyn aka-ukaning – Imom Hasan va Imom Husaynning farzandlari – amakivachchalar. Nimadir bo‘lib ikkalasining gapi chiqishmay qolibdi. Jahl kelsa aql ketadi deganlaridek, g‘azab otiga mingan Hasan ibn Hasan og‘ziga nima kelsa qaytarmasdan aytib, uni bas deguncha xaqorat qilibdi. O‘sha vaqtda ular jamoat bilan masjidda ekanlar. Zaynul Obidiyn sukut qilib, javob qaytarmabdi.
Bu yog‘ini o‘zlaridan eshitamiz.
“So‘ng uyga qaytdim, qorong‘u tushganda to‘satdan kimdir eshik qoqib qoldi. Eshikni ochsam, Zaynul Obidiyn turibdi. U endi rosmana janjallashgani kelgan bo‘lsa, kerak deb o‘yladim. Lekin u mutlaqo xotirjam edi: “Ey, og‘ajon, sen men haqimda aytgan gaplaring rost bo‘lsa, Alloh meni mag‘firat qilsin; agar aksi bo‘lsa, seni mag‘firat qilsin, – deb bir oz sukut saqlab turdi-da, – senga Allohning salomi bo‘lsin”, – deya ortiga qayrilib ketdi. Orqasidan ergashib, borib: “Allohga qasamki, ikkinchi bor senga yoqmaydigan ish qilmayman”, deb uzr so‘radim. U meni bag‘riga bosib mehrli bir sasda: “Menga nima degan bo‘lsang hammasidan kechdim”, dedi”.
***
Madinaliklardan biri aytadi: “Zaynul Obidiyn masjiddan chiqayotganda unga ergashib so‘ka boshladim. O‘zi uni so‘kishimga biror sabab ham yo‘q edi. Bu holni ko‘rgan odamlar yoppasiga ustimga bostirib kela boshladi. Agar meni ushlasalar burda-burda qilib tashlashi tayin edi. Shunda u zot odamlarga qarab: Unga indamanglar”, dedi. Ular to‘xtashdi. Mening qaltirayotganimni ko‘rib, ochiq chehra bilan yaqinlashdi ichimdagi qo‘rquvni ketkazib, tinchlantira boshladi. So‘ng esa: “Sen kaminani bilganlaring bilan so‘kding, hali sen bilmaganlari qancha! Biror ehtiyojing bormi, yordam beraylikmi?!” dedi. Uyatning zo‘ridan hech narsa deya olmadim. Xijolatdan terga botganimni ko‘rib ustidagi to‘nini yelkamga tashladi-da, menga yana ming dirham berishlarini amr qildi”.
Robiya JO‘RAQULOVA tayyorladi.
Bolalar bilan muomala qilish uslubi
Eringizning hurmatini joyga qo‘ying!
Erkak kishining oilada oila boshlig‘i, ota sifatida o‘z o‘rni bo‘lmog‘i lozim. Buning uchun ayol kishi turmush o‘rtog‘iga nisbatan mehr-muhabbatli, ayniqsa, farzandlarining oldida otaning hurmatini joyiga qo‘ymog‘i kerak. Soliha ayol har qanday vaqtda otalarining buyuk shaxs ekanini bildirib turadi va otani hurmat qilish, uni yaxshi ko‘rishda bolalariga o‘rnak bo‘lib, amaliy yo‘l ko‘rsatadi. Farzandlariga otasining go‘zal xislatlarini o‘rnak sifatida aytib beradi. Onaning farzandiga: “Mana shunday qilsang otang sendan xursand bo‘ladi. Bunday qilmagin, dadangning jahllari chiqadi. Dadangning sendan jahli chiqsa, Allohning ham g‘azabi keladi”, deya pand-nasihatlar qilmog‘i maqsadga muvofiqdir.
Arzimas bo‘lsa ham hadyalar bering!
Farzandingizga kichik bo‘lsa-da, hadyalar bering. Bayram kunlari, biror muvaffaqiyatga erishganliklari munosabati bilan, ayniqsa, hayit kunlari buni unutmang. Bu bilan farzandingizning sizga bo‘lgan mehr-muhabbati, e’tibori ortadi, kayfiyati ko‘tariladi, yaxshiliklar sari intiladi. Sovg‘alaringiz ichida u qiziqqan kitoblar bo‘lsa, undan-da yaxshi.
Farzandingizga quloq soling!
Farzandingiz bog‘chasida yoki maktabida nima bo‘lganini aytib berish uchun oldingizga kelsa, uning shashtini qaytarmang. So‘zlarini diqqat bilan tinglang. U siz bilan o‘zining his-tuyg‘ularini bo‘lishmoqchi bo‘ladi. Farzandingizning muvaffaqiyatlarini rag‘batlantiring, agarda u imtihondan yuqori baho olsa, yilni a’lo baholarga yakunlab, maqtov yorlig‘i bilan taqdirlansa, siz ham farzandingizni munosib baholang, shirin so‘zlaringiz bilan uni yanada ilhomlantiring.
Farzandlaringiz bilan hazillashib turing!
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bolalar bilan hazillashar va ularga mehr ko‘rsatar edilar. Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam nevaralari Hasayinni o‘pdilar. U zotning oldilarida tamiymlik Aqro ibn Hobis o‘tirgan edi. U Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga: “Mening o‘nta bolam bor, ulardan birontasini ham o‘pmagan ekanman”, dedi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Rahm qilmagan kishiga rahm qilinmaydi” [1], dedilar».
Nabiy alayhissalom bolalar bilan hazillashar, ularning boshlarini silar edilar. Bolalar esa u zotning taftini, mehrini his qilishardi. Abdulloh ibn Ja’far roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi, u kishi aytadi: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qo‘llari bilan mening boshimni siladilar va: “Alloh, Ja’farga bolasi uchun o‘rinbosar bo‘l” [2], dedilar.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bolalarning yanoqlarini silaganlari borasida “Sahihi Muslim”da rivoyat keltiriladi. Jobir ibn Samura roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Men Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan birga namoz o‘qidim, keyin u zot uylariga chiqib ketdilar, men ham birga qo‘shilib oldim, yo‘lda ikkita yosh bola u zotning qarshilaridan chiqdi, har birining yanoqlarini alohida-alohida silab qo‘ydilar”.
Muoviyya roziyallohu anhu: “Kimning kichik yoshdagi farzandi bo‘lsa, farzandi bilan munosabatda o‘zini bolalardek tutsin”, deganlar.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Muttafaqun alayh.
[2] Imom Hokim rivoyati.