Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Iyun, 2025   |   14 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:28
Asr
17:37
Shom
19:59
Xufton
21:36
Bismillah
10 Iyun, 2025, 14 Zulhijja, 1446

Davomat – dars samaradorligi garovi

30.03.2017   6891   2 min.
Davomat – dars samaradorligi garovi

O‘zbekiston davlat budjetining qariyb 60 foizini ijtimoiy sohalarga yo‘naltiradigan sanoqli mamlakatlar sirasiga kiradi. Hozirda yoshlarga yaratilgan imkoniyatlar, maktab va kollejlarda ko‘zni quvontiradigan sharoitlarni ko‘rib Yaratganga shukrlar aytasiz. Ming afsuski, shunday sharoitlardan foydalanish o‘rniga ko‘chalarda tentirab yurib, maktab va kollejlarga bormayotgan yoshlarimiz uchrab turibdi. Bundaylarni ko‘rganda besamar o‘tayotgan vaqtga achinasiz.

Muhtaram yurtboshimiz Qashqadaryoga borganlarida O‘zbekiston musulmonlar idorasi raisi, muftiy Usmonxon Alimov va viloyat bosh imom xatibi Rahmatilla Usmonovga darslarni muntazam qoldirib kelayotgan talaba yoshlar bilan suhbatlar o‘tkazish yuzasidan ko‘rsatmalar berdilar. Ana shu asosda  diniy xodimlar  tadbirlar o‘tkazib kelmoqdalar.

Ajdodlarimiz: “Yoshlikda o‘rganilgan ilm toshga bitilgan kabi mustahkam bo‘ladi”, deganlar. Vatandoshimiz Imom al-Buxoriy hayotini ilmga baxshida etib: “Ilmdan boshqa najot yo‘q va hech qachon bo‘lmaydi” deb, inson dunyo va oxiratini obod qilish  uchun   ilm izlashi kerak ekanini uqtirdilar. Demak, shunday yurtning farzandlarining ilmsiz bo‘lib qolishga haqqi yo‘q. Yoshlarimizning bahor faslidek bebaho davrini befoyda narsalarga sarflashlariga yo‘l qo‘ymaslik kerak.

Ilm Allohni tanitadi. Shu o‘rinda bir ibratli voqeani  keltiramiz: Mashhur  yozuvchi  Abdulla  Qodiriy   “Mehrobdan chayon” romanini yozish oldidan Shayx Ismoil Maxdumdan maslahat olish niyatida Namanganga keladi. Suhbat chog‘ida Abdulla Qodiriy Shayx Ismoil Maxdumdan yoshlarni dunyoviy ilmlarga qanday qiziqtirish kerakligi haqida maslahat so‘raydi. Shunda u kishi Qur’oni karimning “G‘oshiya” surasidagi oyatlardan keltirib, “Axir, ular tuyalarga qarab, qanday yaratilganiga (zoologiya), osmonlarning qanday ko‘tarib qo‘yilganiga (astronomiya), tog‘larning qanday tiklanganiga (jo‘g‘rofiya) va Yerning qanday yoyib – tekislab qo‘yilganiga (minerologiya) boqmaydilarmi?!” debdilar-da, ana shunday qilib, diniy ilmga dunyoviy ilmni bog‘lab o‘rgatish kerakligini tushuntiribdilar. 

Maktab va kollejlarda o‘quvchi yoshlar “ilmni insonlarga foyda yetkazish uchun o‘rganaman”,  deb niyat qilsa, ham ilm o‘rgandi, ham savob oladi.

Ustozlarimiz o‘rgatganidek;  “dars” so‘zi arab tilida “درس”

“d” – davomat (doim bo‘lish);

“r” – riyozat (mashaqqat chekish);

“s” – sog‘lom va salomat bo‘lish degan ma’nolarni anglatadi.

  Obidxon Ikramov,

O‘MI Namangan viloyat vakili  o‘rinbosari, “Hidoya” o‘rta maxsus islom bilim yurti o‘qituvchisi

Maqolalar
Boshqa maqolalar
Yangiliklar

Qur’on matni saqlanib qolishiga oid manbalar aniqlandi – mutaxassislar

04.06.2025   8137   4 min.
Qur’on matni saqlanib qolishiga oid manbalar aniqlandi  –  mutaxassislar

 
 

O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi ekspozitsiyalari orqali islom madaniyati va Qur’on ilmining turli davrlardagi rivojlanish bosqichlari haqida chuqur tasavvur olish imkoniyatiga ega bo‘lish mumkin. Shuningdek, Qur’on matnlari qanday saqlanib qolgani haqida ham ma’lumotlar taqdim etilishi kutilyapti. 

 

Prezident Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan bunyod etilayotgan O‘zbekistondagi megaloyiha — Islom sivilizatsiyasi markazining ekspozitsiyalarini shakllantirishda kontentlarni zamonaviy texnologiyalar asosida tayyorlash bosh vazifa sifatida belgilangan.

 

Ana shu vazifalar ijrosini ta’minlash maqsadida Markazning maxsus shtabida Qur’on zali ekspozitsiyasi bo‘yicha yakuniy taklif va xulosalar muhokama qilindi. Unda ekspozitsiyani mazmunan boyitish, noyob qo‘lyozmalarni tanlab joylashtirish, ularni zamonaviy texnologiyalar asosida keng ommaga taqdim etish kabi masalalar muhokama qilindi.


 

Zalda 114 ta noyob Qur’on qo‘lyozmasi to‘plangan bo‘lib, bu yurtimizda Qur’onga bo‘lgan hurmat va e’tiborni namoyon etadi. Qo‘lyozmalar orasida juda qadimiy va nodir nusxalar ham mavjud. Jumladan:

 

- “Katta Langar Qur’oni” — bugungi kunda juda kam sonli nusxalari saqlanib qolgan, ilk islomiy qo‘lyozmalardan biri;

 

Hazrati Usmon Qur’oni — Qur’onning ilk nashrlaridan biri bo‘lib, islom olamida muqaddas manba sifatida e’tirof etiladi.

 

Shuningdek, boshqa davrlarga oid ko‘plab arab grafikasida yozilgan, bezakli, noyob qo‘lyozmalar namoyish qilinadi. Bu qo‘lyozmalar tarixiy va diniy ahamiyatga ega bo‘lib, ularni o‘rganish orqali islom madaniyati va Qur’on ilmining turli davrlardagi rivojlanish bosqichlari haqida chuqur tasavvurga ega bo‘lish mumkin.

 

Muhokamada Qur’on zalini tashkil etishda zamonaviy uslublarni qo‘llash, ya’ni nafaqat kitoblarni saqlash, balki ularni interaktiv va tushunarli shaklda taqdim etish masalalari muhim o‘rin tutdi. Jumladan, quyidagi texnologiyalarni joriy etish rejalashtirilmoqda:

interaktiv ekranlar – har bir qo‘lyozmaning sahifalarini yaqinlashtirib, harflari va bezaklarini ko‘rib chiqish imkoniyati;

audiogidlar (ovozli yo‘lboshchilar) – har bir eksponat haqida o‘zbek, arab, ingliz tillarida ma’lumotlar tinglash imkoniyati;

virtual ekspozitsiyalar – internet orqali Qur’on zalini masofadan turib tomosha qilish imkoniyati;

Zamonaviy yoritish va namoyish texnikasi – qo‘lyozmalarni zarar yetkazmasdan ko‘rsatish imkonini beradi.

 

Bu usullar orqali tashrif buyuruvchilar har bir Qur’on nusxasining tarixi, yozilgan davri, geografiyasi va san’at darajasi haqida to‘liq ma’lumotga ega bo‘lishadi.

 

Mazkur zal faqat ko‘rgazma emas, balki ilmiy tadqiqotlar olib boriladigan markaz ham bo‘ladi. Bu yerda sharqshunoslar, tarixchilar, filologlar, hattotlar va diniy olimlar uchun bebaho manbalar taqdim etiladi.

 

Hamidulla Lutfullayev, Sharqshunoslik instituti Tarixiy manbalar bo‘limi boshlig‘i, olim:


– Qur’oni karimning dastlabki davrlariga oid, ayniqsa Hazrati Usmon davrida yozilgan yettita qo‘lyozma nusxasi aniqlangan. Ekspozitsiyadan joy olishi kutilayotgan bu manbalar bizga Qur’on matni qanday saqlanib qolganini ko‘rsatadi va o‘rganishimizga zamin yaratadi. Qur’on zali yosh avlod, xorijiy mehmonlar, tadqiqotchilar va ziyoratchilar uchun diniy, madaniy va ilmiy boylikni bir joyda ko‘rish imkonini beradi.

 

Mazkur loyiha orqali O‘zbekiston musulmon olamida yana bir bor ilm, ma’naviyat va bag‘rikenglik markazi sifatida o‘z o‘rnini mustahkamlashi kutilmoqda. Qur’on zali esa bu yo‘ldagi muhim qadamlardan biri bo‘lib xizmat qiladi.

cisc.uz

Qur’on matni saqlanib qolishiga oid manbalar aniqlandi  –  mutaxassislar
O'zbekiston yangiliklari