Zaynab roziyallohu anho hijratdan yigirma sakkiz yil oldin (melodiy besh yuz to‘qson oltinchi yili) tug‘ilganlar.
Otalari: Xuzayma ibn Horis ibn Abdulloh ibn A’mr ibn Abdumanof ibn Hiloldir.
Onalari: Hind binti A’vf ibn Zuhayr ibn Hammatoh ibn Jurshdir.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam Hafsa binti Umar ibn Xattob roziyallohu anhoga uylanganlaridan so‘ng Zaynab roziyallohu anhoga hijratni uchinchi yili Ramazon oyida uylandilar. Zaynab onamiz mo‘mina, taqvodor, soliha, har qanday og‘ir sharoitlarda sabr qiluvchi ayol edilar.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu ayolning sabru matonatini eshitib hamda eri vafot etganidan so‘ng uni o‘z qaramog‘iga oluvchi, uni himoya qilib, ko‘mak beruvchi birorta kishi qolmaganidan xabardor bo‘lib, unga ulug‘ marhamat ko‘rsatdilar. Ayolning chin musulmonligi, Islom yo‘lidagi harakati, sabr-matonati va din yo‘lida unga yetgan musibatlari evaziga Zaynab roziyallohu anhoga yaxshilik iroda etdilar va unga sovchi bo‘ldilar. Shu tariqa homiysi va qarovchisidan ayrilgan beva ayolning musibatlarini yengillatish maqsadida uni o‘z qaramog‘lariga oldilar. Zaynab roziyallohu anho Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bilan bir yilgina umr kechirdilar.
Hijratning to‘rtinchi (melodiy olti yuz yigirma oltinchi) yili Madinai munavvarada vafot etib, Baqe’ qabiristoniga dafn qilindilar.
Manbalar asosida
Tojiddinov Abdussomad
Abdulbosit o‘g‘li tayyorladi
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Salama ibn Akva’ roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam aslamlik bir kishiga odamlar ichida «Kim biron narsa yegan bo‘lsa, kunning qolganida ro‘za tutsin, kim yemagan bo‘lsa, u ham ro‘za tutsin, chunki bugun Ashuro kuni», deb jar solishga buyurdilar».
Ikki Shayx va Nasaiylar rivoyat qilishgan.
Rubayyi’ bint Mu’avviz ibn Afro roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ashuro kuni ertalab Madina atrofidagi ansorlarning qishloqlariga odam yuborib, «Kim ro‘za tutgan holda tong ottirgan bo‘lsa, ro‘zasini tugal qilsin. Kim og‘zi ochiq holda tong ottirgan bo‘lsa, kunining qolganini (ro‘za bilan) tugal qilsin», dedilar.
Shundan keyin biz uning ro‘zasini tutadigan va yosh bolalarimizga ham Alloh xohlaganicha tuttiradigan bo‘ldik. Masjidga borib, ularga yungdan o‘yinchoq qilib berar edik. Birortasi ovqat deb yig‘lasa, iftorgacha unga o‘shani berar edik».
Muslim rivoyat qilgan.
Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi:
«Men Nabiy sollallohu alayhi vasallamning ushbu kun – Ashuro kunining hamda ushbu oy, ya’ni Ramazon oyining ro‘zasidan tashqari biror kunni boshqasidan afzal ko‘rib, ro‘za tutishga qasd qilganlarini ko‘rmadim».
Ikki Shayx rivoyat qilgan.
Izoh: Ya’ni, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam qachon Ashuro kuni kelar ekan, ro‘zasini tutsam, deb, intiq bo‘lib turar ekanlar. Boshqa biror kunning ro‘zasini tutish uchun bunchalik intizor bo‘lib kutmas ekanlar.
Shuningdek, Ramazon oyini ham qachon kelar ekan, ro‘zasini tutsam, deb, intiq bo‘lib kutar ekanlar. Boshqa biror oyning ro‘zasini tutishni bunchalik intizor bo‘lib kutmas ekanlar. U kishining ummatlari, ya’ni bizlar ham shunday bo‘lishimiz lozim.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ramazondan keyingi eng afzal ro‘za Allohning oyi muharramdadir. Farz namozdan keyingi eng afzal namoz tungi namozdir», dedilar».
Muslim rivoyat qilgan.
Abu Qatoda roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:
«Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Ashuro kunining ro‘zasi o‘zidan oldingi yilning gunohlariga kafforat bo‘ladi», dedilar».
Muslim rivoyat qilgan.