Sayt test holatida ishlamoqda!
06 Iyul, 2025   |   11 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:13
Quyosh
04:56
Peshin
12:33
Asr
17:42
Shom
20:03
Xufton
21:39
Bismillah
06 Iyul, 2025, 11 Muharram, 1447

Furay’a binti Molik

21.02.2017   7555   4 min.
Furay’a binti Molik

Bu ayol Payg‘ambar (sollallohu alayhi va sallam) suhbatlaridan bahramand bo‘lish sharafiga erishgan, ikki dunyo saodatini qo‘lga kiritgan ulug‘ sahobalardan edi. U nasl – nasabi mashhur ansoriylardan edi.

Furay’a binti Molik (raziyallohu anho) hamma yerda yaxshiliklar qilishga intilgan mashhur xonodonlardan birida ulg‘aydi. Islom tarixi mana shu ayolning barakotidan ezgulikka to‘lib toshgan voqea hodisalar bilan boydir. Payg‘ambar (sollallohu alayhi va sallam) o‘sgan oilaning Islom dinini yoyish sohasidagi hizmatlari o‘zi alohida kitoblarga mavzu bo‘ladi.

Sahobiyaning otasi hazrati Molik ibn Sinon jannat bilan bashoratlangan buyuk sahobiy edilar. Abu Said Hudriy kunyasi bilan mashhur bo‘lgan Sa’d ibn Molik (raziyallohu anhu) uning akasi edi.

Furay’aning bir akasi esa ulug‘ sahobiy Qatoda ibn No‘mon Zafariy             (raziyallohu anhu) edi. Bu zot badr g‘azoti qahramonlaridan bo‘lgan. Uhud kuni jangda bir ko‘zi oqib tushdi. Shu holatda Rasululloh huzurlariga bordi. Payg‘ambarimiz muborak qo‘llari bilan ko‘zini joyiga qo‘yib, silab qo‘ydilar. Uning ko‘zi tuzalib, avvalgidan ham o‘tkir bo‘ldi.

Molik ibn Sinon hali Payg‘ambar (sollallohu alayhi va sallam) Madinaga hijrat qilmaslaridan oldin ham oila a’zolariga u zot haqlarida zavq bilan so‘zlab berardi. Uning hikoyalaridan oila a’zolari, xususan Furay’a zehnida ham Alloh elchisining muborak siymolari gavdalanar, qalbida muhabbat uyg‘onar edi. Payg‘ambar (sollallohu alayhi va sallam) Madinaga yetib kelishlari bilan Molik u zot bilan uchrashishga oshiqqan. Barcha oila a’zolari, jumladan, qizi Furay’a ham unga ergashib borgan.

Molik ibn Sinon farzandlariga biron qiymatli meros qoldirmay dunyoni tark etdi. Goho ular uyida biror yegulik ham topa olmay qolishardi. Eskirib  to‘zib ketgan kiyimlarni yangilashga ham imkonlari yo‘q edi. Ammo ular Allohning bu sinoviga ham sabr qilishar, sadaqa so‘rashmas, hojatlarni bildirishmas edilar. Shundan so‘ng Alloh taolo ularni boy – badavlat qildi. Chiroyli sabrlari va Rasulullohga ixlos – sadoqtlari barokotidan yana ko‘p molu davlatga ega bo‘lishdi.

Furay’a Hazraj qabilasidan Sahil ibn Rofe’ ismli kishiga turmushga chiqqan edi. Bir muddat birga yashagach, eridan ajrab qoldi. Sahl qochib ketgan qullarni izlab yo‘lga chiqqanda, qo‘lga tushib qolishdan qo‘rqqan qullar Madina yaqinida uni o‘ldirib ketishdi. Rofe’ning o‘limi haqida xabar kelganda Furay’a eriga Allohdan savob umid qilib sabr qildi. Yolg‘iz yordamchisiz qolgach uyiga, yaqinlari oldiga qaytdi.

Furay’a erining uyida to‘rt oy o‘n kun idda saqlab o‘tirdi. Iddasi tugagach, unga Sahil ibn Bishr uylandi. Sahil ansoriylarning Bani Zafar qabilasidan edi. Furay’a islomning barcha bosqichlarida eriga tobe, dinimiz izn bergan hamma ishlarda unga yordamchi bo‘lgan.

Furay’a binti Molik Payg‘ambar (sollallohu alayhi va sallam) majlislarida ishtirok etib, nubuvvat madrasasida tahsil olgan baxtiyor sahobiyalardan edi. Kuchli hofiza sog‘lom tafakkur egasi bo‘lgan bu ayol Payg‘ambar (sollallohu alayhi va sallam)dan saksonta hadis rivoyat qilgan. Undan esa Zaynab binti Ka’b ibn Hujra rivoyat qilgan. Furay’a rivoyat qilgan hadislarni Misr, Iroq, Shom, Hajoz va Madina faqihlari qabul qilib, hukmlar chiqarishgan.

Furay’a jannat bashorati ila sharaflangan sahobiyalar sirasiga kiradi. U hijratning oltinchi yili Hudaybiyada daraxt ostida Payg‘ambar (sollallohu alayhi va sallam) bay’at qilgan bir guruh sahobiyalar safida edi. Mushriklar musulmonlarni Makkai mukarramaga kirishdan to‘sib qo‘yganda bo‘lgan ushbu bay’atda ishtirok etganlar ahli jannat hisoblanishadi.

Payg‘ambar (salollohu alayhi vasallam) Furay’a u bilan bay’atda hozir  bo‘lgan sahobiyalarga jannat bashoratini berdilar. Ummu Mubashshir al–Ansoriydan rivoyat qilinishicha, u kishi Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)  Hafsa onamiz huzurida bunday deganlarni eshitgan: “Inshaalloh daraxt ostida bay’at qilganlarning hech biri do‘zaxga kirmaydi”.

Davomi bor...

Manbalar asosida

Toshkent Islom Instituti 4-kurs talabasi

Tojiddinov Abdussomad Abdulbosit o‘g‘li tayyorladi

Siyrat va islom tarixi
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Har qanday qoraning ichida oq bor

04.07.2025   1533   4 min.
Har qanday qoraning ichida oq bor

Bismillahir Rohmanir Rohiym

ismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Qavming yangi musulmon bo‘lmaganida...

Oisha onamiz roziyallohu anho Nabiy sollallohu alayhi vasallamdan Hijri Ismoil haqida so‘radilar:

- Ey Allohning Rasuli! U ham Ka’badanmi?

- Ha, u ham Ka’badan!

- Nima uchun uni Ka’baning ichiga kiritishmagan?

- Chunki o‘shanda qavmingning nafaqasi yetmay qolgan!

- Nega Ka’baning eshigi baland qurilgan?

- Qavming o‘zi istaganiga Ka’baga kirishga ruxsat berib, istamaganiga ruxsat bermaslik uchun! So‘ngra Nabiy sollallohu alayhi vasallam yana dedilar:

Agar qavming yangi musulmon bo‘lmaganida va ularning qalbi inkor qilishidan qo‘rqmaganimda, Ka’bani buzishga amr qilar va undan chiqarilgan narsalarni yana uning ichiga kiritib, boshqatdan qurar edim. Uni yerga barobar etib, ikki eshik qilardim. Biri sharqiy tomonida, ikkinchisi g‘arbiy tomonida. Uni Ibrohim alayhissalomning poydevoriga yetkazardim!

Abdulloh ibn Zubayr roziyallohu anhumo Hijozda hukmronlikni qo‘lga kiritgach, xolasi Oisha onamiz unga yuqoridagi hadisni aytib berdilar. U Ka’bani buzib Ibrohim alayhissalomning davridagidek qilib qurdi. So‘ngra Hajjoj Abdulloh ibn Zubayrni qatl etgach, Ka’bani buzib, yana Quraysh mushriklari davridagidek qilib qurdi.

Abbosiylardan Abu Ja’far Mansur xalifa bo‘lgach, Ka’bani buzib, yana Ibrohim alayhissalom davridagidek qilib qurmoqchi bo‘ldi. Bu to‘g‘risida imom Molik rohimahulloh bilan maslahat qildi. Imom Molik rohimahulloh unga dedilar:

- Menimcha, uni hozirgi holida qoldirganing yaxshi. Yo‘qsa, Ka’ba podshohlar o‘rtasida o‘yinga aylanadi!

Bizga kerakli nuqta Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning «Qavming yangi musulmon bo‘lmaganida edi...» degan gaplaridir!

Nabiy sollallohu alayhi vasallam Oisha onamizga bugungi Ka’bani Ibrohim alayhissalom davridagi Ka’ba emasligini, uni buzishni, Ibrohim alayhissalom qanday qurgan bo‘lsalar, shunday qilib qayta qurishni istayotganlarini aytyaptilar. Ammo Fathdan so‘ng islomga yangi kirgan qurayshliklarning iymonidan xavfsirayaptilar. Bu u zotning chiroyli siyosatlarini, foyda bilan zararning rioyasini qilganlarini anglatadi!

Islomda zararni daf qilish foyda keltirishdan oldinda turadi. Masalan, bir to‘g‘ri ish bor. Ammo uni qilsangiz, ortidan zarar keladi. Yaxshisi, uni qilmasligingiz kerak. Ana shu narsa muhim bir hayot darsidir!

Gohida bir qizni boshqa bir munosib bo‘lmagan kishiga turmushga berib zulm qilib qo‘yamiz. U qizimiz turmush o‘rtog‘i bilan yashay olmaydi. Undan ajralishga harakat qiladi. Bu unga foydali bo‘lib ko‘rinadi. Ammo bu ajralishdan o‘rtadagi farzandlar uvol bo‘lishi mumkin. Ona farzandlarini o‘zi bilan olib keta olmaydi yoki ularni tashlab ham keta olmaydi. Ana shunaqa paytda savob umidida uni sabrga chaqiriladi, ajralishga undalmaydi. Chunki ajralishda bir kishiga manfaat, ammo bir necha kishiga zarar bor!

Hayotdagi barcha ishlarni shunga qiyos qiling. Hayotda hamma narsa bir xil emas. Bir narsa ziyoda bo‘ladi, yana bir narsa ikkita narsaga teng bo‘ladi. Bu hayot chigal. Bunda har qanday oqning ichida qora bor. Har qanday qoraning ichida esa oq bor. Oqil inson o‘zidagi ko‘p oqni saqlab qolish uchun ozgina qorani qabul qiladi.

Umar roziyallohu anhu ajoyib gap aytganlar: «Yomondan yaxshini ajratib olgan inson ziyrak emas, ikkita yomondan yaxshisini ajratib olgan inson ziyrakdir».

Hayot bizni gohida ikkita achchiq narsadan birini tanlashga majbur qiladi. Zakiy inson to‘g‘ri amalda bo‘lgan, yaqinlashib yurgan va foyda bilan zarar o‘rtasini solishtira oladigan kishidir. Haq deb hamma narsa aytilavermaydi!


«Nabaviy tarbiya» kitobi asosida tayyorlandi

Maqolalar