Kuz va qish mavsumlarida immunitetni mustahkamlash masalasi barcha uchun birdek muhim hisoblanadi. Quyida immunitetni oshirishga xizmat qiluvchi ba’zi omilar haqida ma’lumot beramiz.
Tahorat – nafaqat namoz kaliti, balki sog‘liq garovi hamdir. Tahoratning yurak qon tomirlari tizimiga foydasi isbotlangan. Sovuq suvda olingan tahorat organizmni chiniqtiradi. Doimiy og‘iz bo‘shliqlari va burunni tozalash infeksiya paydo bo‘lishini oldini oladi.
Zanjabil – antibakterial, shamollashga qarshi, antimikrob, antiseptik, bakteritsid xususiyatlarga boy. Zanjabil ildizi foydali bo‘lib, uning tarkibida vitamin S va V hamda inson organizmidagi shikastlangan hujayralarni qayta tiklash va “davolash” xususiyatiga ega bo‘lgan retinol bor. Zanjabilning shifobaxshligi asal bilan yanada ta’sirli bo‘ladi.
Asal – organizm immunitetini oshirishda tengi yo‘qdir. Eslatib o‘tamiz, asal va odam organizmining kimyoviy tarkibi o‘xshash. Shamollashni oldini olishda asal va yong‘oq muhim vositadir. Yong‘oqning turli ko‘rinishi bo‘lishi mumkin, faqat bunda muhimi asal va yong‘oq aralashmasi ma’lum kun turishi kerak.
Qora sedana yog‘i – oshqozon ichak faoliyatini yaxshilab, immun tizimini oshiradi. Qora sedana yog‘i ko‘pgina kasallik qo‘zg‘atuvchi bakteriyalarni yo‘q qiladi, qondagi xolesterin miqdorini kamaytiradi va o‘t haydaydi. Yog‘ni profilaktik maqsadda yoki umum mustahkamlovchi vosita sifatida qo‘llash mumkin. Bir kun davomida bir choy qoshiq miqdorida qora sedana yog‘i ichilsa, o‘sha bir qoshiqning o‘zi ham kun davomida quvvat berib, moddalar almashinuvini normallashtiradi.
Hilba – Tabiblar: “Agar odamlar xilbaning foydasini bilishganda edi, uni oltinning bahosiga sotib olishardi”, deb aytishgan. Ingliz olimi Kleber: “Agar barcha dorilarni mezonning bir pallasiga, hilbani ikkinchi pallasiga qo‘ysangiz, mezon teng bo‘ladi”, degan. Virusli infeksiyalar oqibatida isitma ko‘tarilishida, shamollashda xilba urug‘lari foyda beradi. Xilbaning yumshatuvchi xususiyati tufayli uni shamollaganda va balg‘am ko‘chiruvchi vosita sifatida ishlatiladi. U inson organizmmidagi quyuqlashib qolgan shilimshiqlarni yumshatib, ko‘chirib, toksinlarni limfa tizimi orqali yuvib chiqaradi. Shamollagan paytda 500 gr suvga bir osh qoshiq xilba solib, damlab ichish kerak.
Mohira Zufarova
tayyorladi.
“Mazhab” so‘zi arabcha so‘z bo‘lib, “yo‘l”, “yo‘nalish” ma’nolarini bildiradi. Shar’iy istilohda esa, “biror diniy masala, muammo bo‘yicha muayyan mujtahid olimning fatvo chiqarish yo‘lidir”. Sahoba va tobe’inlar davrida mazhablar ko‘p bo‘lgan. Ammo vaqt o‘tishi bilan ular orasida to‘rt yirik: hanafiy, molikiy, shofeiy, hanbaliy mazhablari rivoj topgan. Mazkur to‘rt mazhab vujudga kelishining asosiy omili – bular qolgan mazhablarning ta’limotini ham tadqiq qilib, qamrab olganidir.
Bu haqda alloma Ibn Rajab o‘zining “To‘rt mazhabdan boshqaga ergashganga raddiya” asarida quyidagi so‘zni aytganlar: “Ko‘plab mazhablar orasidan aynan to‘rt mazhab saqlanib qolishi xuddi Qur’oni karimning yetti qiroatidan faqat bittasi qolganiga o‘xshaydi. Payg‘ambar sallallohu alayhi vasallamga Qur’oni karim yetti xil lahjada nozil bo‘lgan. Keyinchalik islom dini atrofga keng yoyilib, musulmonlarning soni ortib bordi va qiroat borasida ular o‘rtasida ba’zi ixtiloflar kelib chiqqach, Usmon ibn Affon raziyallohu anhu mus'hafni yetti qiroatdan faqat bittasining lahjasida yozdirishga qaror qildi. Oqibatda bugun yer yuzi musulmonlari Qur’onni faqat bitta mus'hafdan ya’ni, Usmon mus'hafida yozilgan xatidan o‘qiydigan bo‘ldi. Demak, ko‘plab mazhablar orasidan faqat to‘rttasining saqlanib qolgani asrlar davomida insonlarni turli ziddiyatlar va ixtiloflardan himoya etishda asos bo‘lgan”.
Mazkur to‘rt mazhabning to‘g‘riligi va haq ekanligi haqida barcha musulmon ummati ijmo, ittifoq qilganlar.
Alloma Ibn Rajab rahmatullohi alayh yana shunday deydi: “Alloh taolo shariatni saqlash va dinni muhofaza qilish uchun o‘z hikmati bilan odamlar ichidan to‘rt zabardast imomlarni chiqarib berdi. Ularning ilmu ma’rifatda bir martabaga erishganlarini va chiqargan fatvo va hukmlarini haqiqatga o‘ta yaqinligini barcha ulamolar bir ovozdan e’tirof qilganlar. Barcha hukmlar o‘shalar orqali chiqariladigan bo‘ldi. Bu narsa mo‘min bandalar uchun Alloh taoloning lutfu karami va marhamati bo‘ldi”.
Ulamolarimiz fiqhiy mazhablar imomlarini va ularning ishlarini quyidagi misol bilan tushuntiradilar: “Allohning roziligiga erishib, jannatiy bo‘lish xuddi tog‘ning cho‘qqisiga chiqishdek bo‘lsa, mazhab imomlari – Qur’on, hadis va shularga asoslangan manbalardan foydalanib, cho‘qqiga chiqishning eng oson va bexatar yo‘lini topib, belgi qo‘yib, osonlashtirib qo‘ygan kishilardir. Cho‘qqiga chiquvchilar mazkur buyuk to‘rt imom ko‘rsatgan yo‘ldan birini tutsalar osongina, qiynalmasdan maqsadiga erishadi”.
Imom Badruddin Zarkashiy “Bahrul muhit” kitobida shunday yozadi: “Musulmonlarning e’tirof qilingan to‘rt mazhabi haqdir va undan boshqasiga amal qilish joiz emas”.
Imom Ali ibn Abdulloh Samhudiy o‘zlarining “Iqdul farid fi ahkomit-taqlid” nomli asarlarida shunday deganlar: “Bilingki, ushbu to‘rt mazhabdan birini ushlashda katta foyda bor. Undan yuz o‘girishda esa, katta muammo va ixtiloflar bor. Bir mazhabda yurishdagi foydalardan biri – sahoba va tobe’inlarning shariat ilmini o‘rganishdagi odatlariga ergashishdir. Chunki, tobe’inlar shariat ishida bir-birlariga yoki sahobalarga ergashar edi, sahobalar esa, bir-birlariga yoki Rasulullohga ergashganlar”.
U zot yana shunday deganlar: “Bir mazhabda yurishdagi foydalardan yana biri – Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam marhamat qilgan quyidagi hadisga amal qilish bor: ya’ni: “Agar ixtilofni ko‘rsangiz, o‘zingizga ko‘pchilik tomonini lozim tuting” (Imom Ibn Moja rivoyati).
To‘g‘ri mazhablardan faqat mana shu to‘rttasi qolgan ekan, ularga ergashish katta jamoaga ergashish hisoblanadi.
Shamsuddin Xapizov,
Namangan tumani "Halil hoji" jome masjidi imom-xatibi
Manba: @Softalimotlar