Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Iyun, 2025   |   26 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:05
Quyosh
04:50
Peshin
12:30
Asr
17:41
Shom
20:03
Xufton
21:42
Bismillah
22 Iyun, 2025, 26 Zulhijja, 1446

Imom Termiziydan rivoyat qilingan hadislar (Tahorat)

09.02.2017   13919   11 min.
Imom Termiziydan rivoyat qilingan hadislar (Tahorat)

عن أبي هريرة قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم إذا توضأ العبد المسلم أو المؤمن فغسل وجهه خرجت من وجهه كل خطيئة نظر إليها بعينيه مع الماء أو مع آخر قطر الماء أو نحو هذا وإذا غسل يديه خرجت من يديه كل خطيئة بطشتها يداه مع الماء أو مع آخر قطر الماء حتى يخرج نقيا من الذنوب. رواه الترمذي

Abu Hurayra (r.a.)dan rivoyat qilinadi: Rosululloh (s.a.v.): "Musulmon banda yoki mo‘min banda tahorat olib, yuzini yuvsa, ikki ko‘zi bilan qilgan barcha xatolari (gunohlari) suv bilan chiqib ketadi yoki suvning oxirgi qatrasi (tomchisi) bilan chiqib ketadi. Vaqtiki, ikki qo‘lini yuvsa, o‘sha ikki qo‘li bilan qilgan barcha xatolari (gunohlari) suv bilan chiqib ketadi yoki oxirgi qatra (tomchi) suv bilan chiqib ketadi. Shunday qilib, (banda) gunohlardan pok  holda chiqadi", dedilar. Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

عن علي عن النبي صلى الله عليه وسلم قال مفتاح الصلاة الطهور وتحريمها التكبير وتحليلها التسليم. رواه الترمذي

Ali (r.a)dan rivoyat qilinadi. «Nabiy (s.a.v): "Tahorat namozning kalitidir. (Namozning) tahrimasi (boshlanishi) takbirdir (ya’ni, «Allohu akbar» degan kalima) tahlili (tugatilishi) taslim (salom berishdir)», dedilar». Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

عن مجاهد عن جابر بن عبد الله رضى الله تعالى عنهما قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم مفتاح الجنة الصلاة ومفتاح الصلاة الوضوء. رواه الترمذي

Jobir ibn  Abdulloh roziyalloxu anhudan rivoyat qilinadi: «Rosululloh sollallohu alayhi vasallam  «(Namoz jannatning kalitidir) tahorat namozning kalitidir», dedilar. Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

حدثنا وكيع عن شعبة عن عبد العزيز بن صهيب عن أنس بن مالك قال كان النبي صلى الله عليه وسلم إذا دخل الخلاء قال اللهم إني أعوذ بك قال شعبة وقد قال مرة أخرى أعوذ بك من الخبث والخبيث أو الخبث والخبائث. رواه الترمذي

Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam hojatga kirsalar, «Allohim, men sendan erkagu ayol shaytonlardan (yomonliklardan va yomonlardan) panoh so‘rayman», deb aytardilar. Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

عن أنس بن مالك أن النبي صلى الله عليه وسلم كان إذا دخل الخلاء قال اللهم إني أعوذ بك من الخبث والخبائث قال أبو عيسى هذا حديث حسن صحيح. رواه الترمذي

Anas ibn Molikdan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam hojatga kirsalar, «Allohim, men sendan erkagu ayol shaytonlardan (yomonliklardan va yomonlardan) panoh so‘rayman», deb aytardilar. Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

عن عائشة رضى الله تعالى عنها قالت كان النبي صلى الله عليه وسلم إذا خرج من الخلاء قال غفرانك. رواه الترمذي

Oisha roziyalloxu anhodan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam hojatdan chiqsalar, «g‘ufronaka» («Gunohlarimni mag‘firat qilgin») deb aytardilar». Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

حدثنا أبو كريب حدثنا عبدة بن سليمان عن محمد بن عمرو عن أبي سلمة عن أبي هريرة قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم لولا أن أشق على أمتي لأمرتهم بالسواك عند كل صلاة. رواه الترمذي

Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi, aytdi: Rasululloh sallallohu alayhi va sallam dedilar: «Ummatimni mashaqqatga qo‘yishdan xavotirlanmasam edim: ularga har bir namoz oldidan misvok ishlatishni buyurgan bo‘lar edim». Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

عن أبي سلمة عن زيد بن خالد الجهني قال سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول لولا أن أشق على أمتي لأمرتهم بالسواك عند كل صلاة ولأخرت صلاة العشاء إلى ثلث الليل قال فكان زيد بن خالد يشهد الصلوات في المسجد وسواكه على أذنه موضع القلم من أذن الكاتب لا يقوم إلى الصلاة إلا استن ثم رده إلى موضعه قال أبو عيسى هذا حديث حسن صحيح. رواه الترمذي

Zayd ibn Xolid Al-Juhaniydan rivoyat qilinadi; dedi: Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan eshitdim, aytdilarki: «Ummatimni mashaqqatga qo‘yishdan xavotirlanmasam edim, ularga har bir namoz oldidan misvok ishlatishni buyurgan va xufton namozini kechaning uchdan biriga ta’xir etgan (kechiktirgan) bo‘lar edim». Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

عن أبي هريرة عن النبي صلى الله عليه وسلم قال إذا استيقظ أحدكم من الليل فلا يدخل يده في الإناء حتى يفرغ عليها مرتين أو ثلاثا فإنه لا يدري أين باتت يده وفي الباب عن بن عمر وجابر وعائشة. رواه الترمذي

Abu Hurayra (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi; aytdi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam aytdilarki, «Agar sizlardan biror kishi tungi uyqudan uyg‘onsa, qo‘lini ikki marta yoki uch marta suv to‘kib yuvmasdan turib suv idishiga botirmasin, chunki u qo‘li qayerda tunaganini bilmaydi». Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

عن رباح بن عبد الرحمن بن أبي سفيان بن حويطب عن جدته عن أبيها قالت سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول لا وضوء لمن لم يذكر اسم الله عليه. رواه الترمذي

Raboh ibn Abdurrahmon ibn Abu Sufyon ibn Huvaytib (roziyallohu anhu) momosi orqali bobokalonidan (momosining otasidan) rivoyat kiladi: Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan eshitdim, aytdilarki, «Tahoratda Allohning ismini aytmagan («bismilloh» deb boshlamagan) kishining tahorati yo‘q». Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

عن سلمة بن قيس قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم إذا توضأت فانتثر وإذا استجمرت فأوتر. رواه الترمذي

Salama ibn Qays (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi; aytdi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam aytdilar: «Agar tahorat olsang, burningni (suv olib) mishir, agar (qazoi hojat etib) istinjo qilsang, kesakii (yoki toshni) toq ishlat» (ya’ni uchta yoki beshta). Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

عن عبد الله بن زيد قال رأيت النبي صلى الله عليه وسلم مضمض واستنشق من كف واحد فعل ذلك ثلاث. رواه الترمذي ا

Abdulloh ibn Zayd (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi; aytdi: «Nabiy sallallohu alayhi va sallamni ko‘rdim, og‘iz va burunlarini bir hovuch suv bilan chayqadilar va buni uch marta (takror) qildilar». Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

عن عبد الله بن محمد بن عقيل عن الربيع بنت معوذ بن عفراء أنها رأت النبي صلى الله عليه وسلم يتوضأ قالت مسح رأسه ومسح ما أقبل منه وما أدبر وصدغيه وأذنيه مرة واحدة. رواه الترمذي

Mu’avviz ibn Afro qizi Ar-Rubayyi’ (roziyallohu anho)dan rivoyat qilinadi: U Nabiy sallallohu alayhi va sallamni tahorat olayotganlarida ko‘rdi: deydiki, «Boshlariga mas'h tortdilar, boshlarining oldi va orqasiga, ikki chakkalariga va quloqlariga (birdaniga) bir marta mas'h tortdilar». Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

عن عبد الله بن زيد أن رسول الله صلى الله عليه وسلم مسح رأسه بيديه فأقبل بهما وأدبر بدأ بمقدم رأسه ثم ذهب بهما إلى قفاه ثم ردهما حتى رجع إلى المكان الذي بدأ منه ثم غسل رجليه. رواه الترمذي

Abdulloh ibn Zayd (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam boshlariga ikki qo‘llari bilan mas'h tortdilar: qo‘llarini oldinga va orqaga yurgizdilar: (avval) peshonalaridan boshladilar, keyin ensalarigacha surib bordilar, keyin yana to boshlagan joylarigacha qaytarib keldilar, undan keyin oyoqlarini yuvdilar». Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

عن أنس أن النبي صلى الله عليه وسلم كان يتوضأ لكل صلاة طاهرا أو غير طاهر قال قلت لأنس فكيف كنتم تصنعون أنتم قال كنا نتوضأ وضوءا واحدا. رواه الترمذي

Anas (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi; «Nabiy sallallohu alayhi va sallam har bir namoz uchun tahorat olar edilar, xoh tahoratli bo‘lsinlar, hoh tahoratli bo‘lmasinlar». (Xumayd aytadi): «Anasga dedimki, «Sizlar qanday qilar edingizlar?» (Anas) dedi: «Bizlar bitta tahorat olar edik (tahoratli bo‘lganda qayta tahorat olmoqni lozim ko‘rmas edik)». Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

عن أنس أن النبي صلى الله عليه وسلم كان يتوضأ لكل صلاة طاهرا أو غير طاهر قال قلت لأنس فكيف كنتم تصنعون أنتم قال كنا نتوضأ وضوءا واحدا. رواه الترمذي

Ibn Umar (roziyallohu anhumo)dan rivoyat qilinadi; Nabiy sallallohu alayhi va sallam aytdilar: «Tahorat ustiga tahorat olgan kishiga Alloh bu tufayli o‘n hasana (savob) yozgaydir». Imom Termiziy rivoyati.

*   *   *

عمرو بن عامر الأنصاري قال سمعت أنس بن مالك يقول كان النبي صلى الله عليه وسلم يتوضأ عند كل صلاة قلت فأنتم ما كنتم تصنعون قال كنا نصلي الصلوات كلها بوضوء واحد ما لم نحدث. رواه الترمذي

Amr ibn Omir Al-Ansoriy (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi; u aytdi: Anas ibn Molikdan eshitdim, u dediki, «Nabiy sallallohu alayhi va sallam har namoz oldidan tahorat olar edilar». (Anasdan): «Sizlar nima qilar edingizlar?» deb so‘radim. (Anas) dedi: «Biz to tahoratimiz buzilmaguncha, hamma namozlarni bitta tahorat bilan o‘qiyverardik». Imom Termiziy rivoyati.

Hadisi sharif
Boshqa maqolalar

Tabiat ham Sizni halok etmasin

20.06.2025   9081   6 min.
Tabiat ham Sizni halok etmasin

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Tong sahar to‘rt muchamizning sog‘, oilamiz tinch, tashqarida hech qanday xavfning xatarisiz uyg‘onish biz har doim ham e’tibor beravermaydiganimiz, shukrini ado etishni esimizdan chiqaradiganimiz ne’matlar sirasiga kiradi. Go‘yo asli shunday bo‘lishi kerakdek yashayveramiz. Yana bir tur ne’matlar borki, bizning e’tiborimizdan chetda. Bularga suv, havo kabi biz qadrlamaydigan, lekin bular bo‘lmasa, bir soat ham yashay olmaydigan ehtiyojlarimiz kiradi.

Bu ne’matlarning shukrini ado etmaslik, ya’ni qadriga yetmaslik oqibati nimalarga olib kelishi bugungi kunda namoyon bo‘lyapti. Pala-partish foydalanish sabab Orol dengizining qurishi nafaqat mintaqamizning, balki butun dunyoning muammosiga aylanib ulgurganiga ancha bo‘ldi. Biz uchun tekinga berib qo‘yilgan bu bebaho ne’matni qadrlamaslik orqasidan bugun insoniyat jiddiy muammolar qarshisida turibdi. Alloh taolo O‘zining kalomida berilgan ne’matlarni qadrlashni ta’kidlab, «Yeb-ichinglar, ammo isrof qilmanglar. Chunki U Zot isrof qiluvchilarni sevmas» (A’rof surasi, 31-oyat), deb buyurdi.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam tahorat qilayotgan buyuk sahobalardan biri Sa’d ibn Abu Vaqqos roziyallohu anhuning suvni ko‘proq ishlatayotganini ko‘rdilar va unga: «Hoy Sa’d! Bu qanday isrofgarchilik?!» dedilar. Sa’d ibn Abu Vaqqos roziyallohu anhu: «Ey Allohning Rasuli! Tahoratda ham isrof bo‘ladimi?» dedi. U Allohning ibodati uchun tahorat qilayotganda suvni sal ko‘proq ishlatish isrof sanalmasa kerak, deb o‘ylagan ekan. Shunda u zot alayhissalom: «Ha, hatto oqib turgan daryoning yoqasida bo‘lsang ham», dedilar.

Biz esa «Suv – tekin» degan tushuncha bilan bir paytlar shaharlarimiz, qishloqlarimiz, mahallalarimizda zilol suvga to‘lib oqqan ariq-anhorlarni quritdik. Borlarini chiqindixonaga aylantirdik. Oqibatda ilgari odamlar bemalol ichavergan ariq suvlari hozir hatto qo‘l yuvishga ham o‘ylanib qolinadigan holga keldi.

Yaqin-yaqingacha poytaxtning shimoli-sharq tomonidan ko‘rinib, bahri dilingizni ochgan, xush kayfiyat bag‘ishlagan purviqor tog‘lar bugun ko‘rinmay qolganiga odamlar endi-endi ahamiyat bera boshlashdi. Daraxtlarning kamayishi, avtoulovlarning ko‘payishi, mavjud yashil hududlar qisqarib, o‘rniga rejasiz qurib tashlanayotgan uy-joy ekologiyaga, ona tabiatga ta’sir qilmay qolmadi. Qalin changli parda ortiga yashiringan tog‘lar xuddi bizni yordamga chaqirayotgan, vaqtida chora ko‘rilmasa, og‘ir oqibatlar yuzaga kelishidan ogohlantirayotgandek go‘yo.

Va achinarlisi bu og‘ir oqibatlar o‘zini ko‘rsata boshladi. 60 yillik tajribaga ega IQAir tashkiloti tomonidan tayyorlangan oxirgi yillik hisobotda qayd etilishicha, havoning ifloslanishi oqibatida bir yilda dunyo bo‘yicha 7 million aholi hayotdan bevaqt ko‘z yummoqda, milliardlab inson nafas yo‘llari kasalliklari hamda boshqa og‘ir dardlarga yo‘liqmoqda. IQAir sayti ma’lumotlariga ko‘ra, 2023 yil yakunlari bo‘yicha tuzilgan reytingga muvofiq, O‘zbekiston 134 davlat orasida 23-o‘rinni band etib turganini juda achinarli. Ro‘yxatdagi havosi eng iflos uchlikni Bangladesh, Pokiston va Hindiston egallagan (iqair.com/ru/world-most-polluted-countries).

Surunkali respirator kasalliklarining dunyo bo‘ylab tarqalishi va bu jarayonlarning asoratlarini o‘rgangan bir guruh britaniyalik olimlar inson o‘limiga sabab bo‘layotgan beshta asosiy omillardan biri nafas olish tizimi kasalliklar ekanini ma’lum qilishdi. Tibbiyot sohasiga oid yangiliklarni yoritadigan «The Lancet» nashri e’lon qilgan maqolada 1990–2019 yillarda nafas yo‘llari kasalliklarining tarqalishi 39,8 foizga, ushbu dardlardan vafot etganlar soni esa 28,5 foizga oshgani aytilgan. Bronxial astma eng ko‘p tarqalayotgan surunkali respirator kasallik sifatida qayd etilgan bo‘lib, nafas yo‘llarining kasallanishi, birinchi navbatda, chekish illati, shuningdek, havoning ifloslanishi hamda sanoat ishlab chiqarishining turli xildagi salbiy oqibatlari sabab yuzaga kelmoqda.

Yurtimizdagi maktablarning birida atrof-muhitni asrab-avaylash hamda boshqa ijtimoiy muammolarni bartaraf etish, ularning oldini olishga bag‘ishlangan tadbirda bir o‘quvchi yigit Ona Yerning odamlarga qilgan murojaatini o‘qib bergan edi. Siz ham bu murojaatga bir e’tibor berib ko‘ring-a:

«Ey odamzod, nimalar qilib qo‘yding, nimalar qilyapsan! To‘xta! Bo‘ldi! Yetar endi. Daraxtlarni kesib, qancha o‘rmonlarni yo‘q qilding, havoni, suvni bulg‘atding. Ko‘lu daryolarni quritding. Juda qizib ketdim. Yaratilganimdan beri bunaqa qizimaganman. Hammayog‘imni yondirib, ilma-teshik qilib tashlading-ku! Yana nima istaysan, odamzot?! Shaharlarda tuproq qolmadi! Hammayoqni toshdek beton bilan qoplab tashlading. Mening sabrim cheksiz emas. Zaxiralarim ham tugab boryapti. Meni asramasang, ertaga o‘zing qiynalasan. O‘zingni bos. To‘xta. Atrofga qara! Aql bilan ish tutib, menga ozgina yordam berib yuborsang, u yog‘iga o‘zimni o‘zim tiklab olaman. Yaxshiyam Alloh menga o‘zimni o‘zim sovutish qobiliyatini bergan. Lekin vaziyat shu zaylda davom etaversa, ya’ni tabiat shu tarzda ifloslantirilaversa, tiklanish qobiliyatim ham ish bermay qo‘yishi mumkin. Avvalgi holga qaytishi dargumonu, lekin vaziyatni yaxshi tomonga o‘zgartirish mumkin. Yaxshi insonlar hali bor bu dunyoda. Hammangiz birlashsangiz, qo‘lingizdan ko‘p narsa keladi, Xudo xohlasa».

O‘smir yigitning bu murojaati har birimizga ko‘zingizni oching, vaqt borida imkoniyatlarni ishga soling, deyayotgandek go‘yo...

Alloh hech bir narsani bekor yaratmagan. Har bir o‘simlikning, har bir jonivorning vazifasi bor. Shuningdek, ularning mavjudligi, yashashi bir-biriga chambarchas bog‘liq. Bu zanjirni uzish mumkin emas. Bordiyu hayvonot yoki nabotot olamining bir vakili yo‘q qilinsa, buning oqibati qachondir baribir sezilishi aniq.

Achchiq haqiqat shuki, bor tabiatdagi, ya’ni atrof-muhitdagi ko‘pgina resurslar yo‘qotib bo‘lingan. Ammo o‘sha narsalarning ko‘pini tiklash, qaytarish mumkin. O‘z navbatida, borini saqlab qolish ham juda muhim. Shunday ekan, Alloh bergan buyuk ne’matlar – suv, tuproq, havo, o‘simliklaru jonivorlarga bo‘lgan munosabatimizni o‘zgartiraylik, azizlar. Zero, bizdan keyingi avlod ham ozod va obod yurtda yashashga haqli.


«Hilol» jurnali 8(65)-sonidan