Sayt test holatida ishlamoqda!
19 May, 2025   |   21 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:24
Quyosh
05:01
Peshin
12:25
Asr
17:27
Shom
19:42
Xufton
21:12
Bismillah
19 May, 2025, 21 Zulqa`da, 1446

Muhammad alayhis salomning 99 ismlari

23.01.2017   63179   4 min.
Muhammad alayhis salomning 99 ismlari
  • Muhammad- maqtaluvchi.
  • Ahmad- Allohga hamd aytuvchi.
  • Hamid- Allohga hamdu sano aytuvchi.
  • Mahmud- maqtalgan.
  • Ahid- fazilatlar bobida yagona.
  • Vohid- axloq- odobda yagona.
  • Hoshir- o‘z ummatlarini qiyomat kuni mahshargohga yig‘uvchi.
  • Oqib- hamma payg‘ambarlar oxiri.
  • Toho- bu so‘zning ma’nosi Allohgagina ma’lum.
  • Yosin- bu so‘zning ma’nosi ham Allohgagina ma’lum.
  • Tohir- toza, pok.
  • Mutahhar- dili poklangan.
  • Tayyib- pok, xushtabiat.
  • Sayyid-Xoja.
  • Rasul- elchi, payg‘ambar.
  • Nabiy- payg‘ambar.
  • Rasulur-rohma- rahmat payg‘ambari.
  • Qayyim- to‘g‘ri yo‘ldan boruvchi.
  • Jomi’ - barcha yaxshi fazilatlarni o‘zida mujassam etuvchi.
  • Muqtafiy – ergashuvchi (haq yo‘lga).
  • Muqaffiy – ergashtiruvchi (o‘ziga).
  • Rasululmalohim – jangu jahon payg‘ambari.
  • Rasulur- roha – rohat payg‘ambari.
  • Komil – yetuk.
  • Iklil – toj.
  • Muddassir – qo‘rquvdan matohga o‘ranib olgan.
  • Muzzammil – muddassir.
  • Abdulloh – Allohning bandasi.
  • Habibulloh – Allohning suyuklisi.
  • Safiyyulloh – Allohning tanlagani.
  • Najiyyulloh – Allohning sirdosh do‘sti.
  • Kalimulloh – Alloh bilan so‘zlashuvchi.
  • Xotamulanbiyo – nabiylar oxiri, ularning xotimasi.
  • Xotamurrosul - Rasullar xotimasi.
  • Muqyiy – dinni turgizguvchi (rivojlantirguvchi).
  • Munjiy – xaloskor.
  • Muzakkir – eslatuvchi (Allohni va oxiratni).
  • Nosir – yordam etuvchi.
  • Mansur – yordam berilgan, dushmanlari ustidan zafar topgan.
  • Nabiyyur – rohma – rahmat payg‘ambari.
  • Nabiyyuttavba – tavbaga targ‘ib etuvchi payg‘ambar.
  • Harisun alaykum – ummatlariga mehribon.
  • Ma’lum – hammaga ma’lum.
  • Shahir – hammaga mashhur.
  • Shohid – guvoh.
  • Shahid – guvoh.
  • Mashhud – guvohlik berilgan.
  • Bashir – xushxabar beruvchi.
  • Mubashshir - xushxabar beruvchi.
  • Nazir – azoblardan ogohlantirguvchi.
  • Munzir – oxirat azoblaridan ogohlantirguvchi.
  • Nur – nur.
  • Siroj – chiroq, quyosh.
  • Misboh – chiroq.
  • Hudo – hidoyat qilguvchi.
  • Muxtor – tanlab olingan.
  • Ajir – dinga xizmat qilguvchi.
  • Jabbor – ayblarni yopguvchi.
  • Abul – Qosim – Qosimning otasi.
  • Abul – Tohir – Tohirning otasi.
  • Abut – Tayyib – Tayyibning otasi.
  • Abu Ibrohim – Ibrohimning otasi.
  • Mushaffa’ – shafoat huquqi berilgan.
  • Shafi’ – shafoat etuvchi (qiyomat kuni gunohkor ummatlarning kechirilishini Allohdan so‘rovchi).
  • Solih – yaxshi ishlarni qiluvchi, Allohning buyruqlarini ado etuvchi.
  • Muslih – isloh etuvchi, tuzatuvchi (o‘rtani).
  • Muhaymin – ummatlari ishini kuzatib turuvchi.
  • Sodiq – rostgo‘y.
  • Musaddiq – tasdiq etuvchi.
  • Sidq – rostgo‘y.
  • Sayyidulmursalin – payg‘ambarlar hojasi.
  • Imomulmuttaqin – taqvodorlar peshvosi.
  • Qoidulg‘urril – muhajjalin – qiyomat kuni sajda qilgan a’zolaridan nurlar chiqib turuvchi ibodatli ummatlarini jannatga eltuvchi.
  • HalilurRahmon – Rahmonning do‘sti.
  • Barr – xayrli, solih amallar qiluvchi.
  • Mabarr – hamma yaxshiliklar manbai.
  • Vajih – go‘zal yuzli.
  • Nasih – nasihatgo‘y.
  • Nosih – nasihatchi.
  • Vakil – vakil, ishonch egasi, kafil.
  • Mutavakkil – tavakkal etuvchi.
  • Kafil – kafil, kafolatiga oluvchi.
  • Shafiq – shafqatli, mehribon.
  • Muqimus – sunna – sunnatni tiklovchi.
  • Muqaddas – ulug‘lanuvchi, gunohlardan pok.
  • RuhulQudus – muqaddas ruh.
  • RuhulHaq – haqqoniy ruh.
  • RuhulQist – adolatli ruh.
  • Kofiy – kifoya qiluvchi (diniy ehtiyojlarga).
  • Muktafiy – kifoyalanuvchi (Allohning amrlari bilan).
  • Bolig‘ – oliy darajalarga yetgan.
  • Muballig‘ – Alloh tomonidan kelgan barcha diniy ahkomlarni ummatlariga to‘la yetkazuvchi.
  • Shofiy – shifokor (qalb kasalliklariga va ma’naviy illatlarga nisbatan).
  • Vosil – yetishuvchi (Allohning roziligi va diydoriga).
  • Mavsul – yetishiluvchi (ya’ni on hazratning shafoatlariga va diydorlariga ummatlari yetishurlar, inshoolloh).
  • Sobiq – barcha fazilat va sharafda oldinda boruvchi.
  • Soiq – ummatlarini bu dunyoda iymon va amal sari, oxiratda esa, do‘zaxdan jannat sari haydovchi.
  • Hodiy – to‘g‘ri yo‘dga boshlovchi.
  • Muhdiy – hadiya, ehson sohibi.

Toshkent islom instituti 4-kurs talabasi

Tojiddinov Abdussomad Abdulbosit o‘g‘li

Siyrat va islom tarixi
Boshqa maqolalar

“Qiroat qilib ko‘tarilaver”

14.05.2025   4536   3 min.
“Qiroat qilib ko‘tarilaver”

Tartil bilan Qur’oni karimni qiroat qilish muhim amallardan biri bo‘lib, harflarni maxrajlaridan chiqarib, Allohning kalomini tushunib, tajvid qoidalari bilan to‘g‘ri o‘qishni anglatadi. “Tartil”ning lug‘aviy ma’nosi “biror narsani dona-dona qilib terish”ni anglatadi.

Qur’oni karim Alloh taoloning kalomi bo‘lib, uni tartil bilan o‘qish U zotning buyrug‘idir. Muzzammil surasi 4-oyatda shunday deyiladi: “Va Qur’onni tartil bilan tilovat qil”.

Ali roziyallohu anhudan oyatning ma’nosini so‘rashganda, “tartil – harflarni yaxshilash, vaqf o‘rinlarni bilish”, deb javob qilganlar. Jabroil alayhissalomga Muhammad alayhissalom Qur’onni tartil bilan o‘qib berganlar.

Tartil bilan Qur’on qiroat qilish uchun bir qancha qoidalarga rioya qilish lozim. Ular quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

  1. Tajvid qoidalariga rioya qilish: “Tajvid”ning lug‘aviy ma’nosi “sifatini oshirish, ziynatlash, chiroyli qilish”ni bildiradi, istilohda Qur’ondagi so‘zlarning har birini o‘z miqdori va sifatida talaffuz qilish, iste’lo va istifola harflarini bir-biridan farqlab, tafxim, tarqiq, idg‘om, izhor kabi qoidalarga amal qilib o‘qishni anglatadi.
  2. Dona-dona, bir maromda va aniq o‘qish: Tartil bilan o‘qishda shoshilmaslik, har bir kalimani aniq tarzda o‘qish muhimdir. Bu oyatlarning ma’nosini tushunishga yordam beradi. Imom Shofeiy tartilning eng ozi tilovatda shoshilishni tark etishdir deganlar.
  3. Ma’nolarini tadabbur qilish: Qur’on ma’nolarini anglash tartilning muhim qismidir. Oyatlarning ma’nosini bilish ularni qalbga singdirishga yordam beradi.
  4. Ixlos va taqvo: Qur’onni faqat Allohning roziligi uchun o‘qish kerak. Ixlos bilan o‘qilgan Qur’onning barakasi va savobi ulug‘ bo‘ladi.
  5. Poklik va ehtirom: Qur’onni tahorat bilan o‘qish, tinch joyda va e’tibor bilan o‘qish tartilning sifatini oshiradi.

Tartil bilan Qur’on o‘qishning foydalari juda ko‘p. Ulardan ba’zilari:

  • Ruhiy oziq: Qur’on qalb uchun nurdir. Uni tartil bilan o‘qish insonning ruhini yanada sayqallaydi va Allohga yaqinlashtiradi.
  • Savob: Har bir harf uchun ko‘plab savob beriladi. Tartil bilan o‘qish bu savobni yanada oshiradi.
  • Qalb xotirjamligi: Qur’on qiroatining ovozi va ma’nosi qalbga taskin beradi, stress va tashvishlarni kamaytiradi.
  • Ilm: Qur’on ma’nolarini anglash va tajvidni o‘rganish orqali insonning bilimi rivojlanadi.
  • Shafoat: Qur’on qiyomat kuni o‘quvchilariga shafoatchi bo‘ladi.

Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Qur’on sohibiga: qiroat qilib ko‘tarilaver. Dunyoda qandoq tartil qilgan bo‘lsang, xuddi shundoq tartil qil. Albatta, sening manziling oxiri qiroat qilgan oyating makonidan bo‘ladir, deyiladi”, dedilar”, (Imom Termiziy rivoyati).

Zafar qori Mahmudov,
Toshkent Islom instituti “Qur’on ilmlari” kafedrasi o‘qituvchisi.