Diniy –ekstremistik harakatlar faollari o‘zlarining saflariga kishilarni jalb qilish hamda yangi qo‘shilgan  a’zolarni jamoaga yanada ko‘proq moyil qilish maqsadida o‘z rahnamolarini ulug‘lashga alohida e’tibor beradilar. Masalan, shu kabi oqimlardan biri bo‘lgan “Musulmon birodarlar” tashkiloti o‘zlarining rahnamolari bo‘lgan Hasan al- Banno shaxsiyatini “Alloh tamonidan tanlangan Zot”, “Shayx”, “Valiy”, deb ulug‘lashadi. Bunday amaliyotdan, birinchidan, kishilar orasida  o‘zlarining rahnamolarining obro‘sini ko‘klarga ko‘tarish  orqali sodda xalq orasida jamoalari mavqeini oshirish va yoshlarni to‘g‘ri yo‘lda ekanliklariga ishontirishdan iboratdir. Ikkinchidan, ular tamonidan chiqarilgan “fatvo”, amr va topshiriqlarni shariat ahkomi sifatida qabul qilinishiga erishish ko‘zlanganligini anglash qiyin emas.

Jumladan, “Nurchilik” oqimining asoschisi Said Nursiyni “Badiuzzamon” ( “Zamonaning benaziri”), hozirdagi rahbari Fathulla Gyulenni esa “Qutbul aqtob” (“Buyuklar buyugi”), “at-Takfir val-hijra” oqimlari o‘zlarining boshchisi  Shukriy Mustafoni “Mahdiy” deb ulug‘lashlari fikrimizning yaqqol dalilidir.

Ma’lumki, Islom olamida diniy bilimlarda yuqori darajalarga erishgan kishilarga nisbatan muayyan hollarda “Shayx” unvoni ishlatiladi. Bunday rutba din yo‘lida qilgan xizmatlari evaziga yirik ulamolarning unvoni sifatida e’tirof etiladi va hech kim o‘z-o‘zicha bu darajaga erishganini da’vo qila olmaydi. Shu nuqtayi nazardan qaraganda, “Hizbut – tahrir”, “O‘zbikiston islom harakati” kabi boshqa firqa va oqimlar tomonidan o‘z rahnamolariga nisbatan “shayx”lik martabasining keng qo‘llanilayotgani ular odamlarni chalg‘itish va o‘z maqsadlariga erishishda hech narsadan tap tortmasliklarini ko‘rsatadi. 

Shunday ekan har birimiz bular  kabi “olim”lik da’vosini qilayotgan omilarni, to‘g‘ri yo‘lda ekanliklariga ishontirmoqchi bo‘lgan egrilarni, nurmiz deb bong urayotgan zulmatlarning kirdikorlaridan ogoh bo‘lishimiz lozim.

Muhammad ibn Ahmad al-Beruniy

o‘rta maxsus islom bilim yurti 2-kurs talabasi

ISAYEV BЕKISLOM