Sayt test holatida ishlamoqda!
26 Iyul, 2025   |   1 Safar, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:36
Quyosh
05:13
Peshin
12:35
Asr
17:36
Shom
19:50
Xufton
21:19
Bismillah
26 Iyul, 2025, 1 Safar, 1447

Hofiza duosi

30.11.2016   13591   20 min.
Hofiza duosi

Har bir insonga Alloh taolo tomonidan turli xil zehn va xotira beriladi. Ba’zilar o‘zlarining hofizalari zaif ekanligini, yodlagan narsalari tez esdan chiqayotganligini shikoyat qiladilar. Ana shunday insonlar bunday holatdan hech afsuslanmasinlar. Chunki, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam ham o‘z so‘zlarida u kishi ham unutib, esdan chiqarishlarini aytib o‘tganlar. Sahobalardan hazrati Ali ibn Abu Tolib roziyallohu anhu ham ushbu muammo bilan Rasululloh  sollallohu alayhi vasallam oldilariga keldilar. Shunda Rasululloh  sollallohu alayhi vasallam u kishiga va u kishi orqali butun ummatga agar ular tez unutadigan bo‘lib qolsalar nima qilishlarini bayon qilib berdilar. Sizga ushbu hadisni havola qilamiz. 

عَن ابنِ عَبّاسٍ أَنّهُ قالَ: "بَيْنَمَا نَحْنُ عِنْدَ رَسُولِ الله صلى الله عليه وسلم إذْ جَاءَهُ عَلِيّ بنُ أَبي طَالِبٍ فقالَ: بِأبِي أَنْتَ وَأُمّي تَفَلّتَ هَذَا القُرْآنُ مِنْ صَدْرِي فَمَا أَجِدُنِي أَقْدِرُ عَلَيْهِ، فقالَ لَهُ رَسُولُ الله صلى الله عليه وسلم: يَا أبَا الْحَسَنِ أَفَلاَ أُعَلّمُكَ كَلِمَاتٍ يَنْفَعُكَ الله بِهِنّ وَيَنْفَعُ بِهِنّ مَنْ عَلّمْتَه ويُثَبّتُ ما تَعَلّمْتَ في صَدْرِكَ؟ قالَ أَجَلْ يَا رَسُولَ الله فَعَلّمْنِي. قالَ: إذَا كانَ لَيْلَةُ الْجُمُعَةِ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَقُومَ في ثُلُثِ اللّيْلِ الاَخِرِ فَإِنّهَا سَاعَةٌ مَشْهُودَةٌ وَالدّعَاءُ فِيهَا مُسْتَجَابٌ وَقَدْ قالَ أَخِي يَعْقُوبُ لِبَنِيهِ {سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبّي} ـ يَقُولُ حَتّى تَأْتِي لَيْلَةُ الْجُمُعَةِ ـ فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَقُمْ في وَسَطِهَا فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَقُمْ في أوّلِهَا فَصَلّ أَرْبَعَ رَكَعَاتٍ تَقْرَأُ في الرّكْعَةِ الأولَى بِفَاتِحَةِ الكِتَابِ وَسُورَةِ يَس، وَفي الرّكْعَةِ الثّانِيَةِ بِفَاتِحَةِ الكِتَابِ وحم الدّخَانَ، وَفي الرّكْعَةِ الثّالِثَةِ بِفَاتِحَةِ الكِتَابِ وألم تَنْزِيلُ السّجْدَةِ، وَفي الرّكْعَةِ الرّابِعَةِ بِفَاتِحَةِ الكِتَابِ وَتَبَارَكَ المُفَصّل. فَإِذَا فَرِغْتَ مِنْ التّشَهّدِ فاحْمَدِ الله وأحْسِنِ الثّنَاءَ عَلَى الله وَصَلّ عَلَيّ وَأَحْسِنْ وَعَلَى سَائِرِ النّبِيّينِ، وَاسْتَغْفِرْ لِلْمُؤْمِنينَ والمُؤْمِنَاتِ ولإخْوَانِكَ الّذِينَ سَبَقُوكَ بالإيمَانِ ثُمْ قُلْ في آخِرِ ذَلِكَ: 

Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

 «Biz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning huzurlarida edik. Bir payt Aliy ibn Abu Tolib kelib: «Ota-onam sizga fido bo‘lsin! Bu Qur’on mening qalbimdan chiqib ketyapti. Uni egallay olishimga ko‘zim yetmayyapti», dedi. Rasululloh solllallohu alayhi vasaalm: «Ey Abu Hasan, senga bir nechta kelimalarni o‘rgatmaymi, Alloh ular bilan senga ham, sen ularni o‘rgatganlarga ham manfaat beradi va o‘rganganing ko‘ksingda barqaror bo‘ladi?» dedilar. U: «Ha, ey Allohning Rasuli, o‘rgating», dedi.

 U zot: «Juma kechasi bo‘lganda, kechaning oxirgi uchdan birida tura olsang, bu guvoh bo‘linadigan vaqt. Undagi duo ijobat. Birodarim Ya’qub ham o‘g‘illariga: «Robbimdan sizlar uchun mag‘firat so‘rayman», deb, juma kechasi kelishini aytgan edi. Qila olamasang, kechaning o‘rtasida tur. Buni ham qila olmasang, avvalida tur. To‘rt rakat namoz o‘qi. Birinchi rakatda Fotihai Kitob va Yosin suralarini, ikkinchi rakatda Fotihai Kitob  va Duxonni, uchinchi rakatda Fotihai Kitob va Sajdani, to‘rtinchi rakatda Fotihai Kitob va Mulkni o‘qiysan. Tashahhudni tugatgach, Allohga hamd ayt va Allohga sano aytishni yaxshi qil. Menga yaxshilab salavot ayt va boshqa payg‘ambarlarga ham. Mo‘minu mo‘minalar va o‘zingdan oldin iymon bilan o‘tgan birodarlaring uchun mag‘firat so‘ra. Keyin ana shularning so‘ngidan shunday deb ayt: 

اللّهُمّ ارْحَمْنِي بِتَرْكِ المَعَاصِي أَبَداً مَا أَبْقَيْتَنِي، وارْحَمْنِي أنْ أَتَكَلّفَ مَا لاَ يَعْنِينِي، وارْزُقْنِي حُسْنَ النّظَرِ فِيمَا يُرْضِيكَ عَنّي، اللّهُمّ بَدِيعَ السّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ ذَا الْجَلاَلِ وَالإكْرامِ وَالعِزّةِ التي لا تُرَامُ أَسْأَلُكَ يا الله يا رَحمَنُ بجَلاَلِكَ ونورِ وَجْهِكَ أَنْ تُلْزِمَ قَلْبِي حِفْظَ كِتَابِكَ كَمَا عَلّمْتَنِي وَارْزُقْنِي أَنْ أتْلُوَهُ عَلَى النّحْوِ الّذِي يُرْضِيكَ عَنّي. اللّهُمّ بَدِيعَ السّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ ذَا الْجَلاَل والإِكْرَامِ والعِزّةِ التي لا تُرَامُ أَسْأَلُكَ يا الله يا رَحْمَن بجَلاَلِكَ وَنُورِ وَجْهِكَ أَن تُنَوّرَ بِكَتَابِكَ بَصَرِي وأنْ تُطْلِقَ بِهِ لِسَاني وَأَنْ تُفَرّجَ بِهِ عن قَلْبِي وَأَنْ تَشْرَحَ بِهِ صَدْرِي وأَنْتَغْسِلَ بِهِ بَدَنِي فإِنّهُ لا يُعِينُنِي عَلَى الحقّ غَيْرُكَ وَلاَ يُؤْتِيهِ إلاّ أَنْتَ وَلا حَوْلَ وَلاَ قُوّةَ إِلاّ بالله العَلِيّ العَظِيمِ. 

«Allohim! Meni boqiy qoldirganing muddaticha doimiy ravishda gunohlarni tark qilishim ila menga rahm qil. O‘zim uchun foydali bo‘lmagan narsaga o‘zimni urintirmasimdan menga rahm qil. Seni mendan rozi qiladigan narsaga yaxshi nazar solishni menga nasib et. Allohim! Osmonlaru yerni yo‘qdan bor qilgan Zot! Ey ulug‘lik, ikrom va ko‘z yetmas izzat sohibi! Ey Alloh! Ey Rohman! Ulug‘liging va Yuzingning nuri hurmatidan so‘rayman, qalbimni Kitobingni O‘zing o‘rgatganingdek yod olishda davomli qil! Uni Seni mendan rozi qiladigan tarzda tilovat qilishni menga nasib et. Allohim! Osmonlaru yerni yo‘qdan bor qilgan Zot! Ey ulug‘lik, ikrom va ko‘z yetmas izzat sohibi! Ey Alloh! Ey Rohman! Ulug‘liging va Yuzingning nuri hurmatidan so‘rayman, Kitobing bilan ko‘zimni munavvar qil, tilimni yengil qil, u bilan qalbimni och, ko‘ksimni keng qil, u bilan badanimni yuv! Zotan, O‘zingdan o‘zgasi haq ishda menga yordam bera olmas. Uni faqatgina Sen berasan. Oliy va buyuk Allohning yordamisiz na kuch bor, na qudrat bor». 

يَا أَبا الحَسَنِ فافعل ذَلِكَ ثلاثَ جُمَعٍ أَوْ خَمْساً أَو سَبْعاً تُجَبْ بِإِذْنِ الله والّذِي بَعَثَنِي بالحَقّ مَا أَخْطَأَ مُؤْمِناً قَطّ. 

 Ey Abu Hasan, buni uch, besh yoki yetti marta qilsang, Allohning izni bilan duoying ijobat bo‘ladi. Meni haq bilan yuborgan Zotga qasamki, bu biror mo‘minni aslo chetlab o‘tmagan». 

قالَ عبد الله بنُ عَبّاسٍ فَوَالله مَا لَبِثَ عَلِيّ إلاّ خَمْساً أوْ سَبْعاً حتّى جَاءَ عليّ رَسولَ الله صلى الله عليه وسلم في مِثْلِ ذَلِكَ المَجْلِسِ فقَالَ: يا رَسُولَ الله إنّي كُنْتُ رجلاً فِيمَا خَلاَ لاَ آخُذُ إلاّ أَرْبَعَ آيَاتٍ أوْ نَحْوَهُنّ فإِذَا قَرَأْتُهُنّ عَلَى نَفْسِي تَفَلّتْنَ وَأنا أَتَعَلّمُ اليَوْمَ أَرْبَعِينَ آيَةً وَنَحْوَها فَإذَا قَرَأْتُهَا عَلَى نَفْسِي فَكَأَنّمَا كِتَابُ الله بَيْنَ عَيْنَيّ وَلَقَدْ كنْتُ أَسْمَعُ الحَديثَ فإِذَا رَدَدْتُهُ تَفَلّتَ وَأنا اليَوْمَ أَسْمَعُ الأحَادِيثَ فإِذَا تَحَدّثْتُ بِهَا لَمْ أَخْرِمْ مِنْهَا حَرْفاً، فقَالَ لَهُ رَسُولُ الله صلى الله عليه وسلم عِنْدَ ذَلِكَ: مُؤْمِنٌ وَرَبّ الكَعْبَةِ يَا أَبَا الحَسَنِ". 

Ibn Abbos roziyallohu anhu aytadi: «Allohga qasamki, Aliy besh yoki yetti juma o‘tiboq, xuddi o‘sha majlisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning oldilariga kelib: «Ey Allohning Rasuli! Allohga qasamki, men ilgari faqat to‘rt yo shunga yaqin oyatni eslab qolardim. Ichimda o‘qib ko‘rsam, chiqib ketgan bo‘lardi. Bugun esa qirq yo shunga yaqin oyatlarni o‘rganyapman. Ichimda o‘qib ko‘rsam, go‘yo Allohning Kitobi ko‘z o‘ngimda turgandek. Men hadis eshitardim, qaytarib ko‘rsam, chiqib ketgan bo‘lardi. Bugun esa hadislarni eshityapman va ularni aytib bersam, undan biror harfni ham tushirib qo‘ymayapman», dedi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Ka’ba Robbiga qasamki, mo‘minsan, ey Abu Hasan!» dedilar».

Qur'oni karim
Boshqa maqolalar

“Odamlarni afv etadiganlar...”

16.07.2025   9523   4 min.
“Odamlarni afv etadiganlar...”

Abdurrazzoq San’oniy aytadi: Ali ibn Husayn roziyallohu anhum namoz uchun tahorat qilayotgan edi. Shu payt suv quyib turgan joriya qo‘lidan obdasta tushib ketib, uning yuziga ozgina shikast yetkazdi. Ali ibn Husayn boshini ko‘tarib, joriyaga qaradi. Joriya vaziyatni yumshatish maqsadida Qur’oni karim oyatlaridan o‘qidi: “... G‘azablarini yutadigan... (Oli Imron surasi, 134-oyat). Ali ibn Husayn roziyallohu anhum jimgina javob berdi: “G‘azabimni bosdim”.

Joriya oyatning davomini o‘qidi: ...odamlar-ni (xato va kamchiliklarini) afv etadiganlardir....

U kishi dedi: “Men seni afv etdim”.

Joriya oyatning oxirini o‘qidi: Alloh ezgulik qiluvchilarni sevar”.

Ali ibn Husayn roziyallohu anhum dedi: “Bor, sen Allox yo‘lida ozodsan”.

Abdulloh ibn Ato aytadi: “Ali ibn Husaynning bir g‘ulomi (quli) xatoga yo‘l qo‘ydi va jazoga loyiq bo‘ldi. Ali ibn Husayn qamchini oldi. So‘ng u zot bunday oyatni o‘qidi: (Ey Muhammad!) Imon keltirgan kishilarga ayting, ular Alloh kunlari (qiyomat)dan umid qilmaydigan kimsalarni kechirib yuboraversinlar! Shunda (u sabrli) kishilarni qilgan ishlari (kechirishlari) sababli mukofotlagay! (Josiya surasi, 14-oyat).

Qul esa dedi: “Men bunday emasman, men Allohning rahmatidan umidvorman va uning azobidan qo‘rqaman”.

Ali ibn Husayn roziyallohu anhum qamchini tashlab yubordi va dedi: “Sen Alloh yo‘lida ozodsan”.

Muso ibn Dovud aytadi: Ali ibn Husayn xizmatkorini ikki marta chakirdi, u javob bermadi. Uchinchi marta chaqirgach javob qildi. Ali ibn Husayn unga dedi: “Ey o‘g‘lim, ovozimni eshitmadingmi?”.

Xizmatkor: “Eshitdim”, dedi.

Ali ibn Husayn so‘radi: “Nega javob bermading?”.

Xizmatkor: “Sizning shafqatingizga ishondim”, dedi.

Abdulg‘ofir ibn Qosim aytadi: Ali ibn Husayn masjiddan chiqib ketayotgan edi. Bir odam kelib uni haqorat qildi. Shunda Alining xizmatkor va qullari unga tashlanishdi.

Ali ibn Husayn ularni to‘xtatdi va bunday dedi: “Bas qilinglar, uning holatiga qaranglar”.

So‘ngra o‘sha odamga dedi: “Bizda siz bilmagan yana ko‘p narsalar bor. Agar sizga yordam kerak bo‘lsa, ayting, yordam beraylik”. O‘sha odam xatosini anglab, uyaldi va ortiga qaytdi.

Ali ibn Husayn uni yoniga chaqirib, o‘zi kiyib turgan chakmonini yelkasiga tashladi va ming dirham pul berdirdi.

Abu Ya’qub Muzaniy deydi: Hasan ibn Hasan bilan Ali ibn Husayn o‘rtasida bir oz noxushlik bo‘lib qoldi. Hasan bir kuni masjidda Ali ibn Husaynning yoniga keldi, uni turli so‘zlar bilan haqorat qildi. Ali ibn Husayn esa unga bir og‘iz ham javob qaytarmadi.

So‘ngra Hasan chiqib ketdi. Kechasi u alining uyiga bordi va eshigini qoqdi. Ali ibn Husayn eshikni ochib chiqdi. Hasan unga:

- Ey aka, agar siz haqiqatan ham men aytganlarimdek bo‘lsangiz, Alloh meni mag‘firat qilsin. Agar men yolg‘onchi bo‘lsam, Allox sizni mag‘firat qilsin, dedi va ketdi.

Ali ibn Husayn ortidan borib, yetib oldi va uni og‘ushiga oldi. Ikkovi yig‘lab yuborishdi. Shunda Hasan:

- Qasamki, endi siz xafa bo‘ladigan biron ish qilmayman, - dedi.

Ali esa unga: - Sen ham menga aytgan so‘zla ring uchun halollikdasan,- dedi.

Ibn Abi Dunyo rivoyat qiladi: Ali ibn Husaynning xizmatkori shoshgan holda oshxonadan temir pechni olib kelayotgan edi. Kutilmaganda temir pech tushib ketdi ketdi va narigi tomondan pastga tushib kelayotgan Ali ibn Husayn o‘g‘lining boshiga tegib, jarohat yetkazdi. Oqibatda u halok bo‘ldi. Mehmonlar bilan suhbatlashib o‘tirgan Ali ibn Husayn o‘rnidan sakrab turib, xizmatkorga dedi: “Sen ozodsan. Bu ishni qasddan qilmaganingni bilaman”. So‘ngra Ali ibn Husayn mayyitni dafn etish tadorigini ko‘rdi.

Shayx Mahmud MISRIYning “Solih va solihalar hayotlaridan qissalar”
nomli asaridan Ilyosxon AHMЕDOV tarjimasi.