Sayt test holatida ishlamoqda!
02 Iyul, 2025   |   7 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:10
Quyosh
04:54
Peshin
12:32
Asr
17:42
Shom
20:04
Xufton
21:40
Bismillah
02 Iyul, 2025, 7 Muharram, 1447

“Bismillah” sabab musulmon bo‘lgan sahoba

27.11.2016   9388   3 min.
“Bismillah” sabab musulmon bo‘lgan sahoba

Siyrat kitoblaridan birini o‘qir ekanman, oldin o‘zim ahamiyat bermagan bir voqea meni o‘ziga jalb etdi. Ishda ham, boshqa vaqt ham shu voqea tez-tez xayolimga kelaverdi. Shu sabab bu voqea haqida birgalikda tafakkur qilish maqsadida sizlarga ham ilindim...

Payg‘ambarimiz alayhissalomning amakilari Abu Tolib va ayollari Xadija roziyallohu anho vafot qilganlaridan so‘ng Nabiy sollallohu alayhi vasallamni himoya qiladigan kishi bo‘lmay qoldi. Musulmonlarga nisbatan ozor yanada kuchaydi, da’vat ishi to‘xtab qolayozdi. Shunda Nabiy sollallohu alayhi vasallam u yer sharafli kishilarning shahri deb, ularning Islomga kirishlaridan umidvor bo‘lgan holda Toifga yo‘l oldilar. Zayd ibn Horisa roziyallohu anhu u zot alayhissalomga hamroh bo‘ldilar. Yo‘l yurib, mashaqqat chekib Toifga ham yetib bordilar. Nabiy sollallohu alayhi vasallam Toifning ulug‘lari ila uchrashib, ularni Islomga chaqirdilar. Natija esa u zot alayhissalom kutganlaridan tamomila teskari bo‘ldi. Ular Payg‘ambarimiz alayhissalomni haqorat qilishdi, mazax qilishdi. Ko‘p ozorlar berib, hatto u zot alayhissalomning muborak qonlari to‘kilganda ham ozorni to‘xtatishmadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam bir zum dam olaman deb to‘xtasalar yeryutkur qavm ortlaridan quvib yetib kelar, toshlarni yomg‘ir kabi yog‘dirar edi. Nabiy sollallohu alayhi vasallamning himoyalarida turib Zayd ibn Horisa roziyallohu anhu ham jabrlandilar. Shu tariqa ikkilari ulardan nari bo‘lib, bir mevazorga kirdilar va Payg‘ambar alayhissalom Allohga duo qildilar. Mevazorning xo‘jayini Nabiy sollallohu alayhi vasallamning hollariga achinganidan, o‘zining Addos ismli xizmatkoriga meva berib, ularning yoniga yubordi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam mevadan olib, yeyishdan oldin “Bismillah” dedilar. Shunda Addos ajablanib, bu hududda bu so‘zdan foydalanilmasligini izhor qildi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam undan “Sen qayerdan kelgansan?” deb so‘radilar. Addos “Naynavodanman” degan edi, Payg‘ambarimiz alayhissalom “Allohning solih bandasi Yunus ibn Matto’ yashagan o‘sha Naynavodanmisan?” dedilar. U: “Sen uni qayerdan bilasan?” dedi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam “U ham nabiy edi, men ham nabiyman” dedilar.

Addos roziyallohu anhu Nabiy sollallohu alayhi vasallamning peshona va qo‘llaridan o‘pib musulmon bo‘ldi...

Bu voqeaning e’tiborimni tortgan joyi shu bo‘ldiki, Nabiy sollallohu alayhi vasallam va Zayd ibn Horisa roziyallohu anhu shuncha mashaqqat ila o‘zga shaharga borib, ularni Islomga chaqirsalar ham Alloh taolo hidoyatni nasib qilmagani uchun Toif ahli Islomga kirmadi. Bog‘ga kirganlarida esa, ular kutmaganda, bir og‘iz kalima – “Bismillah” sababidan Alloh taolo asli xristian bo‘lgan bir kishini musulmon bo‘lishini nasib ayladi. Alloh taolo Addos roziyallohu anhuni hidoyatga boshlagan edi...

 

G‘iyosiddin Muhammad Yusuf

Siyrat va islom tarixi
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Xudkushlik qahramonlik emas

01.07.2025   7041   2 min.
Xudkushlik qahramonlik emas

Inson zimmasida bir nechta omonatlar borki, bularni qadrlash zarur hisoblanadi. O‘z joniga o‘zi qasd qilish esa ana shu omonatga xiyonat qilishdir. Binobarin, Quroni karim Niso surasi 29-oyatida Haq taolo  xitob qilgan: "Bir-birlaringizni o‘ldirmangiz".

Jundab ibn Abdulloh roziyallohu anhu rivoyat qiladilar: "Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Sizlardan ilgari o‘tganlardan bir kishi jarohatlandi. Besabrlik qilib pichoq oldi-da, qo‘lni kesib tashladi va ko‘p o‘tmay, qon yo‘qotib vafot etdi. Alloh: "Bandam joniga qasd etdi, unga jannatni harom qildim", dedi" (Muttafaqun alayh).

Yana bir hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: "Kimki tog‘dan o‘zini tashlab, joniga qasd qilsa, u jahannam olovida abadulabad o‘zini pastga tashlaydi. Kimki zahar ichib joniga qasd qilsa, u qo‘lida zaharini tutib, jahannam olovida abadulabad o‘zini zaharlaydi. Kimki o‘zini temir bilan o‘ldirsa, u qo‘lida temirini tutib, jahannam olovida abadulabad u bilan o‘zini uradi" (Imom Buxoriy, Muslim va boshqalar rivoyati).

Mo‘tabar fatvo kitoblarimizdan “Fatavoi Sirojiya”da: “Qachon kema yona boshlasa, undagilarning agar o‘zlarini dengizga tashlashsa, suzish bilan xalos bo‘lib ketishga gumonlari g‘olib bo‘lsa, shunday qilishlari vojib bo‘ladi. Agar o‘zlarini dengizga tashlasalar ham g‘arq bo‘lishlari yoki tashlashmasa, kuyib ketishlari ehtimoli bo‘lsa, u holda kemada qolish va dengizga o‘zlarini otish orasida ixtiyorlidirlar. Kimki o‘zini o‘ldirsa, uning gunohi boshqa birovni qatl qilgandan ko‘ra qattiqroqdir!”

Yuqorida keltirilgan manbalardan ko‘rinib turibdiki dinimiz inson o‘z joniga qasd qilishga emas, balki bu omonatni asrashga qadrlashga chaqiradi. Lekin, jamiyatda ba’zi insonlar borki, o‘z joniga qasd qilishga, xudkushlikka rag‘bat qiladilar. Aslini olganda o‘zini-o‘zi o‘ldirish Alloh bergan ne’matni mutlaqo mensimaslikdir. Shu bilan birga bunday holat o‘sha jamiyatga ham musibat hisoblanadi.

O‘zini-o‘zi o‘ldirishning gunohi birovni o‘ldirishdan ko‘ra og‘irroq va kattaroq hisoblanadi. Endi, salgina hayot tashvishi deb, ozgina g‘am va alam deb o‘zini o‘ldirayotganlarning gunohi birovni o‘ldirishdan ko‘ra og‘irroq ekanligini bildik. Biroq, bundan ham eng achinarlisi, birovlarning yolg‘on-yashiq gaplariga uchib, “fatvo”lariga aldanib, begunoh mo‘min-musulmonlarni o‘ldirishga qasd qilib o‘zini o‘ldirishning gunohi bundan necha barobar og‘irroq hisoblanadi. Bu shahidlik emas, bu qahramonlik ham emas, balki xudkushlikdir.

Uychi tumani "Devona bobo" jome masjidi imom-xatibi

Abdufattoh Musaxanov

Manba: @Softalimotlar

MAQOLA