Biz ulug‘ zotlardan: «Xudodan qo‘rqsang, sher ham sendan qo‘rqadi», degan so‘zni ko‘p eshitganmiz. Quyida shu so‘z o‘z tasdig‘ini topgan bir voqea va uning muallifi bilan tanishib chiqamiz.
Safina roziyallohu anhuning ismlari Mehron ibn Mofina bo‘lib kunyalari Abu Abdurrahmon bo‘lgan. Asli fors bo‘lganlar. U kishi Ummu Salama roziyallohu anhoning quli bo‘lgan. Ummu Salama hayotining oxirigacha Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga xizmat qilish sharti bilan uni ozod qilgan. Bu buyuk sahoba hayotlarining oxirigacha habibimiz sollallohu alayhi vasallamga xizmat qilganlar. Va payg‘ambarimizning mavlolariga aylanganlar. Shuning uchun tarix kitoblarida u kishini «Safina mavla rasulillah ya’ni payg‘ambar ozod qilgan Safina», deb zikr qilingan.
U kishini Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning o‘zlari safina(ya’ni kema), deb nomlaganlar. Bu haqida Safina roziyallohu anhuning o‘zlari: «Safarda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bilan birga edik. Bir vodiyga borib to‘xtadik. Men safardagi bir necha kishining yukini ko‘tarib olgan edim. Agar o‘sha kuni menga yetti tuyaga yuk bo‘ladigan og‘irlikni ortganlarida ham, hech qanaqa qiyinchiliksiz ko‘targan bo‘lardim. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam buni ko‘rib: «Sen Safinasan», dedilar», degan. (Haytamiy va Ahmad rivoyati)
U kishi o‘n to‘rtta hadis rivoyat qilganlar. U kishidan ikki o‘g‘illari Umar va Abdurrahmon, Hasan Basriy, Said ibn Jamhon, Muhammad ibn Munkadar va boshqalar hadis rivoyat qilgan. U kishidan rivoyat qilingan hadislar Imom Muslim, Termiziy va Abu Dovud rahmatullohi alayhimlarning kitoblarida keltirilgan.
U kishi bilan sodir bo‘lgan g‘aroib narsalardan birini o‘zlari quyidagicha rivoyat qilganlar: «Dengizda suzib ketayotgan edik. To‘fon natijasida kemamiz sindi. Kema parchalaridan qolgan yog‘ochga osilib, bir orolga suzib keldim. bu orolda sherlar juda ko‘p ekan. To‘satdan katta sherga ro‘paro‘ keldim. Sher manga hamla qilmoqchi bo‘ldi. Men unga: «Men Safina Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning sahobalari bo‘laman. Yo‘lda adashib qoldik», dedim. Haligi sher boshini silkitib yelkasi bilan mani turtdi va oldimga tushib yo‘l ko‘rsatdi. Bu oroldan chiqib ketadigan yo‘lning boshiga mani keltirib o‘zi xuddi men bilan xayrlashganday, orqaga qaytdi». (Bazzor va Tabaroniy rivoyati)
Yuqoridagi hodisa Usmon roziyallohu anhuning xalifalik zamonlarida bo‘lgan.
U kishi Iroqda Hajjoj ibn Yusuf davrida yetmishinchi hijriy sanadan keyin favot etganlar.
Nurmuhammedova Vasila
Otalari ularga birinchi maktubni yubordi. Lekin ular uni o‘qish uchun ochmadilar, balki har birlari maktubni peshonalariga surtib: “Bu buyuk habibimizdandir”, dedilar. Ushbu xatning ko‘rinishiga nazar qilib, uni chiroyli qutiga solib qo‘yishdi. Bolalar boshqa paytlarda maktubning changini artish uchun olishar va yana joyiga qo‘yib qo‘yishardi. Otalari oilasiga yuborgan hamma xatlarni shunday qilishdi.
Yillar o‘tdi. Ota uyga qaytdi. Lekin ulardan birgina farzand qolgandi. Ota undan so‘radi:
– Onang qayerda?
O‘g‘il dedi:
– Ular qattiq kasal bo‘ldilar. Bizda onamni davolash uchun mablag‘ topilmadi va vafot etdilar.
Ota dedi:
– Birinchi maktubimni ochmadingizmi?! Men sizlarga katta mablag‘ yuborgan edim-ku!
O‘g‘il dedi:
– Yo‘q!
Ota yana so‘radi:
– Ukang qayerda?
O‘g‘il dedi:
– Siz uning ba’zi o‘rtoqlarini tanirdingiz. Onamning o‘limidan keyin unga nasihat qiladigan va uni to‘g‘ri yo‘lga soladigan kimsa topilmadi. U do‘stlari bilan ketdi.
Ota hayratlanib dedi:
– Nima uchun?! Yomon o‘rtoqlarini tark qilib, mening oldimga kelishini yozgan maktubimni o‘qimadingizmi?
O‘g‘il javoban:
– Yo‘q, – dedi.
Ota dedi:
– La havla va la quvvata illa billah. Opang qayerda?
O‘g‘il dedi:
– Turmushga chiqish uchun maslahat so‘ragan haligi yigit bilan nikohlandi va u hozir baxtsiz yashayapti.
Ota darg‘azab bo‘lib dedi:
– Sizlarga bu yigitning obro‘si, xulqi yomonligi va bu to‘yga noroziligim haqida yozgan xatimni o‘qimadingizmi?
O‘g‘il dedi:
– Yo‘q! Biz xatlaringizni bir chiroyli qutida saqladik. Doim uni ziynatladik, peshonamizga surtdik, lekin o‘qimadik.
Bu oilaning ahvoli, uning birligi qanday tarqalib ketgani, otaning maktubini o‘qimay, undan manfaat olmay, balki uni muqaddaslab, unda yozilganlarga amal qilmay, hayotlarini qiyinlashtirganliklari haqida tafakkur qildim. So‘ng stol ustidagi chiroyli qutiga solib qo‘yilgan Qur’oni Karimga nazar soldim... Sho‘rim qurisin!
Albatta, men Allohning Maktubiga anavi bolalar otalarining xatlariga muomala qilganlari kabi munosabatda bo‘lyapman. Men Mus'hafni stolim ustiga qo‘yganman-u, lekin uni o‘qimayman, undagi narsalardan foydalanmayman ham. Axir, u butun hayotimning dasturi-ku!
Robbimga istig‘for aytdim. Mus'hafni ochdim va hech qachon uni tark etmaslikka qaror qildim.
Arab tilidan Ziyoda Mirahmatova tarjimasi