Haj ibodati uch turlidir:
Istilohda esa: Miyqotdan haj va umrani birga ado etish uchun niyat qilib, ehromga kirishdir.
Miyqotda haj va umra uchun baravar ehrom bog‘lash bo‘lib, hoji umra va haj amallarini bajarib bo‘lganidan keyin, qurbonlik kunlari shaytonga tosh otib, qurbonlik qilib, soch oldirgandan keyin ehromdan forig‘ bo‘ladi. So‘ng yana umra qilmoqchi bo‘lsa, umra uchun qayta ehrom bog‘laydi, ya’ni bu umra qironga bog‘liq emas.
Istilohda esa: haj qilmoqchi bo‘lgan kishi avval umrani ado etib, ehromdan chiqib, haj vaqtiga qadar ehrom man qilgan narsalardan foydalanish va haj vaqti (Zulhijjaning sakkizinchi kuni) bo‘lganda hajni niyat qilib, ehromga kirish tushuniladi. Ko‘pchilik uchun oson va qulayligini inobatga olib, O‘zbekiston musulmonlari idorasi Ulamolar Kengashi tomonidan yurtimiz hojilari tamattu’ hajini ado etishlari tavsiya qilingan.
Istilohda esa: faqat hajning o‘zi uchun niyat qilib, ehromga kirish tushuniladi.
Vafot etganingizdan keyin nimalar bo‘lishini tasavvur qilasizmi? Bir necha soat o‘tib, siz uchun yig‘layotgan odamlarning yig‘isi to‘xtaydi. Yaqin qarindoshlaringiz ham hayot tashvishlariga ovunadi.
Ko‘p o‘tmay, rahbaringiz o‘rningizga boshqa xodim topadi. Yaqinlaringiz, farzandlaringiz ishga, tirikchilik tashvishiga tushib ketadi.
Bir oy o‘tgandan so‘ng turmush o‘rtog‘ingiz ham sizni kamroq eslay boshlaydi. Ha, odam o‘zi o‘ylaganidan ko‘ra tezroq unutiladi.
Modomiki, odamlar sizni shunchalar tez esdan chiqarar ekan, bu o‘lchovli umringizni kim yoki nima uchun sarflamoqdasiz? Bir umr “Odamlar nima derkin?” deb yashab o‘tmayapsizmi? Yashashdan maqsadingiz nima o‘zi?
Bir lahza tin olib, shular haqda o‘ylab ko‘ring. Bu olamga keltirilish sababingiz haqida mulohaza yuriting. Yaqinlaringizni hayotlik chog‘ida qadrlangki, vaqti yetganda qadr topasiz. Alloh taolo O‘zi rozi bo‘ladigan hammamizga mazmunli hayot, xayrli oqibat nasib etsin!
Akbarshoh Rasulov