1. ««Baqara» Qur’onning cho‘qqisidir, uning har bir oyati bilan saksonta farishta tushgan. «Baqara» surasining 255-oyati
اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ
Arsh ostidan chiqarilib, «Baqara»ga qo‘shilgan». (Imom Ahmad «Musnad»larida Ma’qal ibn Yasor roziyallohu anhudan rivoyat qilganlar.)
2. «Kim yettita uzun suralarni yodlasa, u olimdir».(Imom Ahmad va imom Hokimning «Musnad»larida Oisha onamizdan rivoyat qilingan)
3. Yaziyd ibn Asvad aytadi: «Kimki «Baqara» va «Oli Imron» suralarini kunduzi o‘qisa, to kechgacha munofiqlikdan omon bo‘ladi, kim u ikkisini kechasi o‘qisa, tong otguncha munofiqlikdan omon bo‘ladi». (Sa’iyd ibn Mansur, Bayhaqiy va Abu Ubayd rivoyat qilganlar.)
4. «Kim «Oli Imron» surasini o‘qisa, u boydir». (Dorimiy va Abu Ubayd ibn Mas’ud roziyallohu anhudan rivoyat qilganlar.)
5. «Kishi kechaning oxirida o‘qiydigan «Oli Imron» surasi kambag‘alning qanday ham yaxshi xazinasidir». (Dorimiy, Abu Ubayd va Bayhaqiy Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhudan mavquf holatda rivoyat qilganlar.)
6. «Qur’onni o‘qinglar, chunki u qiyomat kuni sohiblariga shafoatchi bo‘lib keladi. «Zahrovayn» (ikki gul) – «Baqara» va «Oli Imron»ni o‘qinglar, chunki u ikkisi qiyomat kuni go‘yo ikki bulutdek, yoki ikki soyabondek, yoki saflangan qushlarning ikki bo‘lagidek bo‘lib, sohiblari haqida hujjat talashadi (bu shafoat qilinishining mubolag‘ali ifodasidir). «Baqara» surasini o‘qinglar, chunki uni olish baraka, tark qilish esa nadomatdir, unga sehrgarlar qodir bo‘lmaydi (yani o‘quvchisiga zarar yetkazishga qodir bo‘lmaydi)». (Imom Muslim, imom Termiziy va boshqalar Abu Umoma Bohiliydan marfu’ holatda rivoyat qilganlar.)
7. «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam elchilarni jo‘natdilar, ular bir necha nafar edilar. Ulardan Qur’on o‘qishlarini so‘radilar, ulardan har bir kishi o‘zi yodlagan Qur’onini o‘qidi, navbat yoshi ulug‘laridan bo‘lgan bir kishiga keldi. «Qancha Qur’on yodlagansan, ey Falonchi?» dedilar. U: «Falon, falon va «Baqara» surasini yodlaganman», dedi. «Baqara surasini yodlaganmisan?» dedilar.U:«Ha», dedi. «Bor, sen ularning amirisan», dedilar.Ulug‘laridan bo‘lgan bir kishi: «Allohga qasamki,«Baqara» surasini (tahajjud namozida) u bilan qoim bo‘la olmay qolishimdan qo‘rqqanim uchungina o‘rganmadim, ey Allohning Rasuli», dedi.Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:«Qur’onni o‘rganinglar, uni o‘qinglar va o‘qitinglar.Chunki uni o‘rgangan, o‘qigan va u bilan qoim bo‘lganuchun Qur’on misoli mushk to‘ldirilgan qopdir.Hidini hamma joyga taratadi(yani qorining ko‘ksi qop kabi, undagi Qur’on mushk kabidir.Agar Qur’onni o‘qisa, uning barokati undan uyiga va eshituvchilarga yetadi). Va Qur’onni o‘rganib, u qalbida bo‘lgan holatda yotgan odamning misoli mushk solinib, og‘zi yopib qo‘yilgan qopga o‘xshaydi». (Imom Termiziy Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilingan)
8. «Nabiy sollallohu alayhi vasallamga: «Kecha Sobit ibn Qays ibn Shumosning uyi chiroqlar bilan yarqirab turganini ko‘rmadingizmi?» deyilgan edi, Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Balki u «Baqara» surasini o‘qigandir», dedilar. Sobitdan so‘ralgan edi, ««Baqara» surasini o‘qidim», dedi». (Ibn Kasir va boshqalarning «Tafsir»larida kelganidek, Abu Dovud mursal yo‘l bilan rivoyat qilganlar.)
9. Abu Munibdan, u amakisidan rivoyat qiladi: «Bir kishi «Baqara» va «Oli Imron»ni o‘qidi. Namozini tugatganidan keyin Ka’b unga: ««Baqara» va «Oli Imron»ni o‘qidingmi?» dedi. U: «Ha», dedi. Ka’b: «Nafsim qo‘lida bo‘lgan Zotga qasamki, albatta, u ikkalasida agar u bilan duo qilinsa, ijobat bo‘ladigan Allohning ismi bor», dedi. U kishi: «Menga uning xabarini bering», dedi. Ka’b: «Yo‘q, Allohga qasamki, senga uning xabarini bermayman. Agar xabarini bersam, u bilan men ham, sen ham halok bo‘ladigan bir duoni qilishing mumkin», dedi. (Abu Ubayd, «Fazoilul Qur’on», 126-bet)
10. Sulaym ibn Omirdan rivoyat qilinadi: «U Abu Umomaning «Birodaringizga tushida tog‘dagi uzun, notekis yoriq oralig‘ida insonlarning ketayotgani, tog‘ning tepasida ikkita yashil daraxt: «Orangizda «Baqara» surasini o‘qigan bormi? Orangizda «Oli Imron» surasini o‘qigan bormi?» deb nido qilayotgani, agar bir kishi «Ha», desa, to osilgunicha unga yashil shoxlari bilan yaqinlashib, uni tog‘dan o‘tkazib qo‘yayotgani ko‘rindi», deyayotganini eshitdi. (Abu Ubayd, «Fazoilul Qur’on», 126-bet)
11. Abu Imrondan rivoyat qilinadi. U Ummu Dardoning shunday deyayotganini eshitdi: «Qur’on yodlaganlardan bo‘lgan bir kishi qo‘shnisinikiga bostirib kirib, uni o‘ldirdi. Qasos olinib, o‘zi ham o‘ldirildi. Qur’on undan surama-sura chiqib keta boshladi, «Baqara» va «Oli Imron» suralari to‘laligicha qoldi. So‘ngra «Oli Imron» undan chiqib ketdi va «Baqara» surasining o‘zi to‘laligicha qoldi. Unga:
مَا يُبَدَّلُ الْقَوْلُ لَدَيَّ وَمَا أَنَا بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ
«Mening huzurimda so‘z o‘zgarmas va Men bandalarga zulm qiluvchi emasman» (Qof surasi 29-oyat) deyildi. U («Baqara» surasi) go‘yo ulkan bulutdek bo‘lib chiqib ketdi».
Abu Ubayd aytadi: «O‘ylaymanki, «Baqara» va «Oli Imron» suralari uni muhofaza qilib va unga ulfat bo‘lib, qabrida birga bo‘ldi. Va ikkalasi u bilan qolgan Qur’on suralaridan oxirgisi bo‘ldi». (Abu Ubayd, «Fazoilul Qur’on», 127-bet)
2025 yilning 26 iyun kuni – yangi 1447 hijriy yil – Muharram oyi boshlanishining 1 kunidir. Ashuro kuni 2025 yilning 5 iyul, shanba kuniga to‘g‘ri keladi.
Muharram oyi qanday oy?
Muharram oyi – musulmonlar taqvimining birinchi oyidir. Bu oy Alloh taolo urush, qon to‘kishni harom qilgan (Zulhijja, Zulqa’da, Muharram, Rajab) to‘rt oyning biri bo‘lib, uning o‘ninchi kuni ya’ni, ashuro kuni alohida fazilatlarga ega.
Ashuro qanday kun?
Bu kun haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bu shunday yaxshi kundirki, bu kunda Alloh Bani Isroilni dushmanlaridan qutqargan. Shu bois Muso alayhissalom bu kunda ro‘za tutgan. Men Musoga ko‘proq (yaqin bo‘lishga) haqliroqman”, dedilar va u kunda ro‘za tutib, odamlarni ham uning ro‘zasini tutishga buyurdilar” (Imom Buxoriy rivoyati).
Ashuro kuni ro‘za tutish o‘tgan bir yillik gunohlarga kafforat bo‘ladi.
Bu haqda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ashuro kunining ro‘zasi – Allohdan umid qilamanki – bir yil oldingi gunohlarga kafforat bo‘ladi”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).
Bu kun yaqinlarga kengchilik qilish, bir yillik kengchilikka sabab bo‘ladi.
Abu Sa’d roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim Ashuro kuni ahli ayoliga kenglik yaratsa, Alloh unga yil bo‘yi kenglik yaratadi”, dedilar (Imom Bayhaqiy rivoyati).
Sufyon ibn Uyayna rahmatullohi alayh: “Bu hadisni oltmish yil tajriba qildim va faqatgina yaxshilik ko‘rdim”, deganlar.
Ashuro kunini Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qanday o‘tkazardilar?
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu kunni o‘tkazib yubormaslik uchun qattiq harakat qilardilar, uning savobiga erishish uchun bu kunning kelishini intiqlik bilan kutardilar. Bu haqda Ibn Abbos roziyallohu anhu aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni Ashuro kuni ro‘zasini Ramazon oyi ro‘zasini kutib sog‘ingandek, boshqa kun va oy ro‘zasini kutganlarini ko‘rmadim” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ashuro kuni ro‘zasini tutib, odamlarni ham bu kunning ro‘zasini tutishga buyurganlarida, sahobalar: “Yo, Rasululloh! Bu kun yahudiy va nasroniylar ulug‘laydigan kun-ku!” deyishdi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh xohlasa kelasi yil to‘qqizinchi kuni ham tutamiz”, dedilar. Ammo, kelasi yil kelmasidan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafot etdilar (Imom Muslim rivoyati).
Ulamolarimiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ushbu niyatlariga e’tiboran, Ashuro kuniga qo‘shib bir kun oldingi yoki bir kun keyingi kunda ham ro‘za tutmoq afzal deydilar.
Alloh taolo ushbu oyning fazilatlaridan barcha mo‘min-musulmonlarni to‘liq bahramand etsin. O‘zining roziligini topadigan amallarda bardavom qilsin.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Matbuot xizmati