Imom Abu Husayn Muslim ibn Hajjoj al-Qushayriy an-Nisoburiy hijriy 206 yili Nisoburda dunyoga keldilar. Nisbatlari Qushayriy bo‘lib, u Nisoburga qarashli qishloqdir.
U zot hadis ilmida kitobi «Sahih» deb tan olingan 6 ta imomlarning biridirlar. Kitoblari «Sahih Muslim» Qur’oni karimdan keyingi o‘rinda turadigan kitoblardan biridir. Imomning hadis ilmidagi tutgan o‘rinlari va oliy martabalarga yetishlariga sabab sahih kitoblarida birorta ziyodalik ham, noqislik ham bo‘lmaganligi, bundan oldin ham, bundan keyin ham buning singari tartibdagi kitobni topilmasligidir. Imom Muslim hadis jamlash davrida uning nozik joylariga juda ham e’tibor bilan qaradilar. Hatto bir harf bo‘lsa ham o‘zgartirishdan saqlandilar. Bu zot hadislarni avvalidan oxirigacha uzilish va illatdan salomat, isnodlari ishonchli bo‘lsagina sahih kitoblariga kiritdilar. Imom Muslimning «Sahih»lari Imom Buxoriyning kitoblariga qaraganda ba’zi tomonlari afzalligini ulamolar qayd qilganlar.
Imom Navaviy aytadilar: «Yerning ustida, osmonning ostida Muslimning kitoblaridan ko‘ra sahihroq kitob topilmaydi».
Imom Muslim aytadilar: «Agar hadis ahllari 200 yil hadis yozsalar ham kuchlari mana shu «sahih»ni yozishlikka yetadi, xolos». Va yana aytadi: «Har bir yozgan kitobimni Abu Zar’ata ar-Roziyga ko‘rsatdim, agar u zot, mana bu hadis illatli, desalar tark qildim, agar, sahih, desalar kitobimga kiritdim».
Imom Muslim ko‘plab kitoblarning muallifidirlar. Shulardan eng mashhurlari «Sahih Muslim» bo‘lib, mana shu kitob sababli ulug‘ martabaga va chiroyli maqtovlarga sazovor bo‘ldilar. Bundan tashqari, u zotning «Jomi’ al-Kabir alal abvob», «Kitobu musnadi al-Kabir ala asmoi rijol», «Kitobu Asmoi va kuna», «Kitobu ilal», «Kitobu tamyiz», «Kitobu hadis Amr ibn Shu’ayb», «Kitobu mashoyixi Molik», «Kitobu avhomul muhaddisiyn», «Kitobu man laysa lahu illa rovin vohid», «Kitobu tabaqati at-Tobe’iyn», «Kitobu muhozramiyn», «Kitobu mashoyixi as-Savriy» kitoblari ma’lum va mashhur.
Bundan tashqari «Sahihi Muslim»ga bir necha muxtasar va sharhlar yozilgan.
Imom Muslimning «Asmo ar rijol» nomli kitoblariga Abu Bakr Ahmad ibn Ali Isfahoniy sharh yozgan.
Imom Muslimdan ana shu davrning katta imomlari, jamoatlar hadis rivoyat qilishdi. Ular Abu Hotim ar-Roziy, Muso ibn Horun, Ahmad ibn Saloma, Abu Iso at-Termiziy, Abu Bakr Huzaymiy, Yahyo ibn Sa’id, Abu Avona va boshqalardir.
Imom Muslim (Alloh u kishini o‘z rahmatiga olgan bo‘lsin) 261 hijriy sana, yakshanba kuni, 55 yoshlarida bu olamdan ko‘z yumdilar. Dushanba kuni Nisoburda dafn etildilar.
27 sentyabr kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasining Namangan viloyat vakilligida Namangan viloyati bosh imom-xatibi Musoxon domla Abbosiddinov rahbarligida O‘zbekiston musulmonlari idorasi tizimidagi oliy va o‘rta maxsus islom ta’lim muassasalarining 2024-2025 o‘quv yili bitiruvchilari bilan uchrashuv o‘tkazildi. Unda Namangan shahar va tumanlar bosh imom-xatiblari, bitiruvchilar ishga yuborilayotgan masjidlar imom-xatib va mutavallilari ishtirok etdilar.
Uchrashuv avvalida bitiruvchilarni ishga tayinlash to‘g‘risidagi O‘zbekiston musulmonlari idorasi buyrug‘i o‘qib eshittirildi. Shundan so‘ng yoshlarga taraqqiyotimizning yangi bosqichida yurtimizda islom dini ravnaqi yo‘lida keng imkoniyatlar ochilgani, diniy soha xodimlarining ijtimoiy hayotda faol ishtirok etishlari uchun keng imkoniyatlar yaratilgani aytib o‘tildi.
Shuningdek, ularga bugungi kun diniy soha xodimi zamonga ziyraklik bilan qarashi, o‘zining ustida muntazam ishlashi, kasbiy va ma’naviy malakasini oshirishi, jamoatchilik bilan samarali ishlash ko‘nikmalarini rivojlantirish yuzasidan tavsiyalar berilib, kelgusi faoliyatlariga Yaratgandan zafarlar tilandi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi rahbariyatining tavsiyasiga binoan yangi ishga tayinlangan imomlar viloyat bosh imom-xatibi, viloyat bosh imom-xatibining o‘rinbosarlari va tuman-shahar bosh imom-xatiblari tomonidan masjid jamoasiga tanishtirilishi rejalashtitrilgan. Bizni kuzatishda davom eting, imom domlalarni tanishtiruv tadbirlarini yoritib boramiz.
Namangan viloyati vakilligi
Matbuot xizmati