Biz jamiyatimizda har qanday radikallashuvga, yoshlarimiz ongini buzg‘unchi yot g‘oyalar bilan zaharlashga, dindan siyosiy maqsadlarda foydalanishga, ma’rifat o‘rnini jaholat egallashiga yo‘l qo‘ymaymiz.
Shavkat MIRZIYOЕV
Bugungi kunda “ekstremizm”, “terrorizm”, “mutaassiblik”, “oqimlar” kabi tushunchalar keng qo‘llanilyapti. “Radikalizm” kishi so‘z va amallarida mo‘tadillikdan og‘ib, haqiqatdan uzoq bo‘lgan “nodir” fikrlar ortidan ergashish bo‘lib, dinda g‘uluvga ketishning bir ko‘rinishi hisoblanadi.
Din niqobi ostida yoshlarni zo‘ravonlikka va oilaviy qadriyatlarni yo‘qotishga undash yo‘li bilan jamiyatda radikal qarashlarni tarqatish avj olmoqda, ushbu tahdidlarning oldini olish va unga qarshi ma’rifat bilan kurashish lozimdir.
Bu illat din, millat yoki irq tanlamaydi, balki u Yer yuzining istalgan nuqtasida, istalgan millatda topiladi. Radikalizm jamiyatning o‘ziga ham, uning a’zolariga ham juda katta xavf tug‘diradi, bu maslak kishini jamiyatga qo‘shila olmaydigan shaxsga aylantiradi, odamlar u bilan ziddiyatga bormaslik uchun doimo o‘zlarini olib qochadilar. Radikalizm ijtimoiy hayotni izdan chiqaradi, sivilizatsiyalarni xarob qiladi, qon to‘kilishiga sabab bo‘ladi.
Islom dini va uning ahkomlari beshta oliy maqsadni himoya qilish uchun nozil bo‘lgan: “insonning dinini; jonini; aqlini; naslini va mol-mulkini muhofaza qilish.
Bu qoidani har bir mo‘min-musulmon bilishi, unga amal qilishi, oilasi, farzandlari, qarindoshlari, yaqinlari, qo‘shnilarini, mahallasini, butun jamiyatni bundan boxabar qilishi lozimdir.
Kezi kelganda aytib o‘tish lozim, bugungi kunda dinimiz nomidan qilinayotgan ba’zi nomaqbul xatti-harakatlar, dinni niqob qilib, musulmonlarning sha’nini bulg‘ayotgan adashgan firqalar, buzg‘unchi oqimlar, radikal yoki terroristik guruhlar paydo bo‘lishining asosiy sababi dinning asl maqsadi,mazmun-mohiyatini bilmaslikdir. Bularning bari shariatimizning mazkur beshta maqsadini bilmaslik oqibatida dinning asliga, musulmonning nasliga bolta urishdir.
Dunyoviy jamiyatdagi ma’naviy-axlokiy qoidalar, urf-odatlar, an’analar, milliy qadriyatlar, madaniyatni, shuningdek, davlat tashkilotlarida ishlashni rad etish, yoshlarni o‘z Vatani, milliy kadriyatlarni sevish xislatlaridan mahrum qiladi, manaviy, ilmiy, estetik rivojlanishi, dunyoqarashining kengayishi to‘xtab qoladi, davlat va jamoat tashkilotlaridagi istiqbolli ishlarda o‘z kelajagini muvaffaqiyatli qurishdan mahrum bo‘lib qoladi, dinga bo‘lgan munosabatidan kelib chiqib dushman toifasiga hatto ota-ona, farzandlar, oilasi, qarindoshlari va yaqin insonlaridan mahrum bo‘lishiga sabab bo‘ladi.
Yoshlar radikal toifalarning ta’siriga tushib qolmaslik uchun quyidagi omillarga e’tibor qilishlari zarur:
– O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga ko‘ra dunyoviy davlat ekani, hamma uchun vijdon erkinligi kafolatlanishi, har kim xohlagan dinga e’tiqod qilish yoki hech qaysi dinga e’tiqod qilmaslik huquqiga ega ekani, shuningdek, diniy qarashlarni majburan singdirishga yo‘l qo‘yilmasligi haqida qatiy tassavvurga ega bo‘lish;
– mustaqil fikrga, sog‘lom negizda shakllangan dunyoqarash va mustahkam irodaga ega bo‘lish, milliy va umuminsoniy qadriyatlarni chuqur o‘rganish va ularga amal kilish;
– ijtimoiy tarmoqlarda diniy mazmundagi materiallarni ko‘rishdan avval ularning manba va mualliflariga e’tibor qaratish, tanqidiy tafakkur qilishga o‘rganish, Konstitutsiya va qonunlarga rioya qilishni, milliy urf-odat va an’analarga amal qilishni, Vataniga sadoqatli bo‘lishni guyo “shirk” va “bid’at” sifatida baholaydigan shaxslarning buzg‘unchi targ‘ibotidan saqlanish;
Ko‘rinib turibdiki, “radikal toifa”ning maqsadi musulmon yoshlarga Islom ma’rifatini yetkazish emas, balki amaldagi konstitutsion tuzumni zo‘ravonlik bilan o‘zgartirishga qaratilgan xatti-harakatlar uchun o‘z maslakdoshlarini safini kengaytirish, o‘smirlarni qonunbuzarlikka asoslangan faoliyatga jalb kilishga qaratilgan.
Kelajak avlod tarbiyasi bugunning ustuvor vazifasi ekanligini hamda farzandlarimizni ajdodlarga xos va mos farzandlar qilib tarbiyalashni Yaratganning O‘zi barchamizga nasib etsin.
Odiljon NARZULLAYEV,
Yangiyo‘l tuman “Imom Sulton” jome masjidi imom-xatibi
Xotira
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Qur’oni Karim xodimi, ustoz Yahyo qori Turdiyev 1930 yil 21 dekabrda Sharqiy Turkistonning Qashqar viloyati Yangisor shahrida ziyoli oilada tavallud topgan. U 1943 yil Qur’oni Karimni to‘liq yod oldi.
1962-1968 yillar davomida Mir Arab madrasasida tahsil oldi.
1978-1984 yillarda O‘rtachirchiq tumanidagi To‘ytepa jome’ masjidida imom-xatiblik qildi.
1988 yildan Toshkent (hozirgi Zangiota) tumanidagi Ko‘kterak masjidiga imomlik qildi.
1995-2011 yillar shu tumandagi «Hasanboy ota» jome’ masjidida imom xatib, keyinchalik shu masjidda imom noibi bo‘lib el xizmatida faoliyat yuritdi.
Qur’ondan ilk saboqlarni ota-onasidan oldi. 13 yoshida Qur’oni Karimni to‘liq yod oldi. Shuningdek, ustozlari Abduhalil va Abdunodir domlalardan ham ta’lim olgan.
1954 yil Yahyo qorini olim bo‘lishini istagan otasi 1600 km uzoqlikda joylashgan Ro‘zihoji madrasasiga olib bordi. U yerda Hindistonda ta’lim olgan shayx Shohimardon ismli yetuk olimdan ilm oldi,
1960 yilda madrasani tamomlab, domla Shohimardonning yonida mudarris bo‘lib ishladi. Biroq shu yilning o‘zida ustozining maslahati bilan sobiq Ittifoqqa yo‘l olib, Andijonda qo‘nim topdi.
1962 yilda Mir Arab madrasasiga o‘qishga kirdi.
1968 yil madrasani tugallagach, Toshkent viloyatidagi Bektemir qishlog‘iga ko‘chib keldi. Bu yerda o‘n yildan ortiq kombinatda ishladi. Shu orada Qashqarda ustozlik qilgan minglab qorilarni chiqargan Abdulaziz qori Mahmudov bilan yana ustoz-shogirdlik munosabatlarini yo‘lga qo‘ydi.
1976 yilda shayx Ziyovuddin ibn Eshon Boboxon bilan tanishdi. U kishining taklifi bilan 1977 yili O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy nazoratiga ishga kirdi. Shu tariqa imomlik faoliyati boshlandi.
Farzandim qori bo‘lsin degan ota-onalar uchun ustoz Yahyo qoridan tavsiya:
— Ilm ahliga havas qilgan, farzandini qori bo‘lishini istagan ota-onalarga aytadigan birinchi tavsiyam luqmasini halol qilsin. Haromga yaqinlashmasin, halol narsani ham me’yorida iste’mol qilsin. Shuningdek, farzandini ham halol luqma bilan voyaga yetkazsin, tarbiyalasin. Domlalarimiz ko‘cha-kuyda taom iste’mol qilganimizni bilib qolsalar, qattiq ranjib, bizni koyib: «Sen kecha Qur’ondan bir betni yuz marotaba o‘qib yodlagan bo‘lsang, bugun ikki yuz marotaba o‘qisang ham yodlay olmaysan. Shubhali ovqat yemagin. Zehning zaiflashib qoladi», der edilar.
Shuningdek, farzandini qori bo‘lishini istagan ota-onalar taqvoli, o‘qimishli bo‘lsin. Ota-onalar olimlarni hurmat qilsin, ularni yaxshi ko‘rib, olimlarga muxlis bo‘lsin. Farzandini yoshligidan boshlab odob-axloqli qilib tarbiyalasin. Bolam qori bo‘lsin degan niyatda bo‘lgan ota-ona o‘zaro bir-biri bilan janjallashmasin, uyda sokinlik hukm sursin. Farzand kelajakda yetuk olim bo‘lishi uchun juda ko‘p mashaqqat, sa’y-harakat talab etiladi. Avvalo, ota-onaning, so‘ngra talabi ilmning hamda ustozning birgalikdagi intilish va harakati bo‘lishi lozim. Shularning bari birikkandagina farzand olim, qori bo‘ladi. Ota-ona mas’uliyatsizlik qilsa yoki talaba ilm olishdan boshqa narsalarga chalg‘isa oqsash kuzatiladi, maqsadga erishilmaydi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Har bir narsaga ham bir mone’lik bo‘ladiku, lekin ilmning mone’lari ko‘p bo‘ladi», degan mazmundagi hadislari ilm olishda sobitqadam, bardavom bo‘lishga undaydi.