Alloh taolo bunday marhamat qiladi: “Albatta, Alloh va Uning farishtalari Nabiyga salavot ayturlar. Ey iymon keltirganlar! Unga salovot ayting va salom yo‘llang” (Ahzob surasi, 56-oyat).
Salavot Allohdan bo‘lsa, bandalariga rahmat, mag‘firat va ne’matdir. Farishtalardan bo‘lsa, istig‘forlari va xizmatlari bilan izzat-ikrom ko‘rsatmoqdir, ummatlaridan bo‘lsa, duo va e’zozlashdir. (Faqih Abu Lays Samarqandiy, Ismoil Haqqiy Bursaviy, Elmalili, Qozi Bayzoviy).
Ushbu oyati karima hukmiga ko‘ra, sevikli Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga salavot aytish (Alloh taoloning amri sifatida) farzdir. Ammo sahih qavlga ko‘ra, muborak nomlari zikr qilinganda salavot keltirish vojibdir. (Elmalili, Haq dini, Qur’on tili, 6-jild, 33-sahifa; Tafsiri Hilol, 4-juz, 624-sahifa).
Bunda bir majlisda nomlari zikr qilinsa yoki har gal nomlari aytilganda salavot aytish vojib (Tafsiri Qoziy Bayzoviy, 4-jild, 299-sahifa) bo‘ladi, deganlar ham bor.
Ba’zi mufassirlar: “Umrida bir marta salavot aytish vojib”, deganlar.
Bu hukmlarning dalili, sevikli Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning: “Oldida nomim zikr qilinganida menga salavot aytmagan kishining burni yerga ishqalsin”, deganlaridir (Sunani Termiziy, Duolar kitobi, 3545-hadic).
“Eng go‘zal salavotlar” risolasidan
Jumada duo ijobat
١٨٣٧- وَحَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى قَالَ: قَرَأْتُ عَلَى مَالِكٍ. ح وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ عَنْ مَالِكِ بْنِ أَنَسٍ عَنْ أَبِي الزِّنَادِ عَنِ الْأَعْرَجِ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ذَكَرَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ فَقَالَ: «فِيهِ سَاعَةٌ لَا يُوَافِقُهَا عَبْدٌ مُسْلِمٌ وَهُوَ قَبِيلَةٌ يَسْأَلُ اللَّهَ شَيْئًا إِلَّا أَعْطَاهُ إِيَّاهُ». زَادَ قُتَيْبَةُ فِي رِوَايَتِهِ: وَأَشَارَ بِيَدِهِ يُقَلِّلُهَا.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam juma kunini zikr qila turib, "Unda shunday bir vaqt borki, musulmon banda namoz o‘qib turgan holida unga muvofiq kelib, Allohdan biron narsa so‘rasa, U Zot unga o‘shani bermay qo‘ymaydi", dedilar».
(Roviy) Qutayba o‘z rivoyatida "va qo‘llari bilan uning ozligiga ishora qildilar" deb qo‘shimcha qilgan (Imom Muslim rivoyati).
Izoh: Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning sahobalaridan va keyingilardan ba’zi ilm ahllari duo ijobat bo‘ladigan soatni asrning ketidan to quyosh botgunicha cho‘zilgan vaqt orasida deb hisoblaydilar. Ahmad va Is'hoqning qavli shu.
Ahmad bunday deydi: "Hadislarning ko‘pi, duosi mustajob bo‘ladigan soat asr namozidan keyin ekani borasidadir. Zavoldan keyin ham kutiladi".