Alloh taologa hamdu sanolar bo‘lsinki, tinchlik osudalikda ibodatlarni ado etmoqdamiz. Tinchlikni qadrlash, osoyishta hayot uchun shukronalik, uni saqlab qolish va mustahkamlashning zaruriy sharti hisoblanadi.
Agar bandalar shukr qilsalar, ularga ne’matlarini ziyoda qilishini va’da qildi va itoat qilsalar bu ne’matlar davomiyligi va boqiyligining kafolatini berdi. Alloh taolo Qur’oni karimda shunday marhamat qildi: “Ey, imon keltirganlar! Allohgagina ibodat qiluvchi bo‘lsangiz, sizlarga Biz rizq qilib bergan pokiza narsalardan yeb, Unga shukr qilingiz!” (Baqara surasi, 172-oyat).
Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam shukr haqida shunday deganlar: “Kim oziga shukr qilmasa, ko‘piga ham shukr qilmaydi. Kim insonlarga tashakkur aytmasa, ulardan minnatdor bo‘lmasa, Alloh taologa ham shukr qilmaydi. Ne’matlar haqida gapirish – shukrdir. Uni gapirmaslik noshukurlikdir. Jamoat bilan yurish rahmatdir. Yolg‘izlik esa, azobdir”, - dedilar (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyatlari).
Bemalol din diyonatimizga amal qilayotgan, shariatimiz shiorlari barpo bo‘lib turganda noshukrlik qilmaslik, turli buzg‘unchi targ‘ibotlarga uchmaslik, bilim va kuchimizni Vatan ravnaqi, dinimiz rivoji yo‘lida sarflash burchimizdir. Shu kunlarda ham Vatanni, ota-onasini tashlab, jangari to‘dalar yig‘ilgan joylarga chiqib ketayotganlar uchrab turibdi. Ularning deyarli hammasi qilgan ishiga pushaymon bo‘ladi, lekin “so‘nggi pushaymon o‘zingga dushman”, deganlaridek, iziga qaytishga imkon topolmay, xoru zor bo‘lib ketadi.
Shunday ekan, insonning o‘z yurtida, Yaratganga shukronalar aytib, emin-erkin toatu ibodatlar ila oilasi, mahallasida farovon yashashiga nima ham yetsin. Mashhur sahoba Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhu shukronalikni imonning yarmiga tenglab, shunday deganlar: “Shukur qilishlik iymonning yarmidir”. Boshqa bir rivoyatda esa “Imon - sabr va shukrdan iborat” deb ham aytilgan.
Alloh taolo ne’matlariga shukr aytuvchilarni Qur’oni karimning bir nechta o‘rinlarida maqtagan hamda albatta mukofotlashi va ularga ulug‘ ajru savoblar berishini ham kafolatlagan. U zot aytdi:
“... Shukr qiluvchilarni esa, albatta, mukofotlaymiz” (Oli Imron surasi, 145-oyat).
Zero, Hazrati Rasuli akram alayhissalom hadisi shariflarining birida bunday deb amr qilganlar:
“Sizlarga bir kishi yaxshilik qilsa, albatta, uni mukofotlanglar, agar mukofot uchun biron-bir narsa topa olmasanglar, uni chiroyli duo qilinglar”.
Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam barcha go‘zal amallarni o‘zlarida mujassam etgan zot edilar. Shukr qilishda ham U Zotga yetadigan biror bir kishi topilmasligiga shubha yo‘q. Sababi, Alloh taologa duolari ijobat bo‘ladigan kishi bo‘la turib, Alloh taolodan ko‘p mol-dunyo berishini so‘ramagan edilar. Balki Alloh bergan rizqqa qanoat qilib yashaganlar. Ochlikdan qorinlariga tosh bog‘lab yurganlarini bilamiz. Payg‘ambarimiz alayhissalom shunday holatda shukr qilgan bo‘lsalar, hozirgi to‘kinlik-farovonlik davrida biz faqat shukrimizni ziyoda qilishga e’tibor qaratishimiz lozim bo‘ladi.
Shayx Zulfiqor Ahmad Naqshbandiy hafizahulloh shunday deganlar: “Har bir inson o‘z holiga, hayotiga, qismatiga, taqdiriga rozi bo‘lishni, shukr qilishni o‘rganishi kerak. Chunki bu hayotni unga Alloh subhonahu va taolo ravo ko‘rdi va shunday bo‘lishini iroda qildi. Shuning o‘zi – katta marhamat, shuning o‘zi – katta bir ne’mat! Shukr qilsak, Alloh bundan ham ziyoda qiladi. Ammo noshukurlik qiladigan bo‘lsak, boshqa hayotlarga havas qiladigan bo‘lsak, o‘zimizdagi boridan ham mahrum bo‘lib qolishimiz mumkin”.
Alloh taologa behisob shukrki, taraqqiyotimizning yangi davrida yangilanishlar nafasi kirib bormagan birorta soha va tarmoq, shahar va tuman, qishloq va ovul qolmadi. Yangi O‘zbekistonda islohotlarning barchasi xalqimiz qadr-qimmatini yanada yuksaltirishga, odamlarni rozi qilish, har bir insonning farovon hayot kechirishini ta’minlashga qaratilganini bugun o‘z hayotimizda his etyapmiz.
Bugungi kunda yurtimizda barcha jabhalarda bo‘lgani kabi, diniy sohada ham keng ko‘lamli islohotlar amalga oshirilmoqda. Mo‘min-musulmonlar bu kunlarni qadriga yetib, Alloh taologa shukronalar qilib, ibodatlarini emin-erkin, halovat bilan ado etmoqdalar.
Islom dini inson uchun tinchlik va omonlik dinidir. Alloh taoloning ismlaridan biri “As-Salom”dir. “Islom” so‘zining o‘zagi “silm” bo‘lib, u “tinchlik”, “sulh” degan ma’nolarni bildiradi. Qur’on nozil bo‘lgan kecha ham “salom” kechasidir. Ko‘plab hadislar ham musulmon kishini tinchlikdan bebahra qilish, ularni qo‘rqitib bo‘lmasligiga dalolat qiladi. Imom Tabaroniy rivoyat qilgan hadisda: “Biror kishiga musulmonni qo‘rqitish halol emas”, deyilgan. Bundan ko‘rinadiki, Islom bor mohiyati, butun ta’limoti bilan tinchlik-osoyishtalikka intiladigan dindir.
Mana shundan kelib chiqib joriy yili 15-16 oktyabr kunlari Toshkent va Xiva shaharlarida “Islom – ezgulik va tinchlik dini” mavzusidagi xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya bo‘lib o‘tadi. Mazkur anjumanda islomshunos olimlar, soha mutaxassislari, ilmiy tadqiqotchilar, yurtimizda ko‘zga ko‘ringan ilm-fan arboblari bilan bir qatorda dunyoning 30 ga yaqin mamlakatidan 80 dan ortiq ulamolar o‘z ma’ruzalari bilan ishtirok etadilar.
O‘z navbatida ushbu konferensiya tufayli yurtimizga yanada fayz va baraka yog‘ilib, ko‘plab ilm-ma’rifat hosil qilinishiga sabab bo‘ladi, inshaalloh.
Xulosa qilib aytganda, Yangi O‘zbekiston davridagi ko‘plab yangilanish va islohotlar yurtimiz mo‘min-musulmonlari hayotiga xursandchilik olib kelmoqda, ularga o‘ziga xos g‘ayrat, shijoat baxsh etmoqda. Shu sevimli Vatan farzandlari sifatida hech ham noshukrlikka yo‘l qo‘ymay, ko‘pdan ko‘p shukrona qilish bizlarning burchimizdir. Chunki noshukrlik ne’matlarni qo‘ldan ketishiga sabab bo‘ladi. Alloh taolo ne’matlarga shukr qilsak, ziyoda qilish va’dasini bergan.
“...agar (bergan ne’matlarimga) shukr qilsangiz, albatta, (ularni yanada) ziyoda qilurman...” (Ibrohim surasi, 7-oyat).
Haq taolo barchamizni mustaqil Vatanimiz taraqqiyoti va farovonligi yo‘lida olib borayotgan xayrli ishlarimizga rivoj bersin! Barchamizni shukr qiluvchi bandalardan qilsin! O‘zi va’da qilganiday shukrimiz evaziga ulkan ajr-mukofotlarini ato etsin!
G‘ulomiddin domla XOLBOYEV,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi direktori o‘rinbosari
Xotira
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Qur’oni Karim xodimi, ustoz Yahyo qori Turdiyev 1930 yil 21 dekabrda Sharqiy Turkistonning Qashqar viloyati Yangisor shahrida ziyoli oilada tavallud topgan. U 1943 yil Qur’oni Karimni to‘liq yod oldi.
1962-1968 yillar davomida Mir Arab madrasasida tahsil oldi.
1978-1984 yillarda O‘rtachirchiq tumanidagi To‘ytepa jome’ masjidida imom-xatiblik qildi.
1988 yildan Toshkent (hozirgi Zangiota) tumanidagi Ko‘kterak masjidiga imomlik qildi.
1995-2011 yillar shu tumandagi «Hasanboy ota» jome’ masjidida imom xatib, keyinchalik shu masjidda imom noibi bo‘lib el xizmatida faoliyat yuritdi.
Qur’ondan ilk saboqlarni ota-onasidan oldi. 13 yoshida Qur’oni Karimni to‘liq yod oldi. Shuningdek, ustozlari Abduhalil va Abdunodir domlalardan ham ta’lim olgan.
1954 yil Yahyo qorini olim bo‘lishini istagan otasi 1600 km uzoqlikda joylashgan Ro‘zihoji madrasasiga olib bordi. U yerda Hindistonda ta’lim olgan shayx Shohimardon ismli yetuk olimdan ilm oldi,
1960 yilda madrasani tamomlab, domla Shohimardonning yonida mudarris bo‘lib ishladi. Biroq shu yilning o‘zida ustozining maslahati bilan sobiq Ittifoqqa yo‘l olib, Andijonda qo‘nim topdi.
1962 yilda Mir Arab madrasasiga o‘qishga kirdi.
1968 yil madrasani tugallagach, Toshkent viloyatidagi Bektemir qishlog‘iga ko‘chib keldi. Bu yerda o‘n yildan ortiq kombinatda ishladi. Shu orada Qashqarda ustozlik qilgan minglab qorilarni chiqargan Abdulaziz qori Mahmudov bilan yana ustoz-shogirdlik munosabatlarini yo‘lga qo‘ydi.
1976 yilda shayx Ziyovuddin ibn Eshon Boboxon bilan tanishdi. U kishining taklifi bilan 1977 yili O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy nazoratiga ishga kirdi. Shu tariqa imomlik faoliyati boshlandi.
Farzandim qori bo‘lsin degan ota-onalar uchun ustoz Yahyo qoridan tavsiya:
— Ilm ahliga havas qilgan, farzandini qori bo‘lishini istagan ota-onalarga aytadigan birinchi tavsiyam luqmasini halol qilsin. Haromga yaqinlashmasin, halol narsani ham me’yorida iste’mol qilsin. Shuningdek, farzandini ham halol luqma bilan voyaga yetkazsin, tarbiyalasin. Domlalarimiz ko‘cha-kuyda taom iste’mol qilganimizni bilib qolsalar, qattiq ranjib, bizni koyib: «Sen kecha Qur’ondan bir betni yuz marotaba o‘qib yodlagan bo‘lsang, bugun ikki yuz marotaba o‘qisang ham yodlay olmaysan. Shubhali ovqat yemagin. Zehning zaiflashib qoladi», der edilar.
Shuningdek, farzandini qori bo‘lishini istagan ota-onalar taqvoli, o‘qimishli bo‘lsin. Ota-onalar olimlarni hurmat qilsin, ularni yaxshi ko‘rib, olimlarga muxlis bo‘lsin. Farzandini yoshligidan boshlab odob-axloqli qilib tarbiyalasin. Bolam qori bo‘lsin degan niyatda bo‘lgan ota-ona o‘zaro bir-biri bilan janjallashmasin, uyda sokinlik hukm sursin. Farzand kelajakda yetuk olim bo‘lishi uchun juda ko‘p mashaqqat, sa’y-harakat talab etiladi. Avvalo, ota-onaning, so‘ngra talabi ilmning hamda ustozning birgalikdagi intilish va harakati bo‘lishi lozim. Shularning bari birikkandagina farzand olim, qori bo‘ladi. Ota-ona mas’uliyatsizlik qilsa yoki talaba ilm olishdan boshqa narsalarga chalg‘isa oqsash kuzatiladi, maqsadga erishilmaydi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Har bir narsaga ham bir mone’lik bo‘ladiku, lekin ilmning mone’lari ko‘p bo‘ladi», degan mazmundagi hadislari ilm olishda sobitqadam, bardavom bo‘lishga undaydi.