Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Hozir nima bo‘lyapti? Bir odam paydo bo‘ladi-da, «Falon oyatning ma’nosi unday emas, mana bunday», deydi. «Nima uchun bu oyatni bunday tushundingiz, birodar?» deysiz. «Falon hadisning ma’nosi bunday, mening fikrim esa bunday...» deydi...
Qayerdan oldingiz buni? Biror usulingiz (qoidangiz) bormi? Qur’onni yo usul bilan, yo havoi nafs bilan tafsir qilish mumkin. Usulingiz bo‘lmasa, demak, siz oyatni havoyi nafsingiz bilan tafsir qilibsiz-da? Xo‘sh, birodar, siz uni qanday tafsir qildingiz?
Mashhur, mutavotir, butun ummat qabul qilgan, butun yer yuziga tarqalgan, Alloh katta maqbuliyat nasib etgan tafsir bor. Bu tafsir bilan bugungi kunda u yer-bu yerda ko‘rinib qolgan Falonchi, Pistonchiga nisbat berilayotgan shaxsiy tushunchalar orasida yer bilan osmoncha farq bor! Farq shuki, biz Qur’on va Sunnatni ilmlar orqali tafsir qilamiz va o‘sha ilmlargagina ergashamiz.
Masalan, men bir faqir banda sifatida hanafiy mazhabida bir masalani gapirsam, o‘sha gapimga qarab, bu masalada menga baho beriladi. To‘g‘ri gapirsam, «Yaxshi», deysiz. Xato gapirsam, «Masalani tushunmabsiz», deysiz. Ilmlar shu darajada mahkam o‘rin egallaganki, ana shu ilmni qanchalik bilishiga qarab, ulamolarga baho beriladi. Kim chuqur, aniq o‘rgangan bo‘lsa, qadri baland bo‘ladi, Kim yaxshi o‘rganmagan bo‘lsa, martabasi tushadi. Hozir esa bir odam chiqib, «Falon-falon», deb fatvo berib yuboryapti.
«Hanafiy mazhabiga teran nigoh» kitobidan
Saudiyalik bir shifokor ayol hikoya qiladi: "Muhammad ismli yoshi taxminan o‘ttizlarda bo‘lgan bir yigit qabulimga keldi. Uning yonida onasi bor edi — u undan qochmoqchi bo‘lar, u esa uni bag‘riga bosardi.
Onasi ro‘molini uloqtirardi, u esa qaytadan joyiga to‘g‘irlab qo‘yardi. Uning qo‘llarini tishlar, tirnardi, yuziga tuflardi — u esa jilmayardi.
Onasi shifoxonaga kirdi-yu, ro‘molini uloqtirib, aqli yo‘q majnun odam kabi kulib, shifokorning stoli atrofida yugurib aylana boshladi.
Shunda men so‘radim:
— Bu kim?
— Onam, — dedi u.
— Unga nima bo‘lgan?
— Ular shu hollarida, aqlsiz tug‘ilganlar, — dedi u.
— Unday bo‘lsa, siz qanday tug‘ilgansiz?
— Bobom ularni otamga olib bergan ekanlar, shoyad farzandli bo‘lar deb. Otam bir yildan so‘ng uni taloq qilgan ekanlar. Onam menga homilador bo‘lgan ekanlar. So‘ng men tug‘ilganman.
— Qachondan beri ularga qaraysiz, parvarish qilasiz?
— O‘n yoshimdan beri. Ularga ovqat tayyorlayman, qarayman. Uxlamoqchi bo‘lsam, chiqib ketib qolsalar qidirib yurmayin deb oyog‘imni oyoqlariga bog‘lab uxlayman...
— Nega bugun bu yerga olib keldingiz?
— Ularning qon bosimlari yuqori, qandli diabet kasallari bor.
Onasi kulib:
— Kartoshka ber, — dedi.
U berdi. Onasi yuziga tufladi. U kulib, yuzini tozaladi.
Shunda men so‘radim:
— U sizga ona ekanini biladilarmi, sizni taniydilarmi?
— Yo‘q, vallohi, men o‘g‘lilari ekanimni bilmaydilar. Lekin Yaratgan Robbim biladiki, u zot mening onamdirlar.
Onasi qarab turib:
— Ey o‘g‘lim, sen yolg‘onchisan! Nega meni Makkaga olib bormayapsan? — dedi.
U esa:
— Payshanba kuni olib boraman deb aytmadimmi, onajon? Payshanba kuni boramiz — dedi.
Men so‘radim:
— Uning zimmasidan (aqli joyida emasligi sabab) soqit bo‘lsa, Makkaga olib borish kerakmi?
U javob berdi:
— Opa, onam bilan Robbimning huzuriga hisobda turganimizda: “Muhammad, nega meni Makkaga olib bormagan eding?” — deyishini xohlamayman.
Men Robbimga qarata: “Robbim, men onamni yelkamda opichlab ko‘tardim, tavof qildirdim, zamzam ichirdim, Ka’baga qaratib qo‘ydim”, deyishni xohlayman.
Yana: “Allohim! Garchi ularning aqllari bo‘lmagan bo‘lsada, mening onam ekanlarini albatta Sen bilguvchisan!”, deyishni istayman”, dedi.
Men jim bo‘lib qoldim, ko‘zim yoshga to‘ldi. So‘ngra unga:
— Onangga ko‘rsatgan bu ehtiroming uchun Alloh senga ajru mukofotlar ato etsin! Bugungiday ota-onaga yaxshilik qilishni ko‘rmaganman.
U esa javob berdi:
— Men bu ishimni (kuni kelib) farzandlarim ham menga shunday muomala qilishlari umidila qilapman. Chunki birrul volidayn (albatta qaytadigan) qarzdir".