Sayt test holatida ishlamoqda!
03 May, 2025   |   5 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:48
Quyosh
05:18
Peshin
12:25
Asr
17:17
Shom
19:25
Xufton
20:50
Bismillah
03 May, 2025, 5 Zulqa`da, 1446
Yangiliklar

Doktor Ahmad al-Dubayan: O‘zbekiston Islom madaniyati va merosining yuragi

02.12.2024   3669   3 min.
Doktor Ahmad al-Dubayan: O‘zbekiston Islom madaniyati va merosining yuragi

Buyuk Britaniyada tashkil etilgan O‘zbekiston madaniy meros haftaligida ushbu mamlakat olimlari yurtimizning yuksak ma’rifiy salohiyatini alohida e’tirof etmoqda.

Londondagi Islom madaniyati markazi rahbari, doktor Ahmad al-Dubayan bu haqda quyidagi fikrlarni bildirdi:

– O‘zbekiston juda muhim tarixiy maqomga ega mamlakat sanaladi. U Markaziy Osiyoning yuragidir. Tarixga nazar tashlasak, O‘zbekiston nafaqat Buyuk ipak yo‘lining asosiy qismi ekani, balki arab dunyosiga ilm-fanni ham yetkazib berganini anglash mumkin.  

Ilm-fan haqida so‘z yuritadigan bo‘lsak, bu borada O‘zbekistonning hissasi beqiyosdir. Ko‘plab ulug‘ olimlar aynan shu yurtdan yetishib chiqqan. Imom Buxoriy, Imom Termiziy kabi buyuk zotlar O‘zbekiston farzandlaridir.  

O‘zbekiston haqiqiy islom madaniyati va merosining yuragi hisoblanadi. Afsuski, so‘nggi asrlarda ko‘plab musulmonlar bu haqda yetarlicha xabardor bo‘lmadi. Endi ushbu madaniyatni ochib berish, dunyoga namoyish etish vaqti keldi. Har bir musulmon adabiyot va tarixni o‘rganganida, Samarqand, Toshkent, Termiz kabi shaharlar, Imom Buxoriydek buyuk allomalar nomlariga duch keladi. Bu muborak nomlar  doim tilga olinadi, deyarli har kuni eshitiladi. Ular bizning qalbimiz, madaniyatimiz, merosimizning ajralmas qismidir.  

Islom madaniyatini ulkan mozaika sifatida tasavvur qilsak, O‘zbekiston uning markazida joylashgan muhim bir bir qismdir. Agar u bo‘lmasa, umumiy tasvir to‘liq bo‘lmaydi. Aynan shu sababdan hamkorligimizni O‘zbekistondan boshlash vaqti keldi.  

O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning diniy-ma’rifiy sohaga qaratayotgan yuksak e’tibori tufayli mamlakatingizda bugun Islom sivilizatsiyasi markazi, Xalqaro islom akademiyasi, Imom Buxoriy, Imom Termiziy, Imom Moturidiy kabi ilmiy markazlar tashkil etildi va buni katta minnatdorlik bilan e’tirof etish kerak. 

Bu minglab, yuz minglab insonlarni O‘zbekistonga jalb etadi. Ular bilim olishadi va o‘zlarini, o‘z tarixlarini yaxshiroq anglashadi. Bu yerda ko‘plab qiziqarli tarixiy joylar bor. Biz ularni bolalik paytimizda kitoblarda o‘qiganmiz. Endi esa borib o‘z ko‘zimiz bilan ko‘rish vaqti keldi. Bu san’at, tarix, arxitektura, qo‘lyozmalar va boshqa jihatlarga qiziqqan har bir inson uchun katta imkoniyatdir.    

Islomiy ilmiy meros bu O‘zbekistonning yuragi. O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning BMT minbaridan turib Islom tinchlik dini ekanini ta’kidlagani barchamizni to‘lqinlantirdi. 

Bugun dunyo islom ma’rifatini anglashi, yosh avlodga yetkazishi kerak. Bu borada O‘zbekiston yetakchisining olib borayotgan siyosati, islohotlari dunyoga o‘rnak. Hozirgi zamonaviy davrda, texnologiyalar va kommunikatsiya rivojlanishi asrida biz eshiklarni yanada kengroq ochib, bu merosni dunyoga namoyish qilishimiz kerak. Uni noto‘g‘ri tushunganlar kelib, o‘zlari O‘zbekistonning yuksak ma’rifiy salohiyatiga guvoh bo‘ladilar.    

Misol uchun, O‘zbekistondagi arxitektura, san’at, adabiyot, madaniy qadriyatlar – bularning barchasi ushbu xalqning kim ekanini, qanday merosga ega ekanini anglashga yordam beradi. Bu mamlakatning haqiqiy yuzini ochib beradi va har qanday nutqdan ko‘ra samaraliroq bo‘ladi. Ayniqsa, Islom haqida noto‘g‘ri axborot olgan insonlar bu yerga kelib, borini o‘z ko‘zlari bilan ko‘rsalar, o‘zlari barcha haqiqatni tushunib olishadi. Sayyohlik, ayniqsa ziyorat turizmi, kelajakda O‘zbekistonning asosiy ustunlaridan biriga aylanadi. Bu meros nafaqat musulmonlarni, balki musulmon bo‘lmaganlarni ham o‘ziga tortadi. Ular O‘zbekistonga borib, bu ulug‘ madaniyatni o‘z ko‘zlari bilan ko‘rishlari kerak.  

N.Usmonova,
O‘zA

Dunyo yangiliklari
Boshqa maqolalar

"Yog‘ochli sardoba" – Sirdaryoning turizm salohiyatini ochuvchi noyob yodgorlik

02.05.2025   6863   2 min.

Sirdaryo viloyatida joylashgan tarixiy va madaniy obidalar orasida XVI asrga tegishli "Yog‘ochli sardoba" alohida ahamiyatga ega. Buxoro xoni Abdullaxon II davrida, 1580 yilda qurilgan mazkur gidrotexnik inshoot nafaqat o‘tmishdan darak beradi, balki hozirgi kunda viloyat turizm salohiyatini rivojlantirishda muhim ahamiyat kasb etmoqda. 
 

Har bir tarixiy obida – xalqimiz tarixi va madaniyatining guvohi. Mirzacho‘l hududida joylashgan “Yog‘ochli sardoba” ham ana shunday noyob yodgorliklardan bo‘lib, uning me’moriy tuzilishi va muhandislik yechimi o‘z davrining ilg‘or bilimlariga tayanilganini ko‘rsatadi.


– Sardobaning gumbazsimon tuzilishi, 15 metrlik ichki diametri va 12 metr balandligi uni nafaqat amaliyotda samarali, balki arxitektura jihatdan ham o‘ziga xos namuna sifatida namoyon etadi. Yerdan ikki metr balandlikdagi tuynuklar, salqinlikni saqlovchi ventilyatsiya tizimi, simmetriyali qurilishi va devor qalinligining yuqoriga ko‘tarilgan sari yupqalashib borishi – bularning barchasi sardobaning betakrorligigidan dalolat beradi,– deydi tarixchi-arxeolog Solijon Qudratov.


Sardobaga arksimon kirish qismi orqali g‘ishtli zinapoyalardan foydalanib tushiladi. Kirish qismidagi yo‘lakcha ustidan esa xizmatchilar uchun maxsus xonalarga chiqish mumkin bo‘lgan aylanma zinapoya qurilgan.


So‘nggi yillarda mamlakatimizda turizmni rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilayotgan bir paytda “Yog‘ochli sardoba” ham qayta tiklash ishlari doirasida o‘rganilmoqda. Ba’zi rekonstruksiya ishlari boshlangan bo‘lsa-da, ma’lum texnik va moliyaviy sabablarga ko‘ra, qurilish vaqtincha to‘xtab qolgan.


– Endi bu maskanni to‘liq ta’mirlab, turistik marshrutlarga qo‘shish, atrofida dam olish maskanlari, suv yo‘llari, mahalliy hunarmandchilik obyektlarini rivojlantirish rejalashtirilgan. Bunda davlat-xususiy sheriklik asosida yosh tadbirkorlarni ham jalb etish ko‘zda tutilmoqda, – deydi Sirdaryo viloyat hokimining o‘rinbosari Shohruh Isoqulov.


“Toshkent – Samarqand – Buxoro” magistral yo‘li bo‘ylab joylashgan “Yog‘ochli sardoba” hozirning o‘zidayoq sayohatchilar diqqatini o‘ziga tortmoqda. Shu bois, yaqin istiqbolda bu inshoot nafaqat tarixiy yodgorlik, balki madaniy-ma’rifiy tadbirlar o‘tkaziladigan, mahalliy va xalqaro turizmni qo‘llab-quvvatlaydigan muhim markazga aylanishi, shubhasiz. 


G‘ulom Primov, O‘zA muxbiri

O'zbekiston yangiliklari