Bismillahir Rohmanir Rohiym
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytadilar: “Do‘zax: Robbim, o‘z-o‘zimni yeb yubordim-ku!” deb Robbiga shikoyat qildi. Shunda Alloh unga ikki marta – qishda bir, yozda bir nafas olishga izn berdi. Sizlar ko‘radigan eng qattiq issiq, sizlar ko‘radigan eng qattiq sovuq shudir”.
Imom Navaviy rahimahulloh aytadilar: “Ulamolar hadisda kelgan “zamhariyr”ni – “shiddatli, qattiq sovuq” deb sharhlaganlar”.
Ibn Hajar Asqaloniy rahmatullohi alayh: “Zamhariyr”dan murod – “qahraton sovuqdir”, deganlar.
Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhu aytadilar: “Do‘zax ahli jahannamning jazirama issig‘idan najot so‘raydilar va ularning so‘roviga suyaklari sinib ketadigan darajada kuchli bo‘lgan sovuq shamol beriladi. So‘ngra do‘zax ahli yana yolvorib issiqlik so‘rashadi”.
Shunday ekan, qishning sovuq kunlarini g‘animat biling, Alloh taologa ko‘proq duo qiling. Xususan, ushbu duoni o‘qish tavsiya etiladi.
اللَّهُمَّ أَجِرْنِي مِنْ زَمْهَرِيرِ جَهَنَّمَ
O‘qilishi: Allohumma ajirniy min zamhariyri jahannama.
Ma’nosi: Allohim meni jahannamning qattiq sovug‘idan asra.
Allohim, bizni do‘zaxning issiq va sovuq azobidan O‘zing asra.
Allohim, bu sovuq kunlarda har bir bandangni, xususan, uy-joyi, boquvchisi yo‘q miskinlarni O‘z panohingda asra.
Allohim, dardga duchor bo‘lgan bemorlar va Sendan yordam so‘ragan jamiki muhtojlarni O‘zingga omonat. Dunyoyu oxiratda O‘zing himoya qil. Ularga rahmating bilan rahm qil, ey rahmlilarning rahmlisi.
Allohim, O‘zingsan yagona iloh, Sendan o‘zga iloh yo‘q. O‘zing boysan, biz esa kambag‘almiz. Sen behojat va hojatbarorsan, biz hojatmandmiz. Ustimizga yog‘diradigan qorni xayrli qilgin. Allohim, Sendan uning yaxshiligini va undagi yaxshilikni hamda sen yuborgan narsaning yaxshiligini so‘raymiz. Sendan uning yomonligidan va undagi yomonlikdan hamda Sen yuborgan narsaning yomonligidan panoh so‘rayman. Allohim, g‘azabingga duchor, azobingga mubtalo bo‘lishdan asra.
Davron NURMUHAMMAD
Ibn Javziy rahimahulloh aytadi: “Bir ajoyib holat haqida fikr yuritdim: ba’zida mo‘minning boshiga bir ish tushsa, u astoydil duo qiladi, ammo duolarining ijobati ko‘rinmaydi. Umidsizlikka tushay deganda, uning qalbiga qaraladi. Agarda u Allohning fazlidan umidini uzmagani holda taqdiriga rozi bo‘lsa, duoning ijobati tezlashadi. Bu ma’nolar Alloh taolo nozil qilgan oyati karimada o‘z ifodasini topgan: «...Hatto Payg‘ambar va iymonli kishilar: “Allohning yordami qachon (kelar ekan)?» degan edilar. Ogoh bo‘lingki, Allohning yordami (hamisha) yaqindir”»[1].
Shunday holat Ya’qub alayhissalom bilan ham bo‘lgan. U zotning o‘g‘illari Yusuf alayhissalom dom-daraksiz yo‘qolib qolganida, kushoyish kelishidan noumid bo‘lmaganlar. Keyingi o‘g‘illari ham tortib olinganida, u zot Allohning fazlidan umidlarini uzmaganlari holda: «...Shoyadki, Alloh ularning (Yusuf, Binyamin va Misrda qolgan o‘g‘limning) barchalarini (bag‘rimga) qaytarsa...»[2], deganlar.
“Duoyimning ijobat bo‘lish muddati uzayib ketdi”, deb qayg‘urmang. Alloh taolo sizning tazarruingiz, yalinib-yolvorishlaringizni ko‘rishni iroda qilmoqda. Sizni qilgan sabringizga ajr ila mukofotlamoqchi. Siz shayton bilan jang qilishingiz uchun ham duoyingizning ijobatini kechiktirish ila sizni sinayapti.
Gohida Alloh taolo sizning aziymat, qat’iyatingiz naqadar quvvatli ekani va baloga qanchalik sabrli ekaningizni ko‘rish uchun ham dard berib imtihon qiladi. Agar sabr qila olsangiz, demak, siz itoatkor bandalar safidasiz. Bordi-yu, irodasizlik qilsangiz, ziyonkorlardan bo‘lasiz. Sabrdan keyin faqat va faqat yechim, yorug‘ kunlar bor.
Aliy ibn Abu Tolib roziyallohu anhu: “Sabr qilsang, ajrga ega bo‘lasan, baribir yozilgani bo‘ladi. Sabrsizlik qilsang, gunohkor bo‘lib qolasan, baribir yozilgani bo‘ladi”, deganlar.
Shoir aytadi:
Baloyu imtihon kelsa, alarga har on rizo ko‘rsat,
Sinov bergan sihatni ham O‘zi bergay aniq, albat.
Bandasiga ne hukm etsa, hikmati bor, itoat qil,
Bitganidan qutulmoqlik chorasizdir, bil, ey g‘ofil!
Noumidlik xanjarini ko‘kragingga urma ammo,
Ki Allohning qudratila yechilgaydir har muammo.
Allohdan umidingizni uzmang. Sinovlarga sabr qiling, shundagina ulkan ajrlarni qo‘lga kiritasiz. Fazl ibn Sahl aytadi: “Kasalliklarda ne’matlar bor”. Bu borada quyidagilarga e’tiborli bo‘ling:
– gunohlardan tozalash;
– savobni qo‘lga kiritish;
– g‘aflatdan uyg‘onish;
– sog‘lik ne’matini eslab qo‘yish;
– tavbaga shoshilish.
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Baqara surasi, 214-oyat.
[2] Yusuf surasi, 83-oyat.