Bismillahir Rohmanir Rohiym
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytadilar: “Do‘zax: Robbim, o‘z-o‘zimni yeb yubordim-ku!” deb Robbiga shikoyat qildi. Shunda Alloh unga ikki marta – qishda bir, yozda bir nafas olishga izn berdi. Sizlar ko‘radigan eng qattiq issiq, sizlar ko‘radigan eng qattiq sovuq shudir”.
Imom Navaviy rahimahulloh aytadilar: “Ulamolar hadisda kelgan “zamhariyr”ni – “shiddatli, qattiq sovuq” deb sharhlaganlar”.
Ibn Hajar Asqaloniy rahmatullohi alayh: “Zamhariyr”dan murod – “qahraton sovuqdir”, deganlar.
Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhu aytadilar: “Do‘zax ahli jahannamning jazirama issig‘idan najot so‘raydilar va ularning so‘roviga suyaklari sinib ketadigan darajada kuchli bo‘lgan sovuq shamol beriladi. So‘ngra do‘zax ahli yana yolvorib issiqlik so‘rashadi”.
Shunday ekan, qishning sovuq kunlarini g‘animat biling, Alloh taologa ko‘proq duo qiling. Xususan, ushbu duoni o‘qish tavsiya etiladi.
اللَّهُمَّ أَجِرْنِي مِنْ زَمْهَرِيرِ جَهَنَّمَ
O‘qilishi: Allohumma ajirniy min zamhariyri jahannama.
Ma’nosi: Allohim meni jahannamning qattiq sovug‘idan asra.
Allohim, bizni do‘zaxning issiq va sovuq azobidan O‘zing asra.
Allohim, bu sovuq kunlarda har bir bandangni, xususan, uy-joyi, boquvchisi yo‘q miskinlarni O‘z panohingda asra.
Allohim, dardga duchor bo‘lgan bemorlar va Sendan yordam so‘ragan jamiki muhtojlarni O‘zingga omonat. Dunyoyu oxiratda O‘zing himoya qil. Ularga rahmating bilan rahm qil, ey rahmlilarning rahmlisi.
Allohim, O‘zingsan yagona iloh, Sendan o‘zga iloh yo‘q. O‘zing boysan, biz esa kambag‘almiz. Sen behojat va hojatbarorsan, biz hojatmandmiz. Ustimizga yog‘diradigan qorni xayrli qilgin. Allohim, Sendan uning yaxshiligini va undagi yaxshilikni hamda sen yuborgan narsaning yaxshiligini so‘raymiz. Sendan uning yomonligidan va undagi yomonlikdan hamda Sen yuborgan narsaning yomonligidan panoh so‘rayman. Allohim, g‘azabingga duchor, azobingga mubtalo bo‘lishdan asra.
Davron NURMUHAMMAD
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Odamlarning ustiga yolg‘onchi yillar soya soladi. O‘sha kezlarda yolg‘onchi tasdiqlanadi, rostgo‘y yolg‘onchiga chiqariladi. Xoin kishi ishonarli bo‘ladi, omonatdor kishi xoinga chiqarib qo‘yiladi va ruvaybiza gapiradi”, dedilar. U zotga: “Ruvaybiza” kim? – deyildi. Payg‘ambarimiz alayhissalom: “Ommaning ishini gapiradigan esi past odam”[1], dedilar.
Ibn Manzur “Lisonul arab” kitobida: “Ruvaybiza – bir ish qilish qo‘lidan kelmaydigan notavon odam. Ko‘pincha, bu so‘z esi pastlarga nisbatan ishlatiladi, chunki ular uyida ko‘p o‘tirishadi va katta ishlar bilan kam shug‘ullanishadi”, degan[2].
Davralarda o‘tirib poyintar-soyintar gap gapiradigan kishini uchratganmisiz?
Yoki maza-bemaza ishlar to‘g‘risida uzundan-uzun maqolalar yozadigan muxbirlarni uchratasizmi?
Yoxud bekorchi ko‘rsatuvlarga chiqib, birorta foyda keltirmaydigan ishlarni gapiradigan odamlarni ko‘rgan bo‘lsangiz kerak. Ko‘pincha bunday holatlar zarar keltirib, dilni xira qiladi. Odamlarning boshini aylantirib, fikrlarini chalg‘itadi.
Hammajlislarning qay biri yaxshiroq?
Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat qilinadi: “Yo Allohning Rasuli, bizlarga qay bir hammajlis yaxshiroq?” – deyishdi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Uni ko‘rish sizga Allohni eslatadigan, u bilan gaplashish ilmingizga ilm qo‘shadigan va amali sizlarga oxiratni eslatadiganidir”, [3] dedilar.
Bizning hamsuhbatlarimiz orasida bunday sifatlilar topiladimi?
Do‘st-yorlar bilan birga o‘tirsangiz, o‘sha o‘tirishingizni Habibimiz sollallohu alayhi vasallam o‘rgatgan lafzlar bilan yakunlash esingizdan chiqmasin. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam shunday deganlar: “Birov bir davrada o‘tirsa va behuda gaplar ko‘payib ketsa, o‘rnidan turayotib: “Subhanakallohumma va bihamdika, ashhadu allaa ilaha illaa anta. Astag‘firuka va atuubu ilayk”, deydigan bo‘lsa, o‘sha majlis davomida bo‘lgan ishlar mag‘firat qilinadi”[4].
O‘ylab ko‘ring, shu zikrni aytish uchun qancha vaqt ketadi? Bor-yo‘g‘i bir necha soniya. Biroq qanchadan-qancha odamlar bu fazilatdan bebahra qolishyapti. Axir, bu olamlar Robbi tarafidan bo‘ladigan afv va mag‘firatku...
Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.
[1] Ibn Moja rivoyati.
[2] Lisonul arab, 7/153.
[3] Imom Abu Dovud, Imom Termiziy rivoyati.
[4] Imom Termiziy rivoyati.