Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Oxirgi paytlarda umr yo‘ldoshini tanlash paytida tibbiy ko‘rikdan o‘tish masalasi ham o‘rtaga chiqdi. Tajribada nikohdan, to‘ydan keyin kelin-kuyovdan birida turli yuqumli yoki bir oilada yashashga to‘siq bo‘ladigan bemorliklar chiqib qolishi holatlari ushbu chorani qo‘llashga majbur qildi. Bu ishga shar’iy jihatdan qanday baho berilishini ulamolarimiz ko‘rib chiqib, quyidagi qarorni qabul qildilar.
Fatvo va ilmiy bahslar bo‘yicha yevropa majlisi
O‘n to‘rtinchi sessiya
(23–27 fevral, 2005 yil)
qaror 2\14.
Majlis nikohlanishni istovchilarda yuqumli yoki oila qurish maqsadlariga ta’sir o‘tkazadigan xastalikni aniqlash uchun tibbiy ko‘rikdan o‘tish masalasini ko‘rib chiqdi. Bu borada tayyorlangan ilmiy tadqiqotni atroflicha o‘rganib chiqqandan keyin majlis quyidagilarga qaror qildi:
1. Nikohlanishdan oldin o‘tkaziladigan tibbiy ko‘rikning yuqumli yoki oila qurish maqsadlariga ta’sir o‘tkazadigan xastalikni aniqlashda foydalari bor. Bu sababli nikohlanishdan saqlanish mumkin. Shu bilan birga, bu ishning ayb va salbiy taraflari ham bor. Xususan, birovning aybini ochish, unga ma’naviy zarar yetkazish va kelajagini xavf ostida qoldirish kabilar.
2. Tibbiy ko‘rikni man qiluvchi narsa shariatda yo‘q. Jumladan, irsiy ko‘rikning ham. Faqat, shart shuki, aybni oshkor qilmaslik kerak va davolanishga yo‘l topish lozim.
3. Agar nikohni istovchi taraflardan biri nikohdan oldin tibbiy ko‘rikni shart qilsa, mone’lik yo‘q.
4. Agar ikki taraf oila qurishdan oldin kelishgan holda (irsiydan boshqa) tibbiy ko‘rikdan o‘tishni istasalar, mone’lik yo‘q. Faqat, satr bo‘yicha Islom odoblariga amal qilish va boshqa tarafga zarar yetkazmaslik shart.
5. Ikki tarafga ham nikohdan oldin o‘zidagi yuqumli yoki oila qurish maqsadlariga ta’sir o‘tkazadigan xastalikni yashirish joiz emas. Agar yashirsa va bu ish ikkinchi tarafning xasta bo‘lishi yoki o‘limiga sabab bo‘lsa, sababchi taraf shariat hukmi bo‘yicha barcha jazo va to‘lovlarni o‘tashi majburiy bo‘ladi.
6. Agar nikohdan keyin ikki tarafdan biri ikkinchisining yuqumli yoki oila qurish maqsadlariga ta’sir o‘tkazadigan xastaligi borligini bilib qolsa, nikohni buzishga haqqi bor.
«Baxtiyor oila» kitobidan
O‘zbekiston taraqqiyotining yangi davrida diniy-ma’rifiy soha rivojiga alohida e’tibor qaratilmoqda. Ayniqsa, haj va umra tadbirlarini tashkil etish va o‘tkazish yangi bosqichga ko‘tarildi. 2016 yilda 5 ming 200 nafar vatandoshimiz haj amallarini bajargan bo‘lsa, 2024 yilda 15 mingdan ortiq mo‘min-musulmonlar hojilik sharafiga muyassar bo‘ldi.
Bu yil ham 15 mingdan ziyod yurtdoshlarimiz haj ibodatini ado etishadi. Mamlakatimizning 9 ta hududiy aeroportidan ziyoratchilar har kuni to‘g‘ridan to‘g‘ri Madina shahriga haj safariga yuboriladi. Parvozlar “Uzbekistan Airways” aviakompaniyasi bilan birgalikda Saudiya Arabistonining “FlyNas” va “FlyAdeal” aviakompaniyalari tomonidan amalga oshiriladi.
Yurtdoshlarimizga Madinai munavvarada hamda Makkai mukarramada barcha shart-sharoitni yaratish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Din ishlari bo‘yicha qo‘mitasi hamda O‘zbekiston musulmonlari idorasi xodimlaridan iborat dastlabki ishchi guruh faol ish olib bordi.
Madina shahrida muhtasham besh yulduzli “Zam-zam Pullman” mehmonxonasi, Makkai mukarramada “Marmara hotel”, “Romance hotel”, “Al-Ayyam elite”, “Concrete hotel”, “Abroj Dania”, “Paradise”, “Open hotel”, “Ayyed saha” kabi sakkizta mehmonxona hojilarni yuqori saviyada kutib olishga shay qilingan. Mehmonxonalarda ziyoratchilar uchun namozxonalar, oshxonalar, tibbiyot punktlari hamda boshqa zarur vositalar hozirlandi.
13 may kuni tongda muborak haj safarini niyat qilgan ziyoratchilarning dastlabki guruhi dilda quvonch, tilda shukronalik bilan muqaddas zamin sari yo‘lga chiqdi.
Bo‘lg‘usi hojilarni kuzatish uchun Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisi Sodiq Toshboyev, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Shayx Nuriddin Xoliqnazar, shuningdek, mutasaddi tashkilotlar mas’ullari va ommaviy axborot vositalari vakillari Toshkent xalqaro aeroportida jam bo‘ldi.
Orzulari ro‘yobidan his-hayajonga to‘lgan “Haj — 2025” mavsumining ilk ziyoratchilari aeroportdan Saudiya Arabistoniga jo‘nab ketdi.
Shu kuni Madina shahriga eson-omon yetib kelgan ziyoratchilar “Haj — 2025” ishchi guruhi va mutasaddilar tomonidan tantanali kutib olindi.
Yurtdoshlarimizga muhtasham “Zam-zam Pullman” mehmonxonasiga kirishlari bilanoq zam-zam suvlari, xurmo, shirinliklar va hadyalar ulashilib, izzat-ikrom ko‘rsatildi. Vatandoshlarimiz shodlik va shukronalik tuyg‘ulari bilan ziyorat va ibodatlarni ado etishga kirishdi.
Ayniqsa, mehmonxonaning Masjidi Nabaviyga juda yaqin masofada joylashgani hojilarimizni behad mamnun qilmoqda. Ular kunlik barcha ibodatni ushbu muborak masjidda ado etmoqda. Ular o‘z duolarida Yaratgandan yurtimizga tinchlik-osoyishtalik, xalqimizga bundan-da farovonlik so‘rashmoqda.
Eslatib o‘tamiz, ziyoratchilarimiz 2025 yil 13 maydan 28 mayga qadar haj safariga kuzatiladi.
«Xalq so‘zi».