Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Payg‘ambarlar qissasidagi eng go‘zal hissiyot – ularning ham biz kabi inson bo‘lganliklaridir. Alloh taolo bizga iymon inson tabiatini o‘zgartirmasligini, balki uni tarbiya qilishini anglatishni xohlayapti. Iymon shahvatlarni vayron qilmaydi, balki ularni tartibga soladi!
Nuh alayhissalom o‘g‘illarining cho‘kayotganidan qiynaldi. Otalik tuyg‘usi bilan o‘g‘lini himoyasi uchun Allohga munojot qildi. Ammo Robbi bundan qaytargach, to‘xtadi. Muso alayhissalom sehrgarlar arqon va asolarini tashlaganida qo‘rqdi. U kishining iymoni zaif emas edi. Ammo u kishi ham inson edi. Insonligiga borib qo‘rqdi. Alloh bilan roz aytib qavmi oldiga qaytganida ularning buzoqqa ibodat qilayotganini ko‘rib g‘azablandi. Qo‘lidan Tavrot lavhlari tushib ketdi. Zero, ba’zi bir holatlar insonni insonlik chegarasidan chiqarib yuboradi!
Olamlarning sayyidi bo‘lmish Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ham boshqa payg‘ambar birodarlari kabi bashar edilar. Inson ekanliklarini aytishdan uyalmas edilar. Insonlik nuqson emas. Aksincha, ana shu jihatning o‘z mo‘jiza bo‘ladi. Hislaring bilan, tashvishlaring bilan, mahzunliging bilan, qayg‘ung bilan insonligingcha qolib, so‘ngra olamni o‘zgartirishga harakat qilishing mo‘jizadir!
Bir kuni Rasululloh sollallohu alayhi vasallam sahobalarga dedilar:
«Men ham insonman. Mening huzurimga xusumatlashib kelasizlar. Ehtimol ba’zingiz boshqangizdan dalil keltirishda mohirroq bo‘lar. Men eshitganimga ko‘ra uning foydasiga hukm chiqaraman. Men kimga bir haqni hukm qilsam, demak, unga do‘zaxdan bir parchani kesib beribman. Istasa uni olsin, istamasa tashlasin!».
Qozining huzuriga xusumatlashib kelgan ikki kishining biri ehtimol gapga usta bo‘lib, boshqasi ojiz bo‘ladi. Qozi gapga usta insonning chiroyli dalil keltirgani uchun uning daliliga qarab uning foydasiga hukm chiqaradi. Endi Savol: Qozining hukmi halolmi yoki harom?
Allohga qasamki, Nabiy sollallohu alayhi vasallamning chiqargan hukmlari kishiga birodarining haqqini yeyishni halol qilib bermaydi. Qozining hukmini qo‘yavering!
Bugungi musulmonlar mubtalo bo‘lgan narsalardan biri shuki, kishilar halolni qiladilar, ammo haromdan saqlanmaydilar. Avvalgilar dinni halolni qilishdan ko‘ra ko‘proq haromdan saqlanishda deb bilishar edi!
Molik ibn Dinor rohimahulloh aytadi: «Kishining yuz ming dirham sadaqa qilganidan, harom bo‘lgan bir dirhamni tark qilgani yaxshiroqdir!».
Halolni yaxshi ham, yomon ham, solih ham, osiy ham qilaveradi. Ammo haromdan faqatgina qalbi Alloh uchun xolis bo‘lganlargina qaytadi.
Yolg‘onchi va xiyonatkor savdogar yetimni kafillikka olishi mumkin. Bu ulug‘ ish. Ammo uning xiyonatdan va yolg‘ondan saqlanishi, kishilarning molini harom yo‘l bilan yeyishdan saqlanishi bundan ham ulug‘roq ishdir. Chunki Alloh taolo pokiza Zotdir. Pokiza narsalarni qabul qiladi!
Tungi bar sohibi bo‘lgan kishi masjid ochganidan, uning qurilishiga hissasini qo‘shganidan gapiradi. Ammo uning o‘z tungi barini yopishi Alloh uchun masjid bino qilganidan suyukliroqdir!
Nasha yoki mast qiluvchi ichimliklar sotadigan kishi Ramazonda iftorlik qilib berganini gapiradi. Aslida uning nasha va aroq sotishni tark qilishi Ramazonda iftorlik qilib berganidan yaxshiroqdir!
Toat maqtalgan bo‘lsa-da, haqiqiy amaliy iymon toatda emas, gunohlardan saqlanishdadir!
Abdulqodir Polvonov
Xotira
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Qur’oni Karim xodimi, ustoz Yahyo qori Turdiyev 1930 yil 21 dekabrda Sharqiy Turkistonning Qashqar viloyati Yangisor shahrida ziyoli oilada tavallud topgan. U 1943 yil Qur’oni Karimni to‘liq yod oldi.
1962-1968 yillar davomida Mir Arab madrasasida tahsil oldi.
1978-1984 yillarda O‘rtachirchiq tumanidagi To‘ytepa jome’ masjidida imom-xatiblik qildi.
1988 yildan Toshkent (hozirgi Zangiota) tumanidagi Ko‘kterak masjidiga imomlik qildi.
1995-2011 yillar shu tumandagi «Hasanboy ota» jome’ masjidida imom xatib, keyinchalik shu masjidda imom noibi bo‘lib el xizmatida faoliyat yuritdi.
Qur’ondan ilk saboqlarni ota-onasidan oldi. 13 yoshida Qur’oni Karimni to‘liq yod oldi. Shuningdek, ustozlari Abduhalil va Abdunodir domlalardan ham ta’lim olgan.
1954 yil Yahyo qorini olim bo‘lishini istagan otasi 1600 km uzoqlikda joylashgan Ro‘zihoji madrasasiga olib bordi. U yerda Hindistonda ta’lim olgan shayx Shohimardon ismli yetuk olimdan ilm oldi,
1960 yilda madrasani tamomlab, domla Shohimardonning yonida mudarris bo‘lib ishladi. Biroq shu yilning o‘zida ustozining maslahati bilan sobiq Ittifoqqa yo‘l olib, Andijonda qo‘nim topdi.
1962 yilda Mir Arab madrasasiga o‘qishga kirdi.
1968 yil madrasani tugallagach, Toshkent viloyatidagi Bektemir qishlog‘iga ko‘chib keldi. Bu yerda o‘n yildan ortiq kombinatda ishladi. Shu orada Qashqarda ustozlik qilgan minglab qorilarni chiqargan Abdulaziz qori Mahmudov bilan yana ustoz-shogirdlik munosabatlarini yo‘lga qo‘ydi.
1976 yilda shayx Ziyovuddin ibn Eshon Boboxon bilan tanishdi. U kishining taklifi bilan 1977 yili O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy nazoratiga ishga kirdi. Shu tariqa imomlik faoliyati boshlandi.
Farzandim qori bo‘lsin degan ota-onalar uchun ustoz Yahyo qoridan tavsiya:
— Ilm ahliga havas qilgan, farzandini qori bo‘lishini istagan ota-onalarga aytadigan birinchi tavsiyam luqmasini halol qilsin. Haromga yaqinlashmasin, halol narsani ham me’yorida iste’mol qilsin. Shuningdek, farzandini ham halol luqma bilan voyaga yetkazsin, tarbiyalasin. Domlalarimiz ko‘cha-kuyda taom iste’mol qilganimizni bilib qolsalar, qattiq ranjib, bizni koyib: «Sen kecha Qur’ondan bir betni yuz marotaba o‘qib yodlagan bo‘lsang, bugun ikki yuz marotaba o‘qisang ham yodlay olmaysan. Shubhali ovqat yemagin. Zehning zaiflashib qoladi», der edilar.
Shuningdek, farzandini qori bo‘lishini istagan ota-onalar taqvoli, o‘qimishli bo‘lsin. Ota-onalar olimlarni hurmat qilsin, ularni yaxshi ko‘rib, olimlarga muxlis bo‘lsin. Farzandini yoshligidan boshlab odob-axloqli qilib tarbiyalasin. Bolam qori bo‘lsin degan niyatda bo‘lgan ota-ona o‘zaro bir-biri bilan janjallashmasin, uyda sokinlik hukm sursin. Farzand kelajakda yetuk olim bo‘lishi uchun juda ko‘p mashaqqat, sa’y-harakat talab etiladi. Avvalo, ota-onaning, so‘ngra talabi ilmning hamda ustozning birgalikdagi intilish va harakati bo‘lishi lozim. Shularning bari birikkandagina farzand olim, qori bo‘ladi. Ota-ona mas’uliyatsizlik qilsa yoki talaba ilm olishdan boshqa narsalarga chalg‘isa oqsash kuzatiladi, maqsadga erishilmaydi.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Har bir narsaga ham bir mone’lik bo‘ladiku, lekin ilmning mone’lari ko‘p bo‘ladi», degan mazmundagi hadislari ilm olishda sobitqadam, bardavom bo‘lishga undaydi.