Sayt test holatida ishlamoqda!
08 Iyul, 2025   |   13 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:15
Quyosh
04:58
Peshin
12:33
Asr
17:41
Shom
20:02
Xufton
21:37
Bismillah
08 Iyul, 2025, 13 Muharram, 1447
Maqolalar

Taomning eng yomoni

27.01.2025   5232   3 min.
Taomning eng yomoni

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

 

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: شَرُّ الطَّعَامِ طَعَامُ الْوَلِيمَةِ يُمْنَعُهَا مَنْ يَأْتِيهَا وَيُدْعَى إِلَيْهَا مَنْ يَأْبَاهَا، وَمَنْ لَمْ يُجِبِ الدَّعْوَةَ فَقَدْ عَصَى اللهَ وَرَسُولَهُ.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«Taomning eng yomoni kelgan odam man qilinib, bosh tortgan odam da’vat etiladigan valiyma taomidir. Kim da’vatga ijobat qilmasa, batahqiq, Allohga va Uning Rasuliga osiy bo‘lur», dedilar».

وَكَانَ أَبُو هُرَيْرَةَ عُمَرَ ñ يَقُولُ: شَرُّ الطَّعَامِ طَعَامُ الْوَلِيمَةِ يُدْعَى لَهَا الْأَغْنِيَاءُ وَيُتْرَكُ الْفُقَرَاءُ. وَمَنْ تَرَكَ الدَّعْوَةَ فَقَدْ عَصَى اللهَ وَرَسُولَهُ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ. رَوَاهُمَا الثَّلَاثَةُ.

Abu Hurayra roziyallohu anhu:

«Taomning eng yomoni boylar da’vat qilinib, kambag‘allar tark qilgan valiyma taomidir. Kim da’vatni tark qilsa, batahqiq, Allohga va Uning Rasuli sollallohu alayhi vasallamga osiy bo‘libdi», der edilar.

Ikkovini uchovlari rivoyat qildilar.

Sharh: Islomda valiymalar, umuman, birovga taom berish marosimlaridan asosiy maqsad hojatmand kishilarni taomlantirish, ularning ko‘nglini ko‘tarishdir. Valiyma qilgan odam unga kelgan kambag‘alga qaramay, boylarning eshigiga borib, «Mening valiymamga bir qadamingiz yetib qolsa, baxtiyor bo‘lar edim», deb iltijo qilishi juda o‘rinsiz ishdir.

Shuning uchun ham Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam unday valiymaning taomini eng yomon taom, demoqdalar. Demak, valiyma qiluvchi kishi ham kimlarni chaqirishni bilishi kerak. Ko‘proq kambag‘al, beva-bechoralarni da’vat qilsa, ular ziyofatdan qorni to‘yib, qayg‘usi ketib, ko‘ngli ko‘tarilib ketsa, ehson o‘rniga tushadi. Boyligiga zeb bergan, birovni nazar-pisand qilmaydigan manmanlarni da’vat qilishdan esa foyda yo‘q.

Afsuski, valiyma qilayotganimizda ushbu nabaviy nasihatlarni yodimizdan chiqarib qo‘yamiz. Valiymamizga iloji boricha kazo-kazolarni chaqirishga harakat qilamiz. Eshiklariga borib, yolvoramiz. Yuzimizni sarg‘aytiramiz. Faqiru fuqarolarni esa aytgimiz kelmaydi. Agar ular o‘zlari kelib qolsalar ham ko‘nglimizga og‘ir botadi.

Avval bilmasak, endi bilib oldik. Bundan buyon Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning ushbu hadislariga amal qilib, valiyma – ziyofatlarimizga kambag‘allarni ham da’vat qilishni unutmaylik.

Hadisning ikkinchi qismida «Kim da’vatga ijobat qilmasa, batahqiq, Alloh va Uning Rasuliga osiy bo‘lur», deyilishi valiymaga qilingan da’vatni qabul qilib, unga borish vojib ekanligini anglatadi. Chunki Allohga va Uning Rasuliga osiy bo‘lish tarki vojib tufayli sodir bo‘ladi.

«Hadis va hayot» kitobi asosida tayyorlandi

MAQOLA
Boshqa maqolalar

“Safarga ketdilar...”

04.07.2025   22389   2 min.
“Safarga ketdilar...”

Ayoli vafot etganidan keyin eri juda mayus bo‘lib qoldi. Bir kuni uning yaqin do‘sti uni koyidi:

– Haliyam uylanmadingmi?

– Yo‘q, – dedi u.

– Nega, nahotki boshqa ayollar ichida senga yoqadigani bo‘lmasa?

– Rahmatli ayolimga o‘xshagani topilmasa kerak...

– Qo‘ysang-chi, ayollarning bari bir-biriga o‘xshaydi-ku!..

– Men zohirini aytmayapman. Ichki olamini, botinini aytyapman.

Yigit hayron bo‘lib qarab turgan do‘stiga hayotida bo‘lgan birgina voqeani gapirib berdi:

“Bir kuni ayolim jahlimni chiqardi. Qattiq urishdim va uni ota uyiga haydadim. Jimgina ketdi. Oradan bir necha kun o‘tgach, qilgan ishimdan pushaymon bo‘ldim. Aslida ayb o‘zimdan o‘tganini angladim. Ming andisha bilan qaynotamnikiga bordim. Eshik oldida biroz turib qoldim. So‘ng eshikni taqillatdim. Ayolim ochdi va meni hayratda qoldirib, xuddi oramizda hech gap o‘tmaganday, baland ovozda:

– Assalomu alaykum dadajonisi, safaringiz yaxshi o‘tdimi? – deya tabassum bilan ko‘zini qisib qo‘ydi. Unga bir nimalar demoqchi bo‘lgan edim, u meni qattiq bag‘riga bosib, bunday dedi:

– Gapirmang, ota-onamga sizni “safarga ketdilar”, dedim...

Ana shunday fahmli, oqila edi ayolim. Shuning uchun ham unga hech birini o‘xshatolmay, uylanolmay yuribman, do‘stim”.

Ha, azizlar! Alloh taolo erkakni ayol uchun, ayolni erkak uchun ne’mat qilib bergan. To‘g‘ri, ba’zilar bir-birlarining kamchiliklaridan shikoyat qilib qolishadi. Ammo hech kim benuqson emas. Mukammal ayolni ham, erkakni ham axtarmang bu dunyoda. Hikoyada kelganidek, ba’zida er uchun bir jufti halol butun dunyodagi ayollardan afzal bo‘lishi mumkin. Shunday ekan, ahli ayolimizni qadrlaylik. Zero, u ham kimningdir farzandi, bolalarimizning onasi. Eng muhimi, Allohning bizga bergan omonatidir.

Akbarshoh RASULOV