Sayt test holatida ishlamoqda!
10 Iyul, 2025   |   15 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:17
Quyosh
04:59
Peshin
12:33
Asr
17:41
Shom
20:02
Xufton
21:36
Bismillah
10 Iyul, 2025, 15 Muharram, 1447
Maqolalar

Taomning eng yomoni

27.01.2025   5250   3 min.
Taomning eng yomoni

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

 

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: شَرُّ الطَّعَامِ طَعَامُ الْوَلِيمَةِ يُمْنَعُهَا مَنْ يَأْتِيهَا وَيُدْعَى إِلَيْهَا مَنْ يَأْبَاهَا، وَمَنْ لَمْ يُجِبِ الدَّعْوَةَ فَقَدْ عَصَى اللهَ وَرَسُولَهُ.

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

«Taomning eng yomoni kelgan odam man qilinib, bosh tortgan odam da’vat etiladigan valiyma taomidir. Kim da’vatga ijobat qilmasa, batahqiq, Allohga va Uning Rasuliga osiy bo‘lur», dedilar».

وَكَانَ أَبُو هُرَيْرَةَ عُمَرَ ñ يَقُولُ: شَرُّ الطَّعَامِ طَعَامُ الْوَلِيمَةِ يُدْعَى لَهَا الْأَغْنِيَاءُ وَيُتْرَكُ الْفُقَرَاءُ. وَمَنْ تَرَكَ الدَّعْوَةَ فَقَدْ عَصَى اللهَ وَرَسُولَهُ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ. رَوَاهُمَا الثَّلَاثَةُ.

Abu Hurayra roziyallohu anhu:

«Taomning eng yomoni boylar da’vat qilinib, kambag‘allar tark qilgan valiyma taomidir. Kim da’vatni tark qilsa, batahqiq, Allohga va Uning Rasuli sollallohu alayhi vasallamga osiy bo‘libdi», der edilar.

Ikkovini uchovlari rivoyat qildilar.

Sharh: Islomda valiymalar, umuman, birovga taom berish marosimlaridan asosiy maqsad hojatmand kishilarni taomlantirish, ularning ko‘nglini ko‘tarishdir. Valiyma qilgan odam unga kelgan kambag‘alga qaramay, boylarning eshigiga borib, «Mening valiymamga bir qadamingiz yetib qolsa, baxtiyor bo‘lar edim», deb iltijo qilishi juda o‘rinsiz ishdir.

Shuning uchun ham Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam unday valiymaning taomini eng yomon taom, demoqdalar. Demak, valiyma qiluvchi kishi ham kimlarni chaqirishni bilishi kerak. Ko‘proq kambag‘al, beva-bechoralarni da’vat qilsa, ular ziyofatdan qorni to‘yib, qayg‘usi ketib, ko‘ngli ko‘tarilib ketsa, ehson o‘rniga tushadi. Boyligiga zeb bergan, birovni nazar-pisand qilmaydigan manmanlarni da’vat qilishdan esa foyda yo‘q.

Afsuski, valiyma qilayotganimizda ushbu nabaviy nasihatlarni yodimizdan chiqarib qo‘yamiz. Valiymamizga iloji boricha kazo-kazolarni chaqirishga harakat qilamiz. Eshiklariga borib, yolvoramiz. Yuzimizni sarg‘aytiramiz. Faqiru fuqarolarni esa aytgimiz kelmaydi. Agar ular o‘zlari kelib qolsalar ham ko‘nglimizga og‘ir botadi.

Avval bilmasak, endi bilib oldik. Bundan buyon Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning ushbu hadislariga amal qilib, valiyma – ziyofatlarimizga kambag‘allarni ham da’vat qilishni unutmaylik.

Hadisning ikkinchi qismida «Kim da’vatga ijobat qilmasa, batahqiq, Alloh va Uning Rasuliga osiy bo‘lur», deyilishi valiymaga qilingan da’vatni qabul qilib, unga borish vojib ekanligini anglatadi. Chunki Allohga va Uning Rasuliga osiy bo‘lish tarki vojib tufayli sodir bo‘ladi.

«Hadis va hayot» kitobi asosida tayyorlandi

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Piyoda haj qilgan afzalmi yoki ulovdami?

07.07.2025   3104   1 min.
Piyoda haj qilgan afzalmi yoki ulovdami?

#haj

64-CAVOL:  
Assalomu alaykum. Men piyoda haj qilmoqchiman, shu masalaga dinimizda nima deyiladi?


JAVOB: 

Va alaykum assalom. Piyoda haj qilish to‘g‘risida mazhabboshimiz Imom Abu Hanifa rahimahulloh makruh, deganlar. Chunki piyoda haj qilishda safar mashaqqati odamning xulqiga salbiy ta’sir ko‘rsatib, kishi fe’lini tajang qilib qo‘yadi. “Majma’ul anhur” kitobida: “Ulovda haj qilish piyoda haj qilishdan afzaldir va fatvo ham shungadir”, deyiladi. 


Hozirgi kunda vatandoshlarimizning xavfsizligi va qulayligini hisobga olib, faqat uyushgan holda va havo yuli orqali haj safari qilinadi. Har bir hojining xavfsizligi, sog‘ligi va ibodatlarni to‘liq bajarishi maxsus ishchi guruh diqqat-e’tiborida bo‘ladi. 


Demak, yakka tartibda piyoda va avtomobillarda haj safari qilish maqsadga muvofiq emas. Chunki piyoda safar qilinganda bir nechta xorijiy davlatlar chegaralari kesib o‘tiladi va yo‘lning xavfsizligiga hech kim kafolat bera olmaydi. 


Hukumatimiz tomonidan barcha qulayliklar yaratilib turganda bir paytda, jonimizni xavfga qo‘yib, piyoda haj qilaman, deyish ma’qul emas. Vallohu a’lam. 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi 
fatvo hay’ati.  @diniysavollar