Bismillahir Rohmanir Rohiym
“Agar bilsangiz, ro‘za tutishlaringiz o‘zingiz uchun yaxshirokdir” deb marhamat qilgan Alloh taologa hamdu sanolar bo‘lsin!
Ro‘za tutish ovqat hazm qilish tizimidagi bir qancha kasalliklarga shifo bo‘ladi. Ro‘za –miya va yurak qon hujayralarini faollashtiradi va tartibga soladi. Ro‘za ortiqcha vazndan xalos etadi va tanadan zaharli moddalarni chiqarib yuboradi.
Tibbiyot xodimlari aytadilar: “Ro‘za qon hujayralarini birinchi kundan boshlab yangilaydi. Qon hujayralari va dangasa hujayralar faol ishlay boshlaydi. Ro‘za tutish butun tanani tozalash amaliyotidir. Badanga yiliga bir marta shunday parvarish juda muhim”.
Olib borilgan tadqiqotlarda ro‘za qon bosimining ko‘tarilishi bilan bog‘liq 100 dan ortiq kasalliklarga davo bo‘lishi aniqlangan. Xususan, ro‘za qon bosimining ortishi, qandli diabet, surunkali astma, nafas olish, yurak, jigar, allergiya, surunkali ekzema, teri kasalliklari kabi juda ko‘plab kasalliklarga shifo bo‘ladi. Ayniqsa, ro‘za – yurak saratoni, miya xurujiga qarshi samarali sanaladi.
Olimlar “ro‘za xujayralarda to‘plangan zaharlarni davolashning eng foydali usuli” degan xulosaga kelishgan. Hatto G‘arb davlatlarida zamonaviy tibbiyot muvaffaqiyatsizlikka uchragan ayrim kasalliklarni davolashda ro‘za orqali davolaydigan markazlar samarali faoliyat yuritmoqda.
Iftorlikda xurmo iste’mol qilish jigar faoliyatini tartibga soladi. Xurmo – jigarda to‘planib qolgan zaharlarni yo‘qotuvchi eng yaxshi tabiiy dori hisoblanadi.
2016 yilda Nobel mukofotiga sazovor bo‘lgan yaponiyalik olim Yosinori Osumi aniqlagan eng qiziq holatlardan biri – organizmning eng faol ishlaydigan vaqti – ochlik paytida bo‘larkan. Ya’ni, ochlik orqali odam organizmi birinchi o‘rinda o‘zidagi turli darajada zararlangan, kasallangan, keraksiz hujayralardan qutulib, ularni energiyaga aylantirib iste’mol qilib yuborar ekan.
Natijada, ro‘za tutish orqali organizm turli xiltlar, chiqitlar va toksinlardan tozalanadi.
Shuningdek, bu jarayonda yo‘q qilingan zararli hujayralar o‘rni yangi yosh hujayralar bilan qoplanadi, tana yosharadi. Ro‘za orqali ruh gunohlardan poklanib yengil bo‘ladi, organizm ham tozalanib, yangilanadi.
Bir so‘z bilan aytganda, ro‘za tutish orqali hech qanday dori-darmon va salbiy oqibatlarsiz bir necha yillar davomida erishish mumkin bo‘lgan ijobiy natijalar bir oy davomida qo‘lga kiritiladi. Ro‘za butun tananing faoliyatini oshiradi va ortiqcha yog‘larni kamaytiradi. Ayniqsa, ro‘zador masjidga ko‘proq yurib borsa, sog‘liq uchun yanada foydali bo‘ladi.
Muborak ramazon oyini foydasiz ishlar bilan isrof qilmasdan, uni g‘animat bilib, ibodatlar bilan o‘tkazishga harakat qiling. Alloh taolo tutayotgan ro‘zamizni, o‘qiyotgan namoz va qilayotgan barcha ibodatlarimizni qabul etsin.
Davron NURMUHAMMAD
Savol: Ba’zi yemakxonlar taom yetkazib berishni kechiktirgani uchun buyurtmadan tashqari qo‘shimcha taom taqdim etar ekan. Shu ish joizmi? Agar reklamada qo‘shimcha bepul taom berish emas, balki yetkazib berilgan taomning pulini olmaslik aytilgan bo‘lsa, hukm qanday bo‘ladi?
Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym.
1. Taomga buyurtma berish bitimi shariatdagi istisno’, ya’ni buyurtma asosida ma’lum mahsulotni tayyorlab berish shartnomasiga to‘g‘ri keladi. Agar savoldagi shart faqat reklamada aks etib, buyurtma jarayonida alohida bunday shart qo‘yilmasa, sotuvchi tarafidan berilgan bu va’da joiz hisoblanadi va unga vafo qilishi kerak bo‘ladi.
Agar buyurtma berishda yetkazib berish kechikishi sababli qo‘shimcha taom berish sharti qo‘yilsa, bu shartnomaning bir qismiga aylanadi. Bitimdagi bunday shart moliyaviy jarima sanaladi. Mahsulot tayyorlab berish (istisno’) bitimida sotuvchiga nisbatan moliyaviy jarima qo‘llashga ruxsat etiladi.
Demak, qo‘shimcha bepul taom berish va’da ko‘rinishida bo‘lsa ham, shartnomada aks etgan bo‘lsa ham joiz ekan.
2. Yetkazib berish kechiksa, buyurtma qilingan taomning pulini olmaslik faqat reklamada aks etib, buyurtma jarayonida bunday shart qo‘yilmasa, bu ham sotuvchi tarafidan berilgan va’da bo‘ladi va joiz hisoblanadi. Ammo buyurtma berish jarayonida yuqoridagi shart qo‘yilsa, bu shartnomaning bir qismiga aylanadi. Shartnomada esa buyurtma summasidan voz kechish shartini qo‘yish durust emas.
Demak, buyurtma qilingan taomning pulini olmaslik va’da ko‘rinishida bo‘lsa joiz, bitimda shart qilinsa, joiz emas. Vallohu a’lam.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi