Sayt test holatida ishlamoqda!
25 Iyun, 2025   |   29 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:06
Quyosh
04:51
Peshin
12:31
Asr
17:41
Shom
20:03
Xufton
21:42
Bismillah
25 Iyun, 2025, 29 Zulhijja, 1446
Maqolalar

Ramazon – oylar sultoni

06.03.2025   4012   4 min.
Ramazon – oylar sultoni

Islomda Ramazoni sharif oylar ichida eng muborak oy, oylar sultoni hisoblanadi. Ramazon mo‘min bandalarga Yaratganning ulug‘ ajrlariga yetishish uchun imkon eshiklarini ochib berguvchi najot oyidir.
 

Mamlakatimizda fuqarolarning emin-erkin ibodat qilishi, musulmonlarning o‘z zimmalaridagi diniy arkonlarni bekamu ko‘st ado etishi, ramazon ro‘zasini ado etishi, tavoreh namozlarini o‘qishi uchun zarur barcha sharoit yaratiib berilayotganligi, shubhasiz, barchamizni behad quvontiradi. 


Prezidentimizning joriy yil 27 fevraldagi “Muborak Ramazon oyini munosib tarzda o‘tkazish to‘g‘risida”gi qarorida ham ushbu oyni “Ramazon – saxovat, birdamlik va bag‘rikenglik oyi” g‘oyasi asosida chiroyli o‘tkazish, xalqimizga xos insonparvarlik, ezgulik, shukronalik va mehr-oqibat singari an’ana va qadriyatlarni asrab-avaylash hamda keng targ‘ib etish yuzasidan qator vazifalar belgilangan. Mazkur qaror ijrosini ta’minlash, qolaversa, Ramazon oyini yuqori saviyada o‘tkazish uchun Andijon viloyatida ham zarur ishlar amalga oshirildi.


Ramazon oyi boshlanishi bilan viloyatimizdagi 179 ta jome masjidi hamda “Sayid Muhyiddin mahdum” o‘rta maxsus islom bilim yurtida tavoreh namozlari o‘qilmoqda. Barcha masjidlarimizda, xususan, Andijon shahridagi “Pistamazor” jome masjidida ham namozxonlar uchun zarur barcha shart-sharoit va qulayliklar yaratilgan.


Aholi, namozxonlar har kuni tavoreh namozini chiroyli ado etmoqda. Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) ramazon oyini madh etib: "Bu shunday oyki, uning avvali rahmatdir", deydi. Ya’ni bu oyda tutilgan ro‘za va qilingan ezgu amallar bilan Allohning rahmatiga dohil bo‘linadi. "Ramazonning o‘rtasida esa bandaning gunohlari maxfirat etiladi", deyiladi. Demak, gunohlarimiz, xato va qusurlarimiz ko‘p bo‘lsa-da, ramazonning yarmiga yetganda tutgan ro‘zamiz evaziga Alloh gunohlarimizni kechiradi. Yana payg‘ambarimiz (s.a.v.) ramazonning oxirida esa oyni ro‘za tutib o‘tkazgan bandalar jahannamdan ozod bo‘lishini marhamat qilganlar.


Har bir mo‘min banda ushbu muborak oyning odob va tartiblariga rioya qilmoqliklari muhimdir.


Ramazon oyi odob va tartiblari deganda nimalar tushuniladi? Bu xususda Qur’oni Karim va hadislarda juda ko‘p ko‘rsatmalar berilgan. Jumladan, ramazon kirishi bilan har bir mo‘min, eng avvalo, tilini yomon so‘zlardan, ya’ni g‘iybatdan, yolg‘ondan saqlamoqligi kerak. 

Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) "Kishiki yolg‘on so‘zlamoqni tark etmasa va Alloh qaytargan narsadan qaytmasa, ro‘za tutib, yemay-ichmay qo‘ygani bilan ro‘zasi qabul bo‘lmaydi. Alloh unga rahmat nazarini tashlamaydi" deydi.


Yana dinimiz ko‘rsatmalarida ramazon oyida mo‘minlar atrofidagi insonlarga tili va qo‘li bilan ozor bermasligi aytilgan. Chunki Payg‘ambarimiz (s.a.v.) "Kishi Allohga va oxirat kuniga iymon keltirgan bo‘lsa, bas u inson gapirsa, yaxshi ishni gapirsin yoki jim tursin", deb marhamat qilganlar. Shu bois ham ushbu muborak oyda har bir inson Allohga tavba qilmoqligi, shu bilan birga, insonlarga ozor yetkazishdan saqlanmoqligi kerak. Zero, Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) "Tavbaga shoshilinglar o‘lim kelmasdan oldin" deganlar va yana bu oyda har bir mo‘min faqirlarning holidan xabar olib, ularga yordam qo‘lini cho‘zmoqlari, hech bo‘lmasa iftorliklariga bir qultum suv bilan bo‘lsa ham ularga mehru muhabbatlarini ko‘rsatmoqliklari lozimdir. Bu haqida Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) "Kishi bu oyda bir ro‘zadorni (bir qultum suv bilan bo‘lsa ham) so‘rab qo‘ysa, Alloh unga kavsaridan bir sharbat inom etadi, uni ichgan kishi aslo tashna bo‘lmaydi", deganlar.


Ushbu muborak oyda bandalar yetimlar holidan xabar olib, ularning o‘ksik qalblarini shod qilmoqlari lozimdir. Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) "Kim bir yetimni kafolatini olsa, bas u men bilan jannatda birga bo‘ladi", deganlar. Yana bu muborak oyda har bir inson imkon boricha atrofdagilarga yordam qo‘lini cho‘zmog‘i lozim. Zero, Payg‘ambarimiz (s.a.v.) "Kim bir musulmonning qiyinchiligini yengillashtirsa, Alloh taolo u bandasining qiyomat kuni qiyinchiliklarini yengilatadi", deya marhamat qilganlar.


Muborak ramazon oyida Alloh barchalarimizga yuqorida aytib o‘tilgan amallarga rioya qilishligimizni, ramazon oyini chiroyli o‘tkazib, Yaratganning marhamatiga yetishishlikni nasib etsin.


Xayrullo Sulaymonov, 

Andijon shahridagi "Pistamazor" jome masjidi imom-xatibi. 

O‘zA

Ramazon
Boshqa maqolalar

Oftobda o‘tirmang!

23.06.2025   6859   4 min.
Oftobda o‘tirmang!

Yer yuziga eng yaqin bo‘lgan yulduz — Quyosh barcha mavjudotlar, jumladan, insonlar uchun hayotiy muhim sayyoradir. Quyosh barcha organik molekulalar hosil bo‘lishida ishtirok etib, insonlar ham quyosh nurisiz yashay olmaydi.

Quyosh nuri triptofan aminokislotasining serotonin gormoniga aylanishida yordam beradi. U bizga quvonch va o‘zimizga ishonch tuyg‘usini beradi, kayfiyatimizni ko‘taradi. Serotonin kuchli antidepressant bo‘lib, miya, mushaklar va ichki organlar faoliyatini yaxshilaydi.

Quyosh nuri orqali turli kasalliklarga davo topish mumkin, jumladan, immuniteti pasaygan, uyqusizlik, gormonal kasalliklar va mavsumiy affektiv kasalliklarga chalingan odamlar uchun quyoshda toblanish foydali bo‘ladi.

Bundan tashqari, quyosh ultrabinafsha nurlarining yana bir muhim xususiyati mavjud: u teri hujayralarida D vitamini ishlab chiqarishda faol ishtirok etadi.

D vitamini organizmga kalsiyning so‘rilishi uchun zarur element hisoblanadi. U osteoporoz rivojlanishining oldini oladi, suyak to‘qimalarining tiklanishiga yordam beradi va bolalarda suyaklar deformatsiyasi va o‘sish bilan muammolarning oldini oladi.

Quyosh nuri depressiyadan qutqaradi, undan hosil bo‘ladigan D vitamini nafas olish va gormonal kasalliklarning oldini oladi va keksayganda demensiya va ateroskleroz rivojlanishidan himoya qiladi.


Ammo uzoq muddatga quyosh nurlari ostida qolish tanaga zarar yetkazadi.

Quyosh nurlari birinchi navbatda teri va ko‘zlarga ta’sir qiladi. Xususan, yoz faslidagi o‘ta issiq havo sharoitida terining quyosh nuriga sezgirligi oshadi va fotodermatit kasalligi yuzaga keladi.

Ortiqcha quyosh nuri immunitetni zaiflashtiradi va teri hujayralarida mutatsiyaga sabab bo‘ladi. Bu esa o‘z navbatida teri saratoni — melanoma, retinoblastomaga olib keladi.

Quyosh ostida uzoq qolish homilador ayollar uchun xavflidir. Chunki ortiqcha nurlanish homila rivojlanishi uchun muhim bo‘lgan B9 vitamini, ya’ni foliy kislotasi miqdorini kamaytiradi.

Oftob nurlarining salbiy ta’sirlaridan yana biri, tomirlarni kengaytirishi va oyoqlarda varikoz, yuzda esa ingichka tomirlarning yorilishidan kelib chiquvchi qizil dog‘lar paydo bo‘lishiga sabab bo‘lishidir.


Quyosh nurlari keyinchalik terining barvaqt qarishini keltirib chikaradi. Chunki bu nurlar teridagi to‘qimalarni bo‘shashtiradi va u tezda qurishib-burisha boshlaydi.

Har yili quyoshning ultrabinafsha nurlari ta’siridan teri saratoni kasaliga uchrab minglab insonlar hayotdan ko‘z yummoqda.

Yosh bolalar uchun quyoshda yurish yanada xavflidir. Bolalik va yoshlik chog‘ida ko‘p quyoshda qorayganlarda yoshi o‘tgandan keyin teri saratoni kasaliga uchrash ehtimoli ortadi.

Ayniqsa, qorayishni “sog‘lik alomati” deb biluvchilar, bolalik chog‘idayoq keyingi yillarda teri saratoni bo‘lishiga kifoya qiladigan miqdorda quyoshning salbiy ta’sirini olishga ulgurgan bo‘ladilar. Yoz mavsumi tugashi bilan tana rangi ochilishiga qaramay, ultrabinafsha nurlari ta’siri ketmaydi.


Quyoshning zararlari haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ummatlarini 14 asr avval bunday ogohlantirganlar: “Oftobda o‘tirmang. Oftobda o‘tirish kishi tanasini buzib, kuritadi. Ya’ni, namligini tortib oladi, terisini buzadi. Terisi qurib, kiyimi ham eskiradi. U inson badanidagi yashiringan kasalliklarni yuzaga chiqaradi”.


Boshqa hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “...Albatta, haroratning shiddati jahannamning qaynab chiqqan issig‘idandir”, deganlar.

Shuning uchun, jazirama issiq kunlarda oftob ostida ko‘p qolishdan saqlaning hamda ko‘proq “Allohumma, ajirniy minan-naar” (Allohim, meni do‘zaxdan saqlagin) deb duo qilishni unutmang!

 

Davron NURMUHAMMAD