Imom Abu Mansur Moturidiy tavalludining 1155 yilligini nishonlashga oid O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori yurtimizda ilmiy-ma’rifiy merosga, xususan, islomiy ilmlarning rivojiga ulkan hissa qo‘shgan allomalarga bo‘lgan e’tiborning yorqin namunasidir. Bu qaror nafaqat Imom Moturidiy ibratli hayot yo‘li va moturidiylik ta’limotini keng yoyish, balki diniy bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifatga asoslangan jamiyatni shakllantirishda ulkan ahamiyat kasb etadi.
Qaror chora-tadbirlar dasturida nazarda tutilgan amaliy ishlar doirasida allomaning tug‘ilib, ijod qilgan va mangu qo‘nim topgan Samarqandda o‘tkaziladigan “Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti” mavzusidagi xalqaro hamda “Moturidiylik ta’limoti va hozirgi zamon” mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi, ilmiy maqolalar tanlovi, allomaning nodir qo‘lyozma va nashr nusxalari, kitoblari ko‘rgazmasi, Abu Mansur Moturidiy majmuasini qayta ta’mirlash va obodonlashtirish Davlatimiz rahbarining buyuk allomalarga munosib e’tibor qaratayotgani, Islom sivilizatsiyasining jahon ilm-fanidagi o‘rnini yanada mustahkamlashga intilayotganini yaqqol namoyon etadi.
Shuningdek, xorijlik tadqiqotchilar o‘rtasida moturidiylik ta’limoti bo‘yicha, imom-xatiblar hamda diniy ta’lim muassasalari talabalari o‘rtasida “Moturidiylik ta’limoti bilimdoni” tanlovini o‘tkazish, madaniy-ma’rifiy uchrashuv va seminar-treninglar, davra suhbatlari tashkil etish, yubileyga bag‘ishlangan esdalik suvenirlarini muomalaga chiqarish, xorijiy mamlakatlarda saqlanayotgan noyob qo‘lyozma asarlar va boshqa madaniy boyliklarning nusxalarini O‘zbekistonga olib kelish, badiiy-publitsistik film, mediamahsulotlar, audiovizual asarlar yaratish, ularni mahalliy va xorijiy ommaviy axborot vositalarida e’lon qilish, internet tarmog‘i va ijtimoiy tarmoqlarda keng targ‘ib qilish Imom Moturidiyning boy ilmiy merosini chuqur o‘rganish va uning ta’limotini keng ommaga yetkazishda muhim qadam bo‘ladi, albatta.
Ayniqsa, Imom Moturidiyning “Ta’vilot al-Qur’on” va “Kitob at-tavhid” asarlari va moturidiylik ta’limotiga oid manbalarning o‘zbek va xorijiy tillardagi ilmiy-izohli akademik tarjimalarini nashr etish, olimning merosiga oid ilmiy-tadqiqotlarni qo‘llab-quvvatlash kelajak avlod uchun katta manba bo‘lib xizmat qiladi, insha Alloh.
Moturidiylik ta’limotining asosiy tamoyillaridan hisoblangan mo‘tadillik va bag‘rikenglik bugungi dunyo tinchligi, birdamligini ta’minlashda juda muhim. Shu nuqtayi nazardan, mazkur qaror xalqaro maydonda ham O‘zbekistonning ma’rifat va ilmga bo‘lgan e’tiborini, diniy bag‘rikenglik va hamjihatlikni targ‘ib etishga qaratilgan sa’y-harakatlarini yanada kuchaytiradi.
Xulosa qilib aytganda, Qaror Imom Moturidiy merosini asrab-avaylash va uning ta’limotini keng targ‘ib qilish, shu bilan birga, yoshlarni Vatanga muhabbat ruhida tarbiyalash hamda milliy va umuminsoniy qadriyatlarni mustahkamlashga ulkan hissa qo‘shadi.
Muhammadolim Muhammadsiddiqov,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi o‘rinbosari,
professor
"Agar shogird shayxulislom, agar qozidur,
Agar ustoz rozi – Tangri rozidur.
Alisher Navoiy
Alloh taolo Qur’oni karimda: "Alloh sizlardan iymon keltirgan ilm ato etilgan zotlarni (baland) daraja (martaba)larga ko‘tarur" (Mujodala 11 oyat) deb marhamat qiladi.
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam: “Sizlarga saxiylar saxiysining xabarini beraymi? Saxiylarning saxiysi Allohdir. Men odam bolasining eng saxiysiman. Mendan keyin sizdan eng saxiyingiz, ilm o‘rganib, ilmini tarqatgan odamdir. U qiyomat kuni yolg‘iz o‘zi bir ummat bo‘lgan holida tiriltiriladi”, deganlar.
Albatta, ustozlar mana shunday yuksak mukofotlarga loyiq zotlardir.
Odamlarga harf o‘rgatib, savodini chiqarish eng yaxshi ta’lim, desak mubolag‘a bo‘lmaydi. Chunki biz butun hayotimiz davomida shu ustozlarimiz o‘rgatgan xarflardan foydalanib o‘qiymiz, yozamiz va ilmimizni oshirishda davom etamiz.
Ali ibn Abu Tolib roziyallohu anhuning bunday gapi bor: “O‘qishni bilsangiz, har bir inson bir kitobdir”. Mana shu kitobning qulfiga kalit topib, ilk xarflarni o‘rgatuvchi zotlar albatta ustozlarimizdir.
Abu Homid G‘azzoliy aytadi: “Agar sen ta’lim oluvchi bo‘lsang ustozing huzurida qo‘yidagi ishlarga amal qilishing shart: salom berish va kirishga izn so‘rash, behuda gaplarni gapirmaslik, ruxsatsiz so‘zlamaslik, "falonchi bu haqida boshqacharoq gapirgan edi" deb odobsizlik qilmaslik, odamlar "shogirdi ustozidan bilimdon ekan”, deyishlari uchun ustoz bilan bahslashmaslik, ustoz o‘rnidan turganida shogird ham o‘rnidan turishi”.
Keling, azizlar, faqat bir sana munosabati bilangina emas, ustozlarga doimiy ehtirom ko‘rsataylik. Zero, marifatparvar ajdodlarimiz aytganlaridek, dunyo imoratlari ichida eng ulug‘i maktab bo‘lsa, kasblarning ichida eng sharaflisi muallimlikdir.
Shamsutdin domla Shermatov,
Sho‘rchi tumanidagi " Mengto‘ra hojibobo" jome masjidi imom xatibi