Sayt test holatida ishlamoqda!
30 Iyun, 2025   |   5 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:08
Quyosh
04:53
Peshin
12:27
Asr
17:42
Shom
20:03
Xufton
21:45
Bismillah
30 Iyun, 2025, 5 Muharram, 1447
Yangiliklar

Turkiyadan munosabat: O‘zbekiston Imom Moturidiy ta’limotiga katta e’tibor qaratmoqda

17.03.2025   10138   2 min.
Turkiyadan munosabat: O‘zbekiston Imom Moturidiy ta’limotiga katta e’tibor qaratmoqda

Anqara universiteti professori, moturidiyshunos olim So‘nmez Kutl (Turkiya) "Dunyo" AA uchun intervyusida O‘zbekiston Prezidentining 2025 yil 14 martdagi "Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida"gi qarori haqidagi fikrlarini bildirdi:
 

– Bugun juda ham quvonchli xabar eshitdim. O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev "Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida" qaror qabul qilgani, shu munosabat bilan ko‘plab ilmiy-madaniy tadbirlar, jumladan, "Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti" mavzusida xalqaro anjuman o‘tkazilishi meni bag‘oyat mamnun qildi.

 

Prezident Shavkat Mirziyoyev xanafiy-moturidiy ta’limoti atrofida birlashgan turkiy davlatlar yetakchilari orasida Imom Moturidiy va moturidiylik ta’limotiga eng katta e’tibor qaratib kelayotgan davlat rahbari sifatida alohida ajralib turibdi. Buning uchun men mamlakatingiz rahbariga samimiy minnatdorlik bildiraman.

 

Imom Moturidiy Alloh taolo tomonidan insoniyatga berilgan eng ulug‘ in’om, bebaho tuhfadir. Zotan, u bag‘rikenglik va mo‘tadillikka asoslangan qarashlari, ma’rifiy g‘oyalari bilan nafaqat islom sivilizatsiyasiga, balki umumbashariy tamaddunga bebaho hissa qo‘shgan buyuk allomadir. Uning tafakkuri markazida inson erki, aql va ilm turadi.

 

Alloh taolo insonni eng go‘zal suratda yaratgan. Inson hurmat va ehtiromga loyiq mavjudotdir. Barcha insonlar Odam Atoning farzandlari bo‘lgani sababli, insoniylik jihatidan o‘zaro birodar hisoblanadilar. Ular orasidagi musulmonlar dinda ham birodardirlar. Insonlarning o‘zaro ustunligi axloqiy fazilatlar, ta’lim-tarbiya bilangina o‘lchanadi.

 

Prezident Shavkat Mirziyoyevning Imom Moturidiy tavalludini keng nishonlash haqidagi qarori allomalarga yuksak ehtirom ifodasi o‘laroq yosh avlodni mutaassib oqimlar ta’siriga tushib qolishining oldini olishga ham xizmat qiladi. Zero, X asrda mo‘tadil ta’limotni insoniyatga targ‘ib qilgan Imom Moturidiyni xotirlash orqali bugun jamiyatda har qachongidan ham ko‘proq ehtiyoj sezilayotgan tinchlik, bag‘rikenglik, mo‘tadillik madaniyatini ta’minlash sari muhim qadam qo‘yiladi.

 

Umrining katta qismini Imom Moturidiy hayoti va ilmiy merosini o‘rganishga bag‘ishlagan bir inson sifatida men bu borada har qanday vazifaga hissa qo‘shishni sharaf, deb bilaman. 

"Dunyo" AA

O'zbekiston yangiliklari
Boshqa maqolalar

Buni shukr deb bo‘ladimi?

27.06.2025   5443   3 min.
Buni shukr deb bo‘ladimi?

Behisob pul va boyliklarni chekish-ichish, kayfu safo uchun sarf qilish – Allohga shukr qilishmi?!

Yoshlik davrini zino va harom ishlar bilan o‘tkazish – Allohga shukr qilishmi?!

Telefon orqali o‘zgalarga zarar yetkazish, har xil bo‘lmag‘ur ishlarda foydalanish – Allohga shukr bo‘ladimi?!

Yeguliklarni chiqindi qutisiga tashlash, uvolni bilmaslik – Allohga shukr qilishmi?!

Zakotni o‘z vaqtida ado etmaslik, sadaqadan tiyilish – Allohga shukr qilish deganimi?!

Internetda foydasiz narsalar uchun vaqt ajratish, vaqtni bekorga zoye qilish – Allohning bergan ne’matlariga shukr qilishmi?!

Axir Alloh taolo bizlarga shukr qilishni va U Zotning fazlini e’tirof qilishga buyurgan-ku: «Bas, Meni yod etingiz, (Men ham) sizlarni yod eturman. Menga shukr qilingiz, noshukrchilik qilmangiz!»[1].

Qolaversa, Alloh taolo shukr qiluvchilarni azoblamasligi xabarini ham bergan: «Agar shukr qilsangiz va iymon keltirsangiz, Alloh sizlarni nega azoblasin?! Alloh  shukrni qabul etguvchi va bilguvchi Zotdir»[2].

Shukr – Alloh taolo ato etgan ne’matlarning davomli bo‘lishining garovidir: «Yana Parvardigoringiz bildirgan (bu so‘zlar)ni eslangiz: “Qasamki, agar (bergan ne’matlarimga) shukr qilsangiz, albatta, (ularni yanada) ziyoda qilurman. Bordi-yu, noshukrchilik qilsangiz, albatta, azobim (ham) juda qattiqdir”»[3]. «...Agar shukr qilsangiz (va iymon keltirsangiz) U Zot sizlar uchun  rozi bo‘lur...»[4].

Bu dunyoda borligimizga shukr qilish – ota-onalarimizga yaxshilik qilishimizdadir. Zero, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Allohning roziligi – ota-onaning rizosidadir” [5], deganlar.

Qarindoshchilik munosabatlarini yo‘lga qo‘yish, ular bilan bordi-keldi qilish, uzilgan rishtalarni tiklash ham Alloh bizga qarindosh, yaqinlar bergani ne’matining shukridir. Nabiy alayhissalom bu borada: Rizqida kengchilik bo‘lishi, ajali ortga surilishi kimni xursand qilsa, qarindoshchilik aloqalarini bog‘lasin”, deganlar[6].

Sadaqa berish – Alloh bizni mol-dunyo bilan siylagani uchun shukr qilish demakdir. Sadaqa Alloh taoloning g‘azabini o‘chiradi. Nabiy alayhissalom: “Maxfiy qilingan sadaqa Yaratganning g‘azabini o‘chiradi. Qarindoshchilik aloqalarini bog‘lash  umrni uzaytiradi. Yaxshilik qilish yomon o‘lim topishdan asraydi”, [7] deganlar.


Hasson Shamsiy Poshoning
“Jannat bo‘stonidagi oilaviy oqshomlar” nomli kitobidan
G‘iyosiddin Habibulloh, Ilhom Ohund, Abdulbosit Abdulvohid tarjimasi.

 


[1]  Baqara surasi, 152-oyat.
[2]  Niso surasi, 147-oyat.
[3]  Ibrohim surasi, 7-oyat.
[4]  Zumar surasi, 7-oyat.
[5]  Ibn Hibbon rivoyati.
[6]  Imom Buxoriy rivoyati.
[7]  Imom Tabaroniy rivoyati.