Avf ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Qiyomat alomatlarini sanaganlarida: “...Chorva o‘lati kabi orangizda tarqaladigan o‘lat”, dedilar (Imom Buxoriy rivoyati).
Ya’ni orangizda bir kasallik tarqaladi va shu sababli o‘lim ko‘payadi. Bu hodisa Umar roziyallohu anhu davrida Shomda tarqalgan vabo deb tahmin qilinadi. Ushbu vaboda Abu Ubayda va boshqa ko‘plab sahobalar vafot etishgan.
Ibn Hajar Asqaloniy rahimahulloh “Fathul boriy” kitobida bunday yozadi: “Aytishlaricha, qiyomatning bu alomati Umar roziyallohu anhuning hukmronligi davriga to‘g‘ri kelib, u ko‘plab odamlarning hayotiga zomin bo‘lgan. Bu voqea Quddus fathidan so‘ng bo‘lgandi”.
Tarixchilarning yozishicha, hijriy 18 yilda Amavos hududida vabo epidemiyasi boshlanib, keyinchalik Shom yerlariga tarqalib ketgan. Bu vaboda ko‘p sonli sahoba va boshqa musulmonlar vafot etdi.
Ibn Kasir rahmatullohi alayhning aytishicha, qurbonlar soni 25 ming kishiga yetgan. Ushbu vabo tufayli vafot etgan mashhur sahobalardan biri Abu Ubayda Omir ibn Jarroh roziyallohu anhu edi.
Hozirgi kunda insoniyatga davosi ma’lum bo‘lmagan (masalan, odamning immunitet tanqisligi virusi (OIV) va h.k.) kasalliklar turining tobora ko‘payib borayotganiga guvoh bo‘lmoqdamiz. Zamonaviy ilm-fan va sivilizatsiya rivojlanishi insonlarni bunday kasalliklardan himoya qila olmaydi.
Binobarin, fan-texnika taraqqiyoti odamlarni taqdirdan (qadar) qutqaradi, degan hayollarga berilmaslik lozim. Har bir insonning o‘limi oldindan belgilab qo‘yilgan, Alloh uning jonini biror sabab bilan oladi.
Bemor iste’mol qiladigan dorilar faqatgina tashqi sabablardir. Alloh taolo dori ichgan har kishiga shifo beravermaydi. Masalan, dorining bosh og‘rig‘ini yo‘q qilishi bu uning ichki ta’siri emas, balki Alloh taoloning xohish va irodasiga bog‘liqdir.
Manbalar asosida
Bahriddin XUSHBOQOV
tarjimasi.
Sabrsizlik musulmonlar orasida turli ixtiloflar, urush-janjallar kelib chiqishiga sabab bo‘ladi. Alloh Taolo sabr qiluvchilar bilan bo‘ladi. Ularni turli yomonliklardan asraydi. Sabr qilmay, chidamsiz bo‘lganlar esa, ixtilof girdobiga duchor bo‘ladilar.
Oyati karimaning oxirida Alloh taolo: “Va sabr qiling. Albatta, Alloh sabr qiluvchilar bilandir”, deb marhamat qilgan.
Shuningdek, Alloh taolo “Rum” surasi 31-32 oyatlarda mo‘min-musulmonlarga quyidagi xitobni qiladi: “...Va mushriklardan bo‘lmang. Dinlarida tafriqaga tushgan, guruh-guruh bo‘lib olib, har bir jamoa o‘z oldidagi narsadan shod bo‘lganlardan bo‘lmang”.
Demak, dinda tafriqaga tushish mushriklarning ishi bo‘lib tanilgan ekan. Guruh-guruh bo‘lib olib, ixtilof chiqarish, talashib-tortishish ham mushriklarning ishi ekan. Har bir jamoa o‘z oldidagi narsadan shod bo‘lib, boshqalarni past sanashi ham mushriklarning ishi ekan.
Alloh taolo “An’om” surasi 109-oyatda Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamga xitob qilib: “Dinlarini tafriqa qilib, o‘zlari guruhbozlik qilganlar bilan hech bir aloqang yo‘q. Albatta, ularning ishi Allohning O‘ziga havola. So‘ngra qilgan ishlarining xabarini berur”, degan.
Ushbu oyati karimada Alloh taolo tafriqa va guruhbozlikka olib boradigan nizo hamda ixtiloflarni Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning yo‘llaridan boshqa, ul hidoyat yo‘liga teskari yo‘l hisoblamoqda. Alloh taolo bu oyatda tafriqa va guruhbozlik Payg‘ambarimizning ummatlariga munosib emasligini qattiq ta’kidlamoqda.
Alloh taolo “Oli Imron” surasida siz bilan biz musulmonlarga xitob qilib: “O‘zlariga ochiq bayonotlar kelganidan keyin bo‘linib, tafriqaga tushganlarga o‘xshash bo‘lmanglar! Ana o‘shalarga ulug‘ azob bordir”, degan.
Tafriqaga tushib bir-birimiz ila tortishish nizolar urchib, fayzu baraka ko‘tarilishiga sabab bo‘ladi.
Yangiqo‘rg‘on tumani "Sayid bobo Termiziy" jome masjidi
imom-xatibi Abduvali Mahmudxonov
@SOFTALIMOTLAR