Sayt test holatida ishlamoqda!
03 May, 2025   |   5 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:48
Quyosh
05:18
Peshin
12:25
Asr
17:17
Shom
19:25
Xufton
20:50
Bismillah
03 May, 2025, 5 Zulqa`da, 1446
Maqolalar

Hayot ezgulik va yaxshilik tufayli doim yorug‘ va bardavom

29.03.2025   7630   5 min.
Hayot ezgulik va yaxshilik tufayli doim yorug‘ va bardavom

Munosabat

Allohga shukrki, bu yilgi Ramazon oyi yurtimizda yanada fayzli,  barakali o‘tmoqda. Mahallayu guzarlarda, xonadonlarda xayru saxovat tadbirlari, ehtiyojmand insonlarga yordam qo‘lini cho‘zish kabi savobi ulug‘ amallar uyushqoqlik bilan amalga oshirilmoqda. Shubhasiz, ulug‘ ayyom kunlarining bunday shukuhli o‘tishi, oilalardagi quvonchu shodliklar Yaratgan Parvardigorning diyorimizga ato etgan tinchlik ne’matidandir.

25 mart kuni yurtimizning barcha hududlarida ehson dasturxonlari yozilib, iftorlik marosimlari o‘tkazilgani muborak oy shukuhini yanada oshirdi. Ularga oltmish mingdan ziyod hamyurtlarimiz taklif etilib, ro‘zadoru ehtiyojmandlar, nuroniy otaxon-onaxonlar, duogo‘y mo‘ysafidlarning ko‘ngli olindi.

Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev poytaxtimizda tashkil etilgan iftorlikda ishtirok etib, nutq so‘zladi. Ezgu duolar ila o‘tgan tadbirda qalblarimiz shodlikka to‘lib, yana bir bor shukronalik hissini tuydik. Albatta, bunday xayrli amallarning ajru savoblari ham ulkan bo‘ladi.

Ramazon oyida yurtimizda yetim-yesir, beva-bechora, bemorlar va ehtiyojmandlar holidan xabar olish, ro‘zadorlarga iftorlik qilib berishdek savobli amallar necha asrlik ezgu an’analarimizdan. Bunday xayrli tashabbuslar kun sayin kengayib borayotgani mamlakatimizga fayz-baraka yog‘ilib turganidan yana bir nishona.

Mohi Ramazon nafaqat shaxs kamoli, nafs tarbiyasida, balki jamiyatga bir qancha ijobiy ta’sir ko‘rsatishi jihatidan ham ahamiyatli. Bu oyda kishilar o‘zaro mehr-muhabbat va hamjihatlikda bo‘ladi. Hamma bir vaqtda ro‘za tutib, taomlanishni boshlashi jamiyatda birlik va bir-birini tushunish hissini kuchaytiradi. Kambag‘allarga yordam berish, ehsonlar qilish orqali kam ta’minlangan qatlamning turmush darajasi yaxshilanadi.

Prezidentimiz o‘z nutqida bugunning dolzarb vazifasi — farzandlarimizni ilm-ma’rifatga targ‘ib etish, yot g‘oyalar ta’siridan saqlash borasida imom-xatiblar, ko‘pni ko‘rgan otaxon va onaxonlar, mahalla faollari, hojilarimizning o‘rni beqiyos ekaniga urg‘u qaratdi. Jamiyatimizdagi ezgu ishlarda din peshvolari, nuroniylar, keng jamoatchiligimiz faol ishtirok etayotganini minnatdorlik bilan ta’kidladi.

Bu samimiy e’tirof bizga yanada katta mas’uliyat yuklab, yoshlarni tashqi ta’sirlardan himoyalash borasida bundan-da faol bo‘lishga undaydi.

O‘tkazilgan iftorliklarning fazilatlariga kelsak, Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning mana bu hadislari yodga tushadi:

“Ro‘zadorga iftorlik bergan odam, o‘sha ro‘zadorning ajriga teng savob oladi” (Imom Termiziy rivoyati). Bu hadisdan anglashiladiki, iftorlik ulashish insonga ulkan savob va baraka olib keladi. Uyda oila a’zolari bilan, qo‘ni-qo‘shni, kam ta’minlangan kishilar va muhtojlar bilan birga iftorlik qilish islom axloqining muhim qismidir. Chunki Alloh taolo bizlarni bir-birimizga yordam berish, mehr-oqibat ko‘rsatishga buyuradi. Islom dini mehr-oqibatni insonning eng ulug‘ xislatlaridan biri sifatida ulug‘laydi.

Bunday ajri ulug‘ ishlar Ramazon hayiti kunlarida ham davom etadi. Bu kun xursandchilik qilinadigan, qavm-qarindoshlar, yoru do‘stlar o‘zaro diydorlashib, bir-birlaridan hol-ahvol so‘raydigan, Alloh taoloning fazlu marhamati yog‘iladigan kundir. Shuning uchun ham iyd kunlari butun yurtimizda keng miqyosda nishonlanadi.

Kecha davlatimiz rahbarining “Ramazon hayitini nishonlash to‘g‘risida”gi qarori e’lon qilindi. Unda bu kunlarni bayramona o‘tkazish, mahallalarda o‘zaro hurmat va mehr-oqibat qadriyatlarini tarannum etish, ehtiyojmandlarga yordam ko‘rsatish bo‘yicha zaruriy tavsiyalar berildi.

Albatta, bunday bayramlar, shodiyonalar tinch-osoyishta elga tatiydi. Zero, tinchlik va totuvlik har bir jamiyatning eng katta boyligi hisoblanadi. Yurtimizda tinchlik-osoyishtalik hukm surishi Allohning buyuk ne’matidir. Buni qadrlashimiz va shukrona qilishimiz lozim. Bayram kunlarida, garchi ayb boshqa tomonda bo‘lsa ham, o‘zimiz borib, do‘stlik va og‘a-inilik rishtalarini tiklasak, katta ajr-savobga erishamiz.

Yana bir narsani eslatib o‘tish lozim: bu hayit kunlarini azaga, hafagarchilikka aylantirmaslik kerak. O‘tganlarni eslash, ruhlarini shod etib, duoyi hayrlar qilish yaxshi amal. Lekin bular bayram shukuhiga ta’sir qilmasligi zarur. Bu kunlarda yaqinlarini yo‘qotgan xonadonlarga borib, yaralarini yangilab yurish musulmonga yarashmaydi. Shunday ekan, bu ayyomni shodiyona bilan o‘tkazaylik.

Hayit chinakam bayram ekan, bu kunda bir-birimizga xursandchilik ulashaylik. Imkon bo‘lsa, ahli oilamiz, farzandlarimizga hadyalar beraylik. Oilalarda nafaqat Ramazon oyi, hayit kunlari, balki boshqa paytlarda ham bayramona kayfiyat hukm sursin.

Davlatimiz rahbari o‘z so‘zida buyuk mutafakkir Alisher Navoiy bobomizning “Yaxshilarning ishi — yaxshilik qilishdir”, degan hikmatini bejiz tilga olmadi. Ramazon oyi tufayli nafslarimiz imkon qadar tarbiyalandi, go‘zal xulqqa, o‘zgalarga yordam berish kabi yaxshi xislatlarga odatlandik. O‘zimizni yomon odat va ishlardan tiyishni o‘rgandik. Endi mana shu odatni saqlab qolib, bundan keyin ham davom ettirishga harakat qilaylik. Erishgan ma’naviy darajamizni bir umrga saqlab qolishga intilaylik. Zero, Yurtboshimiz ta’kidlaganidek, bu hayot aynan ezgulik va yaxshilik tufayli doimo yorug‘ va bardavomdir.

 

Shayx Nuriddin XOLIQNAZAR,

O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Olam o‘lyapti!

03.05.2025   2133   3 min.
Olam o‘lyapti!

Hayotda ba’zi yo‘qotishlar bo‘ladi — vaqt o‘tib, o‘rni to‘lib ketadi. Ammo shunday yo‘qotishlar bor-ki, ularning o‘rnini hech narsa to‘ldira olmaydi. Ana shunday bebaho ne’matlardan biri — ulamolardir. Bugun ular bizning oramizda bor, ammo ertaga bo‘lmasligi mumkin. Ular bitta-bitta ketishmoqda. Biz yesa, afsuski, ko‘p hollarda bu haqiqatning anglab yetmayapmiz.


"موت العالم موت العالم"


— ya’ni “Olimning o‘limi – olamning o‘limidir” degan mashhur ibora bor.
Yana shu mazmunda Imom Bayhaqiyning rivoyati keltiriladi: 


"موت العالم مصيبة لا تُجبر، وثلمة لا تسد، ونجم طُمِس، موت قبيلة أيسر من موت عالم."


"Olimning o‘limi — tuzatib bo‘lmaydigan musibat, to‘ldirib bo‘lmaydigan bo‘shliq, so‘nib qolgan yulduzdir. Bir qabilaning yo‘q bo‘lishi, bir olimning o‘limidan yengilroqdir."

Chunki olimlarning o‘limi bilan faqat bir inson emas, butun bir jamiyat  ruhiy, ilmiy va axloqiy jihatdan zararga uchraydi, ma’nan qulab boradi. Aynan shuning uchun olimning o‘limi “olamning o‘limi”ga tenglashtirilgan.
Zero olimlar — faqat kitob o‘qib, dars beradigan odamlar emas. Ular — yo‘l ko‘rsatuvchi, haqqa chaqiruvchi, haqiqatni mudofaa qiluvchilardir.
Ular yillar davomida ilm o‘rganishdi, sabr bilan odamlarga yetkazishdi, o‘z hayotlarini ummatga bag‘ishlashdi. Endi esa, bitta-bitta o‘tib ketishyapti...

Kecha Abduqahhor domla Shoshiy (1969-1987 yillar – O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy boshqarmasi Xalqaro bo‘limi mudiri, 1969-1982 yillar – Buxorodagi Mir Arab madrasasi direktori, 1982-1987 yillar – Toshkent Islom instituti rektori) olamdan o‘tgan edilar.

Bugun esa yana katta musibat - yurtimizning zabardas ulamolaridan biri ustoz Ibrohimjon domla Qodirov vafot etdilar. Domla umrlarining oxirigacha masjidlarda imomlik qilib, din xizmatida bo‘lgan peshvolardan, yuzlab shogirdlarni tarbiya qilgan ustozlardan edilar. Ustozimiz Yorqinjon domla rahimahulloh ham aynan shu kishida tahsil olgan edilar.

Shunday ulamolar birma-bir o‘tib borishmoqda. Biz o‘tgan ulamolarimiz haqqiga duo qilib, hozirda hayot bo‘lib turganlarini qadrlariga yetishimiz kerak.
Ularning so‘zlariga quloq tutib ehtirom ko‘rsatish, aloqani mustahkamlab, imkon boricha ko‘proq foydalanib qolishimiz va farzandlarimizni ularga yaqinlashtirishimiz kerak.

Lekin biz ulamolarimizni tiriklik chog‘ida qadrlash o‘rniga, chetga chiqib olib, din, millat dushmanlari "tegirmoniga suv quyib" ulamolarni obro‘sizlantirayotganlar va bu orqali yurtimiz peshvolari bilan ommani bog‘lab turgan ipni uzib, musulmonlar birligini parchalayotganlar so‘ziga uchib qolyapmiz. Ularga ishonib, ulamolarimizning so‘zlariga quloq tutmay g‘iybat, tuhmat qilib, ranjitamiz. Vafot etganlaridan keyin esa tobutlarini talashib, yig‘lab-sixtab, pushaymon bo‘lib qolaveramiz.

Yorqinjon domla rahimahulloh bir suhbatlarida aytgan edilar:
Ko‘rsangiz ko‘zingiz quvnaydigan, jannatning hidi kelib turadigan zabardas olimlar, ahli ilmlar bor. Tirikligida birov ikkita non olib xabar olmaydi. Olimlarni qadrlamaydi.... Vafotidan keyin esa aziz bo‘ladi. Tirikligida tekinga qilgan suhbatiga bir kilometr yurib bormagan odamlar, o‘lganidan keyin yuzlab kilometr masofalardan yo‘l bosib keladi. Ko‘tar-ko‘tar qiladi. Qadrlamabmiz, ko‘rishmabmiz, shu yerda shunday olim kishi bor ekan bilmabmiz, deb yuraveradi”.

Xullas, ulamolarni g‘animat bilaylik. Ular xalqimizga katta ne’mat, ne’matni qadrlamasak undan ajralish bilan sinalamiz. Keyingi pushaymon esa aslo foyda bermaydi.
 

Muhammad Zarif Muhammad Olim o‘g‘li