Muqaddas oylar, tabarruk makonlar, muborak joylar bor. Yaqinlashib kelayotgan kunlar Mohi Ramazon hayitiga chorlaydi. Bu bayram chin ma’noda rahmat va marhamatga to‘la kunlar deyiladi. Bu xushdarak onlar Yaratganning bizga bo‘lgan in’om va muruvvatini ulasharkan, ko‘ngildan himmat va saxovat, mehr va silai rahm toshadi. Ota-onalarimizga, qarindosh-urug‘larga, jamoalarimizdagi qadrdonlarimizga, vatandoshlarimizga yaxshiliklar ilingimiz keladi. Shirin so‘z bilan, ochiq yuz bilan ular dargohiga shoshamiz. Ramazon hayitida yetimlarni yo‘qlash, kam ta’minlangan va nogironligi bo‘lgan hamyurtlarimizning ko‘ngliga quvonch ulashish qadimiy qadriyatlarimiz, islomiy odoblarimizdan sanaladi. Bir oy ixlos bilan tutgan ro‘zalarimiz yakuniga yetarkan, ulug‘ kun munosabati bilan hadyalar ulashamiz. Haqdorlarga zakotu, sadaqotlarni yetkazishga harakat qilamiz.
Bu muqaddas bayram kunida himmatu saxovat qilish, o‘zgalar ko‘magiga muhtojlar holidan xabar olish ajr-savoblarni ziyoda etadi. Topganimiz - nonu shirinliklar olib darvozalar eshigidan kirib borarkanmiz, qadrdon chehralar, gulgun qiyofalardagi rizolik, bolalarning tabassumi yuragimizni yoritib yuboradi. Ana shu lahzalarda ko‘ngilda shukronani tuyamiz.
Ramazon taqvo, hilm, saxovat oyi sifatida bizlarni ezgu amallar qilishga chorladi. Alloh o‘zining Kalomida “Ehsonning mukofoti ehson”, - deb marhamat qiladi. Qo‘shnisiga ne’mat ulashgan, xastalar holidan xabar olgan, ilm talabida yurgan yoshlarga sharoit yaratgan, imkoniyatidan kelib chiqib, orttirgan mablag‘idan haqdorlarga himmat qilgan musulmon birodarlarimizning bu xayrli tashabbuslari ortida ulug‘ mukofot turibdi, inshaalloh. Xalqimiz ko‘zlarida quvonch bilan, yuraklari yashnab, tabarruk bayramni kutib olyaptilar. Keksalar hovuchlarini duoga to‘ldiradilar. Birni berganga Yaratgan mingni ulashsin. Kulib boqqanga olam kulsin. Ramazon hayitining tabarruk lahzalaridan dasturxonimizga rizqu ro‘z, xayru- barakot yog‘ilsin!
O‘zbekiston o‘zbeklar bilan bir qatorda mana shu zaminda kamol topayotgan boshqa millat vakillariga ham birdek aziz maskan. Bu zaminda dini va millatidan qat’iy nazar xalqlar o‘zaro ahillik, hamjihatlik bilan umr o‘tkazmoqdalar. Dunyo ayvonida sodir bo‘layotgan diniy-ekstremistik tahdidlar, notinchliklar barcha ezgu niyatli insonlarni o‘ylashga, mushohada qilishga da’vat etadi. Ona diyorimizning tinchligini ta’minlashga, Yangi O‘zbekistonda odamlarni rozi qilish yo‘lidagi islohotlar-u, tashabbuslarga labbay deya bel bog‘lashimiz, qo‘ldan kelgancha bir-birimizga moddiy va ma’naviy ko‘mak ko‘rsatishimiz, yaratuvchanlik ishqi bilan yashashimiz –ma’naviy kamolotimizdan darak beradi. Fazilat sohiblari, aql egalari bugungi hayotni tahlil etib, shukrona qilishadi. Yaxshiliklar, ne’matlar shunchalar ko‘pki, sanab adog‘iga yetib bo‘lmaydi. O‘ksik ko‘ngillarni xursandchilikka to‘ldirish, xastalik shukrini qilayotgan odamlarni ziyorat qilish, otasiz o‘sayotgan bolalarga tirgak bo‘lish, onalarini yo‘qotgan qizaloqlarga silai rahm qilish har bir sof tabiatli insonning ko‘ngil amri. Ular bu amallarini xolis Haq yo‘lidagi mardonalik deb biladilar. Ramazon munosabati bilan ortgan bu kabi xayrli tashabbuslar yil davomida mard yigitlarimiz, hayot haqiqatini anglagan oila boshliqlarimizni harakatga solaveradi. Qo‘li ochiq vatandoshlarimiz saxovat-mardlar fazilati ekanini yaxshi tushunadilar. Ayniqsa, hayit kunlarida bunday ehsonlar ko‘payib ketishi, odamlarning ma’rifati komillashib borayotganidan dalolat. Rahmon Parvardigorning va’dasi haqiqat. Yeng ichida qilingan yaxshiliklar, sohibiga tuganmas quvonchlar keltirishi haqiqat. Bu ulug‘ bayramni xursandchilik ayyomi deb bilmoq kerak. Musibat yetgan xonadonlarga borib, yig‘i–sig‘ilar qilishlik bilan ularning dardini yangilash, turli bid’at va xurofotlarga aralashish kerak emas. Shundog‘am ozor topgan dillarga tashvish ortish, isrofga yo‘l ochib, ularning xarajatlari ortishiga yo‘l qo‘ymaslik kerak. Ulug‘ kunlar fayzidan bebahra qolmaslik uchun ham xayrli ishlarga shoshmoq kerak. Bir oy ro‘zani ixlos bilan tutib, xayr topdim deya sevinsa-yu, keyin yana avvalgi sho‘xliklarni takrorlab, gunohkor bo‘lishdan saqlanmoq kerak. Nafsining tarbiyasi yo‘lidagi jiddu jahd odamzodning mashaqqatli yumushi bo‘lmog‘i lozim.To‘qlikka sho‘xliklar qilishdan avval o‘ylash kerak.
Sizga yetgan ne’mat shukrini ado qilishga vaqt borida savoblar tomon shoshilish lozim. Mazlumga madad bergan, musofirni suyagan, ko‘ngli yarimlarni ayagan odamlar kam bo‘lganini ko‘rmadik. Ehson qilganni boy topdik, berganni behojat ko‘rdik, xastani yo‘qlaganni salomat ekanini kuzatdik, deyishadi keksalar bilan suhbatlashsak.
Ha, Iydi Ramazon bu diyorda yashayotgan barcha vatandoshlarimiz ayyomi. Bu vatanda tinchligu osoyishtalik barqaror ekan, yaxshi kunlar bardavom bo‘laveradi. Yurtdoshlarimizga Saodat ayyomi muborak bo‘lsin. Marhabo, Iydi Ramazon, xush kelding, Iydi Ramazon! Olam ahliga mehr-shafqat, yaxshilik ulashadigan, bir birimizga odamiylik ehtiromini ko‘rsatadigan savobli onlar fayzidan bahramandlik muborak bo‘lsin!
Xolmurod MAMAJONOV,
Farg‘ona shahar “Ummul quro” masjidi imom-xatibi
Hayotda ba’zi yo‘qotishlar bo‘ladi — vaqt o‘tib, o‘rni to‘lib ketadi. Ammo shunday yo‘qotishlar bor-ki, ularning o‘rnini hech narsa to‘ldira olmaydi. Ana shunday bebaho ne’matlardan biri — ulamolardir. Bugun ular bizning oramizda bor, ammo ertaga bo‘lmasligi mumkin. Ular bitta-bitta ketishmoqda. Biz yesa, afsuski, ko‘p hollarda bu haqiqatning anglab yetmayapmiz.
"موت العالم موت العالم"
— ya’ni “Olimning o‘limi – olamning o‘limidir” degan mashhur ibora bor.
Yana shu mazmunda Imom Bayhaqiyning rivoyati keltiriladi:
"موت العالم مصيبة لا تُجبر، وثلمة لا تسد، ونجم طُمِس، موت قبيلة أيسر من موت عالم."
"Olimning o‘limi — tuzatib bo‘lmaydigan musibat, to‘ldirib bo‘lmaydigan bo‘shliq, so‘nib qolgan yulduzdir. Bir qabilaning yo‘q bo‘lishi, bir olimning o‘limidan yengilroqdir."
Chunki olimlarning o‘limi bilan faqat bir inson emas, butun bir jamiyat ruhiy, ilmiy va axloqiy jihatdan zararga uchraydi, ma’nan qulab boradi. Aynan shuning uchun olimning o‘limi “olamning o‘limi”ga tenglashtirilgan.
Zero olimlar — faqat kitob o‘qib, dars beradigan odamlar emas. Ular — yo‘l ko‘rsatuvchi, haqqa chaqiruvchi, haqiqatni mudofaa qiluvchilardir.
Ular yillar davomida ilm o‘rganishdi, sabr bilan odamlarga yetkazishdi, o‘z hayotlarini ummatga bag‘ishlashdi. Endi esa, bitta-bitta o‘tib ketishyapti...
Kecha Abduqahhor domla Shoshiy (1969-1987 yillar – O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy boshqarmasi Xalqaro bo‘limi mudiri, 1969-1982 yillar – Buxorodagi Mir Arab madrasasi direktori, 1982-1987 yillar – Toshkent Islom instituti rektori) olamdan o‘tgan edilar.
Bugun esa yana katta musibat - yurtimizning zabardas ulamolaridan biri ustoz Ibrohimjon domla Qodirov vafot etdilar. Domla umrlarining oxirigacha masjidlarda imomlik qilib, din xizmatida bo‘lgan peshvolardan, yuzlab shogirdlarni tarbiya qilgan ustozlardan edilar. Ustozimiz Yorqinjon domla rahimahulloh ham aynan shu kishida tahsil olgan edilar.
Shunday ulamolar birma-bir o‘tib borishmoqda. Biz o‘tgan ulamolarimiz haqqiga duo qilib, hozirda hayot bo‘lib turganlarini qadrlariga yetishimiz kerak.
Ularning so‘zlariga quloq tutib ehtirom ko‘rsatish, aloqani mustahkamlab, imkon boricha ko‘proq foydalanib qolishimiz va farzandlarimizni ularga yaqinlashtirishimiz kerak.
Lekin biz ulamolarimizni tiriklik chog‘ida qadrlash o‘rniga, chetga chiqib olib, din, millat dushmanlari "tegirmoniga suv quyib" ulamolarni obro‘sizlantirayotganlar va bu orqali yurtimiz peshvolari bilan ommani bog‘lab turgan ipni uzib, musulmonlar birligini parchalayotganlar so‘ziga uchib qolyapmiz. Ularga ishonib, ulamolarimizning so‘zlariga quloq tutmay g‘iybat, tuhmat qilib, ranjitamiz. Vafot etganlaridan keyin esa tobutlarini talashib, yig‘lab-sixtab, pushaymon bo‘lib qolaveramiz.
Yorqinjon domla rahimahulloh bir suhbatlarida aytgan edilar:
“Ko‘rsangiz ko‘zingiz quvnaydigan, jannatning hidi kelib turadigan zabardas olimlar, ahli ilmlar bor. Tirikligida birov ikkita non olib xabar olmaydi. Olimlarni qadrlamaydi.... Vafotidan keyin esa aziz bo‘ladi. Tirikligida tekinga qilgan suhbatiga bir kilometr yurib bormagan odamlar, o‘lganidan keyin yuzlab kilometr masofalardan yo‘l bosib keladi. Ko‘tar-ko‘tar qiladi. Qadrlamabmiz, ko‘rishmabmiz, shu yerda shunday olim kishi bor ekan bilmabmiz, deb yuraveradi”.
Xullas, ulamolarni g‘animat bilaylik. Ular xalqimizga katta ne’mat, ne’matni qadrlamasak undan ajralish bilan sinalamiz. Keyingi pushaymon esa aslo foyda bermaydi.
Muhammad Zarif Muhammad Olim o‘g‘li