– Yirik anjumanda ishtirok etish uchun O‘zbekistonda bo‘lganimda yurtingizda ma’naviy-ma’rifiy, diniy jabhada juda katta yangilanishlar, ijobiy o‘zgarishlar yuz berganiga, yirik ta’lim, ilmiy-tadqiqot markazlari tashkil etilganiga guvoh bo‘ldim. Shunday yirik loyihalardan biri – O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi bunyod etilayotgani. Ushbu majmua ekspozitsiyasi islom ilmi va gumanitar fanlarga oid ko‘plab noyob materiallar bilan boyitilmoqda. Ayniqsa zaminingizdan yetishib chiqqan buyuk olimlarning boy merosi, ular haqidagi muhim ma’lumotlar barkamol avlod tarbiyasida juda muhim ahamiyat kasb etadi. “Buyuk ajdodlar merosi – III Renessans poydevori” VIII Xalqaro kongressi ham o‘zbek xalqi boy merosiga qayta murojaat qilish, jarayonning beqiyos ahamiyatini ta’kidlashga ishoradir. Qadim meros, ilmiy bilimlar, xususan kognitiv, tabiiy va eksperimental fanlar rivojini Ibn Sino, Al-Farobiy, Abu Rayhon Beruniy kabi olimlarsiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Islom ilmi, masalan fiqh va hadis haqida gapirganda esa Al-Buxoriy, At-Termiziy, Az-Zamaxshariy, Ash-Shoshiy kabi ajdodlaringizni alohida sanab o‘tish joiz. Bu nomlar dunyoda va islom olamida beqiyos mavqega ega.
Biz ham kelajakda O‘mon – O‘zbekiston hamkorligini yanada jadallashtirish uchun bor imkoniyatni safarbar etamiz. Xususan, Sulton Qobus universiteti O‘zbekiston oliy ta’lim muassasalari bilan talabalar almashinuvi, o‘zaro tashrif, forum, konferensiya, seminar va ilmiy-tadqiqot yo‘nalishlarida hamkorlik qilishga tayyor.
Tarixga nazar tashlasak, marhum Sulton Qobus bin Said O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik institutining hozirgi binosini qurishda faollik ko‘rsatganiga guvoh bo‘lamiz. Bu Hazrati oliylarining din, fiqh, tarix, astronomiya, matematika kabi fanlarga mehri, shu yurtdan yetishib chiqqan olimlarga hurmat-e’tibori ramzi edi. Qolaversa, loyiha davlatlarimiz o‘rtasidagi mavjud madaniy va iqtisodiy hamkorlikni mustahkamlashga ham hissa qo‘shgan. 2018 yil mart oyida institut yangi binosining ochilish marosimida ishtirok etgan O‘mon delegatsiyasiga Sulton Haysam bin Toriq Ol Said rahbarlik qilgan. Tadbirda hukumat, UNESCO tashkiloti va arab davlatlari elchixonalari vakillari, mamlakatdagi ixtisoslashgan oliy o‘quv yurtlari, arxiv va ilmiy muassasalar mas’ullari ishtirok etgani xorijiy matbuotda ham keng yoritilgan edi.
Ishonch bilan aytishim mumkinki, O‘mon har doim o‘zbek xalqining boy tarixi va buyuk merosini e’tirof etadi, bunday ezgu ishlarni targ‘ib etishda O‘zbekistonni faol qo‘llab-quvvatlaydi.
Muharrama Pirmatova, Anvarxo‘ja Ahmedov (video), O‘zA
Muharram oyi qanday oy?
Muharram oyi – musulmonlar taqvimining birinchi oyidir. Bu oy Alloh taolo urush, qon to‘kishni harom qilgan (Zulhijja, Zulqa’da, Muharram, Rajab) to‘rt oyning biri bo‘lib, uning o‘ninchi kuni ya’ni, ashuro kuni alohida fazilatlarga ega.
Ashuro qanday kun?
Bu kun haqida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bu shunday yaxshi kundirki, bu kunda Alloh Bani Isroilni dushmanlaridan qutqargan. Shu bois Muso alayhissalom bu kunda ro‘za tutgan. Men Musoga ko‘proq (yaqin bo‘lishga) haqliroqman”, dedilar va u kunda ro‘za tutib, odamlarni ham uning ro‘zasini tutishga buyurdilar” (Imom Buxoriy rivoyati).
Ashuro kuni ro‘za tutish o‘tgan bir yillik gunohlarga kafforat bo‘ladi.
Bu haqda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ashuro kunining ro‘zasi – Allohdan umid qilamanki – bir yil oldingi gunohlarga kafforat bo‘ladi”, deganlar (Imom Muslim rivoyati).
Bu kun yaqinlarga kengchilik qilish, bir yillik kengchilikka sabab bo‘ladi.
Abu Sa’d roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim Ashuro kuni ahli ayoliga kenglik yaratsa, Alloh unga yil bo‘yi kenglik yaratadi”, dedilar (Imom Bayhaqiy rivoyati).
Ashuro kunini Rasululloh sollallohu alayhi vasallam qanday o‘tkazardilar?
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam bu kunni o‘tkazib yubormaslik uchun qattiq harakat qilardilar, uning savobiga erishish uchun bu kunning kelishini intiqlik bilan kutardilar. Bu haqda Ibn Abbos roziyallohu anhu aytadilar: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamni Ashuro kuni ro‘zasini Ramazon oyi ro‘zasini kutib sog‘ingandek, boshqa kun va oy ro‘zasini kutganlarini ko‘rmadim” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Ashuro kuni ro‘zasini tutib, odamlarni ham bu kunning ro‘zasini tutishga buyurganlarida, sahobalar: “Yo, Rasululloh! Bu kun yahudiy va nasroniylar ulug‘laydigan kun-ku!” deyishdi. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Alloh xohlasa kelasi yil to‘qqizinchi kuni ham tutamiz”, dedilar. Ammo, kelasi yil kelmasidan Rasululloh sollallohu alayhi vasallam vafot etdilar (Imom Muslim rivoyati).
Alloh taolo ushbu oyning fazilatlaridan barcha mo‘min-musulmonlarni to‘liq bahramand etsin. O‘zining roziligini topadigan amallarda bardavom qilsin.
Davron NURMUHAMMAD