Sankt-Peterburgdagi mashhur Ermitaj muzeyida og‘irligi 11,2 tonna keladigan ulkan tosh saqlanmoqda. Bu oddiy tosh emas. U Sohibqiron Amir Temur davriga, ya’ni Temuriylar sulolasi hukmronlik qilgan buyuk bir davrga oid tarixiy yodgorlikdir.
Ushbu tosh 1937 yili O‘zbekiston hududida joylashgan Ulug‘ tog‘da topilgan. Uning yuziga epitafiya – yodgorlik matni o‘yib yozilgan bo‘lib, u Sohibqiron Amir Temurning Dashti-Qipchoqga qilgan mashhur yurishiga bag‘ishlangan.
Matnda bunday deyiladi: “793 hijriy sana, ya’ni qo‘y yili, yoz oyida Turon sultoni Temurbek 200 minglik qo‘shin bilan To‘xtamishxonga qarshi yurishga otlandi. U shu yerga yetib kelgach, ushbu yodgorlikni o‘rnatdi. Alloh zafar bersin, insha Alloh. Alloh insonlarga rahm aylasin, bizlarni duolarida eslashsin”.
Bu yodgorlik nafaqat harbiy zafarni, balki Amir Temurning o‘z xalqi va kelajak avlodlar oldidagi mas’uliyati hamda islomiy qadriyatlarga sadoqatini ham namoyon qiladi.
Ulug‘tog‘ tog‘larida Amir Temur o‘z lashkarini joylashtirgan va ushbu xotiratoshni o‘rnatishga qaror qilgan. Askarlar tosh yig‘ishgan, mahalliy ustalar esa toshga tarixiy matnni o‘yib yozganlar. Bu harakat sohibqiron Amir Temurning har bir yutug‘i zamirida qadriyat, xotira va ibrat qoldirish istagi borligini ko‘rsatadi.
Ermitaj muzeyida nafaqat ushbu tosh balki Temuriylar davriga oid boshqa noyob eksponatlar ham bor. Ular orasida: “Mironshoh Amir Temurning o‘g‘li nomiga tayyorlangan xrizolit muhri, Temuriy ayollarining buyuk namoyandalaridan biri”, Gavharshod begimga tegishli nefrit uzuk hamda boshqa ko‘plab tarixiy ashyolar bor.
Bu kabi yodgorliklar nafaqat tarixiy axamiyatga ega, balki buyuk ajdodlarimiz qoldirgan ma’naviy merosning yorqin namunasidir.
I.Ahmedov tayyorladi.
Turkiyaning nufuzli tahlil markazi ANKASAM (Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi) mamlakatimizda vijdon erkinligini ta’minlash, diniy ta’limni takomillashtirish, islom merosini ilmiy asosda o‘rganish va jahonga tanitishga qaratilgan keng qamrovli ishlarga yuqori baho berdi.
Turkiyaning nufuzli tahlil markazi ANKASAM (Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi) O‘zbekistonda so‘nggi yillarda diniy-ma’rifiy sohada amalga oshirilayotgan islohotlarga bag‘ishlangan tahliliy maqola e’lon qildi.
“Yangi O‘zbekiston: Diniy sohadagi islohotlarning muvaffaqiyat formulasi” deb nomlangan ushbu tahliliy maqolada mamlakatimizda vijdon erkinligini ta’minlash, diniy ta’limni takomillashtirish, islom merosini ilmiy asosda o‘rganish va jahonga tanitishga qaratilgan keng qamrovli ishlarga yuqori baho berilgan.
ANKASAMga ko‘ra, O‘zbekistonda qabul qilingan yangi siyosat va inson qadrini ustuvor qiymat sifatida belgilagan yondashuv so‘nggi yetti yilda diniy sohada chuqur, tizimli islohotlarni amalga oshirishga poydevor bo‘ldi. Xususan, tahlilchilarning tomonidan davlat va din munosabatlarini demokratiya va ma’rifat asosida qayta yo‘lga qo‘yish, diniy ta’lim muassasalarini xalqaro andozalarga mos ravishda rivojlantirish, ilm-fan va ma’rifatni islom dini bilan uyg‘unlashtirish yo‘lidagi sa’y-harakatlar e’tirof etilgan.
Maqolada ayni paytda O‘zbekistonda faoliyat yuritayotgan O‘zbekistondagi Islom sivilizatsiyasi markazi, Imom Buxoriy va Imom Moturidiy xalqaro ilmiy-tadqiqot markazlari, Hadis ilmi maktabi, Mir Arab oliy madrasasi, O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi kabi muassasalarning faoliyati, ular orqali islom dinining haqiqiy insonparvarlik va ma’rifiy mohiyati keng yoritilayotgani ta’kidlangan. Ushbu markazlar faqat diniy emas, balki ilmiy-tadqiqot, madaniy-tarixiy merosni saqlash va ommalashtirish vazifasini ham bajarmoqda.
ANKASAM tahliliga ko‘ra, Yangi O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan diniy-ma’rifiy islohotlarning muvaffaqiyati – bu siyosiy iroda, strategiyali yondashuv, ilmiy asos va xalqaro hamkorlikni o‘zida uyg‘unlashtirgan modeldir. Shu jihatdan, O‘zbekiston tajribasi mintaqa davlatlari va islom olami uchun o‘rganishga arziydigan namunalardan biri sifatida e’tirof etilmoqda.
ANKASAM kabi xalqaro nufuzga ega tahlil markazlari tomonidan bu kabi tahliliy maqolalar e’lon qilinishi O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan islohotlarning ochiqligi, xalqaro standartlarga mosligi va jahon hamjamiyati tomonidan e’tirof etilayotganini yana bir bor tasdiqlaydi.