Sayt test holatida ishlamoqda!
26 Iyul, 2025   |   1 Safar, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:36
Quyosh
05:13
Peshin
12:35
Asr
17:36
Shom
19:50
Xufton
21:19
Bismillah
26 Iyul, 2025, 1 Safar, 1447

Bemazhablar bilan mantiqiy savol-javob (3 qism)

06.03.2024   2033   3 min.
Bemazhablar bilan mantiqiy savol-javob (3 qism)

1 qism / 2 qism

Ular: “Ho'p yaxshi. Demak, to'rt imomlarning barchasi to'g'ri ekan, bordiyu to'rt imomdan uchtasi bir xil fikrda bo'lishsa-yu, lekin bittasi boshqa fikrda bo'lsa, ulardan qaysi biriga ergashamiz?” deb yana so'radilar.

Men: “Bir imomga”, deb javob berdim.

Ular: “Nima uchun, axir ko'pchilikka ergashish kerak emasmi?”, deyishdi.

Men: “Alloh taolo 124 ming payg'ambarlarini yubordi. Ularning adadini Alloh taoloning O'zi biladi. Biz barchalariga iymon keltiramiz.

Qur'oni karimda Yusuf alayhissalomga akalari sajda qilganlari haqida oyat kelgan. Ulamolar ushbu oyatning tafsirida: “Insonlarning bir-biriga hurmat ma'nosida sajda qilishi Rasululloh sollallohu alayhi vasallamgacha o'tgan barcha payg'ambarlar davrida ruxsat etilgan”, deydilar. Ammo Payg'ambarimiz alayhissalom bizni bunday qilishdan qaytarganlar. Lekin o'tgan 123 ming 999 nafar payg'ambar bundan qaytarishmagan. Siz o'tgan payg'ambarlarga ergashasizmi yoki oxirgi zamon payg'ambari Rasululloh sollallohu alayhi vasallamgami?” deb so'radim.

Ular: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga ergashamiz”, dedilar.

Men: “Huddi shuningdek biz ham bir imomga ergashamiz”, dedim.

Ular: “Islom dini Makka, Madinada nozil bo'lganmi yoki Kufadami?”, deb yana savol so'radilar.

Men: “Makka, Madinada”, dedim.

Ular: “Unda Kufadagi Abu Hanifaga ergashmasdan, Makka, Madinadagi imomlarga ergashimiz kerak emasmi?” dedilar.

Men: “To'g'ri, Qur'oni karim oyatlari Makka va Madinada nozil bo'ldi. Lekin etti qorilardan biri Makkalik, boshqasi Madinalik, yana biri Basralik bo'lgan. Sizlar ham kufalik Imom Osimning qiroatiga ergashasizlarku. Nega unda Qur'on Makka, Madinada nozil bo'lgan bo'lsa, kufalik qorining qiroatiga ergashyapsizlar?” deb savollariga savol bilan javob berdim.

Ular: “Chunki kufalik qorilar Qur'onni o'zlari o'ylab topishmagan. Ular kufaga Makka, Madinadan borgan ko'plab sahobalardan ta'lim olishgan. Sahobalar ularga Qur'onni o'rgatishgan”, dedilar.

Men: “Sahobalar Kufaga kelishganida ibodatlarni ham o'rgatishganmi? Hususan, qanday namoz o'qishni ham ko'rsatib berishganmi? Nima deb o'ylaysiz?” deb so'radim.

Ular: “Ha, sahobalar qanday namoz o'qishgan bo'lsa, uni kufa ahliga ham o'rgatishgan”, deyishdi.

Men: “Demak, sahobalar Qur'ondan ta'lim berishgan ekan, albatta namozni ham o'rgatganlar. Demak, bir mazhabga ergashsak sahobaga ergashayotgan bo'lamiz. Sahobalardan ko'ra Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga ergashishda kim go'zalroq namuna bo'lishi mumkin?” dedim.

Hulosa o'zingizdan.......

Davron NURMUHAMMAD

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Bunday holatda namoz qaytadan o‘qiladimi?

21.07.2025   5098   1 min.
Bunday holatda namoz qaytadan o‘qiladimi?

Savol: O‘qilgan namozimdan ko‘nglim to‘lmadi. Shu namozni qayta o‘qishim kerakmi?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Bu masalaning biroz tafsiloti bo‘lib, unga ko‘ra namoz quyidagi holatlarda qayta o‘qilishi lozim:
•  Namozda biror farz amal bajarilmay qolib ketgan bo‘lsa;
•  Namozda biror vojib amal qasddan bajarilmay qolib ketsa;
•  Namozda biror vojib amal unutib bajarilmasa va namoz oxirida sajdai sahv ham qilinmay tugatilgan bo‘lsa.

Agar namozda sunnat amallar tark qilingan bo‘lsa yoki namoz makruhlik bilan o‘qilgan bo‘lsa, u holda namozni qayta o‘qish vojib emas, balki mustahab  (chiroyli sanalgan) ish hisoblanadi. Ushbu holatda qaytadan o‘qimasa ham gunohkor sanalmaydi.
Savolda so‘ralgan holatga kelsak, ko‘ngil to‘lmasligi yuqorida sanab o‘tilgan farz yoki vojib amal tark qilingan holatlar sababli bo‘lsa, namoz qayta o‘qilishi kerak. Ammo haqiqatda sobit bo‘lmagan shubha-gumonlar, vasvasalar sababli ko‘ngil to‘lmayotgandek bo‘lsa, u holda namozni qayta o‘qilmaydi. Chunki ko‘p hollarda “ko‘nglim to‘lmayapti”, deb namozni qayta-qayta o‘qiyverish insonni o‘ziga bo‘lgan ishonchini yo‘qotadi va vasvasa kasaliga chalinishiga olib keladi.

Shunday ekan, namozda bajariladigan farz, vojib, sunnat amallar haqida yaxshi o‘rganish, eng asosiysi turli xayollarga chalg‘imasdan namozni e’tibor bilan ado etish lozim bo‘ladi. Vallohu a’lam.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.