Sayt test holatida ishlamoqda!
17 Avgust, 2025   |   23 Safar, 1447

Toshkent shahri
Tong
04:07
Quyosh
05:34
Peshin
12:32
Asr
17:18
Shom
19:23
Xufton
20:43
Bismillah
17 Avgust, 2025, 23 Safar, 1447
Maqolalar

O‘zbekistonda Imom Moturidiy ilmiy merosiga yuksak e’tibor qaratilmoqda

28.04.2025   9888   3 min.
O‘zbekistonda Imom Moturidiy ilmiy merosiga yuksak e’tibor qaratilmoqda

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning “Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida”gi qarori jahon ilmiy jamoatchiligi, ayniqsa turkiy davlatlarda alohida quvonch va xursandchilik bilan kutib olinmoqda.

Jumladan, turkiyalik moturidiyshunos olim va mutaxassislar ushbu tashabbusni tarixiy ahamiyatga ega bo‘lgan muhim qaror sifatida baholamoqdalar. Anqara Yildirim Boyazid universiteti professori, doktor Ahmad Yildirim tomonidan e’lon qilingan maqola fikrimizning yorqin dalili bo‘la oladi. Maqolada yurtboshimiz qabul qilgan mazkur qaror buyuk mutafakkir ajdodlarimizning boy ilmiy-ma’naviy merosini chuqur o‘rganish, qayta tiklash va uni jahon hamjamiyatiga tanitish yo‘lidagi muhim qadam sifatida e’tirof etilgan.

Maqolada Imom Moturidiyning islom tafakkuri tarixida tutgan o‘rni alohida ta’kidlangan. Unda bayon etilishicha, Imom Moturidiy ilmiy merosi bugungi globallashuv davri muammolarini hal etishda muhim o‘rin tutadi. Imom Moturidiy o‘z davrida nafaqat diniy, balki falsafiy, axloqiy va ijtimoiy masalalarni ham qamrab olgan mukammal tizimni yaratgan. Moturidiylik ta’limoti asosan aql va hikmatga tayangan holda, insonning axloqiy mas’uliyatiga urg‘u qaratadi.  

Ahmad Yildirimning ta’kidlashicha, Imom Moturidiyning hikmatga asoslangan tafakkur tizimi bugungi kun odami hayotdan ma’no izlash jarayonida duch kelishi mumkin bo‘lgan muammolarga ham yechim bera oladi. Maqolada e’tirof etilgan so‘zlar e’tiborga molik: “Imom Moturidiyning bugungi kunimiz uchun ham ahamiyatli bo‘lgan qarashlarini yanada chuqurroq o‘rganish, ularni yuzaga chiqarib, insoniyat taraqqiyotiga safarbar qilish lozim. Shundan kelib chiqqan holda maxsus tadqiqotlar zarurligi ayni haqiqatdir. Mana shuni anglagan holda O‘zbekistonda 2025 yil Imom Moturidiyning 1155 yilligini nishonlash yili deb e’lon qilindi”.

Shuningdek, Ahmad Yildirim O‘zbekiston Prezidentining “Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini keng nishonlash to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq amalga oshiriladigan ishlar, jumladan, “Moturidiylik – bag‘rikenglik, mo‘tadillik va ma’rifat ta’limoti” mavzusida xalqaro konferensiya o‘tkazish, talabalar o‘rtasida moturidiylik ta’limoti bo‘yicha musobaqa va davra suhbatlarini tashkil etish, moturidiylik allomalari hayoti va ilmiy merosiga oid xorijiy mamlakatlarda saqlanayotgan noyob qo‘lyozma va boshqa madaniy boyliklarni aniqlash hamda ularning nusxalarini O‘zbekistonga olib kelish kabi tadbirlarni ham alohida e’tirof etgan.

Ahmad Yildirim o‘z maqolasini quyidagicha yakunlaydi: “O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Janobi Oliylarining oqilona rahbarligi hamda 2025 yilda Imom Moturidiy tavalludining 1155 yilligini nishonlashga oid qarori ortidan Movarounnahrda Islom sivilizatsiyasi tarixini o‘zgartirgan allomalarning avvalgi safida turuvchi Imom Moturidiyni xotirlash va uning fikrlarini qayta jonlantirish, yosh avlodni adashgan mutaassib oqimlar tuzog‘iga tushib qolishining oldini olish, shuningdek, insoniyatga bugungi kunda odamlar o‘tmishdagidan ko‘ra ko‘proq muhtoj bo‘lgan tinchlik, bag‘rikenglik va yuksak ishonch madaniyatini taqdim etadigan yangi Islom sivilizatsiyasi binosini barpo etish yo‘lida yana bir muhim qadam qo‘yilgan bo‘ladi”.

O‘zA

MAQOLA
Boshqa maqolalar

Sehrdan saqlanish va davolanish yo‘llari

15.08.2025   2086   2 min.
Sehrdan saqlanish va davolanish yo‘llari

Bismillahir Rohmanir Rohiym

Sehrni sehr bilan davolanmaydi, balki shariatga muvofiq dam soldirish, “Fotiha”, “Oyatal kursiy”, Baqara surasining oxirgi ikki oyati, “Ixlos”, “Falaq” va “Nas” suralarini o‘qib, o‘ziga dam solish, doimo tahoratli yurish, farz ibodatlarni vaqtida bajarish, ko‘p qiroat va zikru tasbehda bo‘lish tavsiya etiladi.

Tarixdan ma’lumki, Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallamni Labiydul yahudiy va uning qizlari o‘n bir tugunli ip bilan sehr qilishganda “Falaq” va “Nas” suralarini o‘qib panoh so‘rashga buyurildilar. U zot ushbu suralarni o‘qib sehrdan xalos bo‘ldilar (“Tafsiri Jalolayn” kitobi).

Avvalo, folbinlik, sehr bilan shug‘ullanadigan kishilardan uzoq bo‘lish, sehr ham Alloh taoloning iznisiz ta’sir qilmasligiga qattiq ishonish kerak.

Sehr bilan shug‘ullanish – oilalarning buzilishi, silai rahmning uzilishiga sabab bo‘ladigan og‘ir jinoyatdir. Hozirgi kunda ham sehrning isitish-sovutish degan turi ko‘p uchraydi. Ba’zi opa-singillarimiz tushunmasdan erimni o‘zimga isitaman, deb folbin-sehrgarga murojat qiladilar.

Ko‘pincha natija teskari bo‘ladi. Aslida, opa-singillarimiz dinimizda tavsiya qilingan, er-xotin o‘rtasida muhabbatni ziyoda qiladigan ishlarga harakat qilishlari kerak.

Eng asosiysi, iymon, ixlos, muhabbat, sabr-toqat, qanoat, bosiqlik, kechirimlilik, mehr, shukr, Allohning taqdiri va taqsimiga rozi bo‘lish, xushmuomalalik, hayo, mehnatsevarlik, oqko‘ngillik kabi xislatlarga ega bo‘lishga harakat qilsalar, erni isitish uchun imonni tahlikaga qo‘yib folbin-sehrgardan yordam so‘rashga hojat qolmaydi.

Folbin va sehrgarlarning bozorini yuritayotganlar, ularning eshiklari oldida turnaqator navbatlar tashkil qilayotganlar kimlar? Afsuski, biz o‘zimiz ularning ishi yurishishiga sabab bo‘lmoqdamiz. Har bir oila boshlig‘i qo‘l ostidagilar uchun mas’ul.

Demak, har bir er yoki ota oila a’zolarini folbin va sehrgarlarga borishidan qaytarishi kerak. Chunki o‘zini ham oila a’zolarini ham do‘zax o‘tidan asrashi uning muqaddas burchidir. Vallohu a’lam.

 

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.