Sayt test holatida ishlamoqda!
06 Iyul, 2025   |   11 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:13
Quyosh
04:56
Peshin
12:33
Asr
17:42
Shom
20:03
Xufton
21:39
Bismillah
06 Iyul, 2025, 11 Muharram, 1447

Shafoat haqida

28.02.2024   1532   6 min.
Shafoat haqida

Ahli sunna val jamoaning e'tiqodi bunday: “Kim kichik yoki katta gunoh qilib, tavba qilmasdan vafot etsa, Alloh taolo xohlasa, fazl aylab uning gunohlarini kechadi, xohlasa, adolat aylab uni azoblaydi. Iymon bilan vafot etgan hamma bandalar katta yo kichik gunohlarni qilgan bo'lsalar ham, shafoat qilinadi. Payg'ambarimiz alayhissalom bunday marhamat qil­ganlar: “Shafoatim ummatimdan katta gunoh qiluvchilarga bo'ladi. Kim uni inkor qilsa, qiyomatda unga erishmaydi. Uni namoz o'qiguvchilarga bo'ladi deb o'ylaysizlarmi? Uni ro'zadorlarga bo'ladi deb o'ylaysizlarmi? U (shafoatim) xatokor musulmonlarga bo'ladi” (Imom Termiziy, Imom Abu Dovud va Imom Ibn Moja rivoyati).

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam marhamat qiladilar: «Qachon qiyomat bo'lsa, odamlar to'planib, Odam alayhissalomning yonlariga kelib: “Bizni shafoat qiling”, deyishadi. Odam alayhissalom: “Shafoat qilish huquqi menda yo'q. Nuhning oldiga boringlar”, deydi. Nuh alayhissalomning oldiga borib: “Bizni shafoat qiling”, deyishadi. Nuh alayhissalom: “Menda shafoat qilish huquqi yo'q, Ibrohimning oldiga boringlar”, deydi. Ibrohim alayhissalomning oldiga borib: “Bizni shafoat qiling”, deyishadi. Ibrohim alayhissalom: “Menda shafoat qilish huquqi yo'q, Musoning oldiga boringlar”, deydi. Muso alayhissalomning oldiga borib: “Bizni shafoat qiling”, deyishadi. Muso alayhissalom: “Menda shafoat qilish huquqi yo'q, Isoning oldiga boringlar”, deydi. Iso alayhissalomning oldiga borib: “Bizni shafoat qiling”, deyishadi. Iso alayhissalom: “Menda shafoat qilish huquqi yo'q, Muhammad alayhissalomning oldiga boringlar”, deydi. So'ng ular shafoat so'rab oldimga kelishadi. “Menda shafoat qilish huquqi bor”, deyman. So'ng turaman va Arshning ostida “Maqomi mahmud” deyiladigan joyda sajda qilaman va Alloh menga ilhom qilgan hech bir hamd aytuvchi aytmagan hamdlar bilan Alloh taologa hamd aytaman. Alloh taolo: “Ey Muhammad, boshingizni ko'taring! Shafoat qiling, shafoatingiz qabul qilinadi. So'rang, so'raganingiz beriladi”, deydi. Men boshimni ko'tarib: “Ey Rabbim, menga ummatimdan katta gunoh qilganlarni shafoat qilishimga izn berishingni va'da qilgan eding”, deyman. Alloh taolo: “Boring, qalbida zarra yoki bir dona arpa miqdoricha iymoni bor kishilarni do'zaxdan chiqaring”, deydi. Men yana sajda qilaman. Alloh taolo: “Ey Muhammad, boshingizni ko'taring! Shafoat qiling, shafoatingiz qabul qilinadi. So'rang, so'raganingiz beriladi”, deydi. Men boshimni ko'taraman. Alloh taolo aytadi: “Boring va qalbida bir dona xantal urug'i miqdoricha iymoni bor kishilarni do'zaxdan chiqaring”. Men yana sajda qilaman. Alloh taolo: “Ey Muhammad, boshingizni ko'taring! Shafoat qiling, shafoatingiz qabul qilinadi. So'rang, so'raganingiz beriladi”, deydi. Men boshimni ko'tarib: “Ey Rabbim, umri davomida bir marta “Laa ilaaha illalloh” degan barcha kishilarni shafoat qilishimga izn ber”, deyman. Alloh taolo aytadi: “Izzatim va jalolimga qasamki, bu Mening hukmim, boring, umrida bir marta “Laa ilaaha illalloh” degan kishilarni do'zaxdan chiqaring”...» (Imom Buxoriy, Imom Muslim va Imom Ahmad rivoyati).

«Yaqinda Rabbingiz sizga (shunday ne'matlarni) ato eturki, siz, albatta, (undan) rozi bo'lursiz» (Zuho surasi, 5-oyat). Bu oyat shafoatning haq­ligini inkor qilib bo'lmaydigan da­lildir. 

Kofirlar do'zaxda mo'minlarning o'r­niga azob tortishadi. Oyati karimada ogohlantiriladi: «Albatta, ular o'zlarining yuk (gunoh)larini ham, u yuklari bilan birga (boshqa) yuklarni ham ko'tarurlar...» (Ankabut surasi, 13-oyat). 

Kofirlar mo'minlarni yomon ko'r­ganlari, haqorat, g'iybat qilganlari va mo'minlarga qarshi urush qilgan­lari uchun mo'minlar o'rniga azoblanishga loyiqdirlar.

“At-Tamhid fi bayonit tavhid”

asaridan Imom Buxoriy nomidagi

Toshkent islom instituti ilmiy

ishlar va fan bo'yicha prorektori

Soatmurod PRIMOV

tarjimasi

 
MAQOLA
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Har qanday qoraning ichida oq bor

04.07.2025   1583   4 min.
Har qanday qoraning ichida oq bor

Bismillahir Rohmanir Rohiym

ismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

Qavming yangi musulmon bo‘lmaganida...

Oisha onamiz roziyallohu anho Nabiy sollallohu alayhi vasallamdan Hijri Ismoil haqida so‘radilar:

- Ey Allohning Rasuli! U ham Ka’badanmi?

- Ha, u ham Ka’badan!

- Nima uchun uni Ka’baning ichiga kiritishmagan?

- Chunki o‘shanda qavmingning nafaqasi yetmay qolgan!

- Nega Ka’baning eshigi baland qurilgan?

- Qavming o‘zi istaganiga Ka’baga kirishga ruxsat berib, istamaganiga ruxsat bermaslik uchun! So‘ngra Nabiy sollallohu alayhi vasallam yana dedilar:

Agar qavming yangi musulmon bo‘lmaganida va ularning qalbi inkor qilishidan qo‘rqmaganimda, Ka’bani buzishga amr qilar va undan chiqarilgan narsalarni yana uning ichiga kiritib, boshqatdan qurar edim. Uni yerga barobar etib, ikki eshik qilardim. Biri sharqiy tomonida, ikkinchisi g‘arbiy tomonida. Uni Ibrohim alayhissalomning poydevoriga yetkazardim!

Abdulloh ibn Zubayr roziyallohu anhumo Hijozda hukmronlikni qo‘lga kiritgach, xolasi Oisha onamiz unga yuqoridagi hadisni aytib berdilar. U Ka’bani buzib Ibrohim alayhissalomning davridagidek qilib qurdi. So‘ngra Hajjoj Abdulloh ibn Zubayrni qatl etgach, Ka’bani buzib, yana Quraysh mushriklari davridagidek qilib qurdi.

Abbosiylardan Abu Ja’far Mansur xalifa bo‘lgach, Ka’bani buzib, yana Ibrohim alayhissalom davridagidek qilib qurmoqchi bo‘ldi. Bu to‘g‘risida imom Molik rohimahulloh bilan maslahat qildi. Imom Molik rohimahulloh unga dedilar:

- Menimcha, uni hozirgi holida qoldirganing yaxshi. Yo‘qsa, Ka’ba podshohlar o‘rtasida o‘yinga aylanadi!

Bizga kerakli nuqta Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning «Qavming yangi musulmon bo‘lmaganida edi...» degan gaplaridir!

Nabiy sollallohu alayhi vasallam Oisha onamizga bugungi Ka’bani Ibrohim alayhissalom davridagi Ka’ba emasligini, uni buzishni, Ibrohim alayhissalom qanday qurgan bo‘lsalar, shunday qilib qayta qurishni istayotganlarini aytyaptilar. Ammo Fathdan so‘ng islomga yangi kirgan qurayshliklarning iymonidan xavfsirayaptilar. Bu u zotning chiroyli siyosatlarini, foyda bilan zararning rioyasini qilganlarini anglatadi!

Islomda zararni daf qilish foyda keltirishdan oldinda turadi. Masalan, bir to‘g‘ri ish bor. Ammo uni qilsangiz, ortidan zarar keladi. Yaxshisi, uni qilmasligingiz kerak. Ana shu narsa muhim bir hayot darsidir!

Gohida bir qizni boshqa bir munosib bo‘lmagan kishiga turmushga berib zulm qilib qo‘yamiz. U qizimiz turmush o‘rtog‘i bilan yashay olmaydi. Undan ajralishga harakat qiladi. Bu unga foydali bo‘lib ko‘rinadi. Ammo bu ajralishdan o‘rtadagi farzandlar uvol bo‘lishi mumkin. Ona farzandlarini o‘zi bilan olib keta olmaydi yoki ularni tashlab ham keta olmaydi. Ana shunaqa paytda savob umidida uni sabrga chaqiriladi, ajralishga undalmaydi. Chunki ajralishda bir kishiga manfaat, ammo bir necha kishiga zarar bor!

Hayotdagi barcha ishlarni shunga qiyos qiling. Hayotda hamma narsa bir xil emas. Bir narsa ziyoda bo‘ladi, yana bir narsa ikkita narsaga teng bo‘ladi. Bu hayot chigal. Bunda har qanday oqning ichida qora bor. Har qanday qoraning ichida esa oq bor. Oqil inson o‘zidagi ko‘p oqni saqlab qolish uchun ozgina qorani qabul qiladi.

Umar roziyallohu anhu ajoyib gap aytganlar: «Yomondan yaxshini ajratib olgan inson ziyrak emas, ikkita yomondan yaxshisini ajratib olgan inson ziyrakdir».

Hayot bizni gohida ikkita achchiq narsadan birini tanlashga majbur qiladi. Zakiy inson to‘g‘ri amalda bo‘lgan, yaqinlashib yurgan va foyda bilan zarar o‘rtasini solishtira oladigan kishidir. Haq deb hamma narsa aytilavermaydi!


«Nabaviy tarbiya» kitobi asosida tayyorlandi

Maqolalar