Islom dini ona sutiga katta ahamiyat beradi va uni chaqaloq uchun eng yaxshi oziq-ovqat manbai sifatida tan oladi. Qur’on va hadisda ona suti haqida bir necha marotaba ta’kidlangan va emizishning fazilatlari haqida bayon qilingan.
Qur’onda ona sutining ahamiyati haqida bir necha oyatlar keladi:
Baqara surasining 233-oyatida bunday deyiladi: "Onalar farzandlarini to‘liq ikki yil emizadilar. Bu emizish (haqi)ni to‘la-to‘kis berishni xohlaganlar uchundir". Bu oyat emizishning nafaqat muhimligi, balki uning muddati haqida ham ko‘rsatma beradi.
Hadislar ham ona suti va emizishning ahamiyatini ta’kidlaydi:
Nabiy sollallohu alayhi va sallam aytdilar: “Har bir chaqaloqning nasibasi unga sut onasidan keladi” (Imom Buxoriy rivoyati). Bu hadis ona sutining muhimligi, chaqaloqni kim emizishiga e’tibor berish kerakligini bildiradi.
Ibn Moja rivoyatida bunday keladi: "Bolalarni emizish bilan onalar farzandlari bilan yanada kuchli bog‘lanish hosil qiladi". Bu hadis emizish jarayonining emotsional va ruhiy ahamiyatini ta’kidlaydi.
Islom shariatida emizish nafaqat tavsiya etiladi, balki ba’zi holatlarda majburiy hisoblanadi:
Vaqt va muddat. Qur’on va hadislar asosida, emizishning maksimal muddati ikki yil deb belgilangan. Bu muddat bola uchun eng maqbul deb qaraladi. Ammo undan kam vaqt emizishga ham dinimiz qarshi emas. Balki, bu muddat emizish orqali ona va bolalik (razoat) hosil bo‘lishi muddatidir.
Sog‘liq va tarbiya. Ona suti bola salomatligi va tarbiyasi uchun muhimdir. Shuning uchun ona imkon qadar farzandini o‘zi emizishi kerak.
Mahramlik rishtasi. Islomda ona suti bilan oziqlangan bolalar o‘rtasida mahramlik (yaqin qarindoshlik) yuzaga keladi. Bir onaning sutini emgan bolalar aka-uka yoki opa-singil hisoblanadi. Ularning bir-biri bilan nikohlanishi haromga aylanadi.
Dinimiz ona sutining ahamiyatini ana shunday yuqori darajada baholaydi. Ona sutining ahamiyatini tan olish va uni qo‘llab-quvvatlash har bir musulmon ota-ona uchun muhim hisoblanadi.
Homidjon domla ISHMATBЕKOV,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisining birinchi o‘rinbosari
Ma’naviy ozuqa olishning, chin inson bo‘lib yetishishning asosiy yo‘li — kitob mutolaasidir. Inson kamoloti manbai ham kitobdir. Darhaqiqat, kitob — insonning dunyoqarashini kengaytirib, nutqini o‘stiruvchi, xotirasi va fikrlash qobiliyatini mustahkamlovchi ma’naviy sarchashmadir. Ana shunday bebaho asarlardan biri — Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari tomonidan tasnif etilgan “Ey bandalarim... Bir qudsiy hadis sharhi” nomli kitobdir.
Joriy yilning 19 noyabr kuni O‘zbekiston musulmonlari idorasi Sirdaryo viloyati vakilligi tomonidan mazkur asarning taqdimoti o‘tkazilib, tadbir ko‘tarinki ruhda o‘tdi.
Tadbirni Sirdaryo viloyati bosh imom-xatibi, ustoz Habibulloh domla Zokirov ochib berib, Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining “Ey bandalarim... Bir qudsiy hadis sharhi” kitoblari bugungi kun va kelajak uchun o‘ta dolzarb ahamiyatga ega ekanini ta’kidladilar. U kishi asarning xalqimiz, imomlar, noiblar va otinoyilar uchun manfaatli bo‘lishini Yaratgandan so‘radilar.
Kitob muqaddimasida har bir o‘quvchi Ustoz Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlarining marhum ota-onalari haqlariga duo qilish iltimosi keltirilgani ham ayni muddaodir. Chunki ota-ona xizmatini inkor etib bo‘lmaydi — olim farzandning har bir yutug‘ida ularning mehri va duosi turgan bo‘ladi.
Shuningdek, hazratning “Yoshlarga nasihatim” kitoblari o‘zbek va rus tillarida chop etilayotgani ham muborak xabar sifatida qayd etildi. U kishi tomonidan yozilgan “Islomda Vatan tushunchasi”, “Fitna – ko‘z ilg‘amas xatar”, “Haj — buyuk ibodat”, “Umra — ulug‘ amal” kabi asarlar ham har birimiz uchun muhim qo‘llanma ekani alohida ta’kidlandi.
Tadbir davomida vakillik o‘rinbosari Sulton Jangirov, Abdurauf domla Yorbekov, Oqoltin tumani bosh imom-xatibi Mansurjon Ismailov, Boyovut tumani bosh imom-xatibi Fayzulloh domla Eshbekov kitob haqida o‘z fikr va mulohazalarini bildirdilar. Shuningdek, Xovos va Mirzaobod tumanlari bosh imom-xatiblari ham asarning ahamiyati, imomlar, noiblar va barcha diniy soha xodimlari uchun muhim manba ekanini qayd etib o‘tdilar.
Guliston shahar bosh otinoyisi Mavluda Yo‘ldosheva ham asarning o‘ziga xos jihatlariga to‘xtalib o‘tdi.
Tadbir so‘ngida xayrli duolar qilindi va taqdimot ko‘tarinki ruhda o‘z nihoyasiga yetdi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Sirdaryo viloyati vakilligi Matbuot xizmati