Islom dini ona sutiga katta ahamiyat beradi va uni chaqaloq uchun eng yaxshi oziq-ovqat manbai sifatida tan oladi. Qur’on va hadisda ona suti haqida bir necha marotaba ta’kidlangan va emizishning fazilatlari haqida bayon qilingan.
Qur’onda ona sutining ahamiyati haqida bir necha oyatlar keladi:
Baqara surasining 233-oyatida bunday deyiladi: "Onalar farzandlarini to‘liq ikki yil emizadilar. Bu emizish (haqi)ni to‘la-to‘kis berishni xohlaganlar uchundir". Bu oyat emizishning nafaqat muhimligi, balki uning muddati haqida ham ko‘rsatma beradi.
Hadislar ham ona suti va emizishning ahamiyatini ta’kidlaydi:
Nabiy sollallohu alayhi va sallam aytdilar: “Har bir chaqaloqning nasibasi unga sut onasidan keladi” (Imom Buxoriy rivoyati). Bu hadis ona sutining muhimligi, chaqaloqni kim emizishiga e’tibor berish kerakligini bildiradi.
Ibn Moja rivoyatida bunday keladi: "Bolalarni emizish bilan onalar farzandlari bilan yanada kuchli bog‘lanish hosil qiladi". Bu hadis emizish jarayonining emotsional va ruhiy ahamiyatini ta’kidlaydi.
Islom shariatida emizish nafaqat tavsiya etiladi, balki ba’zi holatlarda majburiy hisoblanadi:
Vaqt va muddat. Qur’on va hadislar asosida, emizishning maksimal muddati ikki yil deb belgilangan. Bu muddat bola uchun eng maqbul deb qaraladi. Ammo undan kam vaqt emizishga ham dinimiz qarshi emas. Balki, bu muddat emizish orqali ona va bolalik (razoat) hosil bo‘lishi muddatidir.
Sog‘liq va tarbiya. Ona suti bola salomatligi va tarbiyasi uchun muhimdir. Shuning uchun ona imkon qadar farzandini o‘zi emizishi kerak.
Mahramlik rishtasi. Islomda ona suti bilan oziqlangan bolalar o‘rtasida mahramlik (yaqin qarindoshlik) yuzaga keladi. Bir onaning sutini emgan bolalar aka-uka yoki opa-singil hisoblanadi. Ularning bir-biri bilan nikohlanishi haromga aylanadi.
Dinimiz ona sutining ahamiyatini ana shunday yuqori darajada baholaydi. Ona sutining ahamiyatini tan olish va uni qo‘llab-quvvatlash har bir musulmon ota-ona uchun muhim hisoblanadi.
Homidjon domla ISHMATBЕKOV,
O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisining birinchi o‘rinbosari
حدثنا ابن عفان العامري نا ابن نمير عن الأعمش عن شقيق قال: قال عبد الله قال رسول الله صلى الله عليه وسلم عليكم بالصدق فإن الصدق يهدي إلى البر والبر يهدي إلى الجنة وإن الرجل ليصدق حتى يكتب عند الله صديقا وإياكم والكذب فإن الكذب يهدي إلى الفجور والفجور يهدي إلى النار وإن الرجل ليكذب حتى يكتب عند الله كذابا.
Abdulloh roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi va ’alaa olihi vasallam bunday dedilar: “Rostgo‘ylikni lozim tuting. Chunki rostgo‘ylik ezgulikka boshlaydi, ezgulik esa jannatga boshlaydi. Kishi faqat rost gapiraversa, Allohning huzurida rostgo‘y deb yoziladi. Yolg‘ondan saqlaning. Chunki yolg‘on fisq-fujurga boshlaydi, fisq-fujur esa do‘zaxga boshlaydi. Kishi yolg‘on gapiraversa, Allohning huzurida kazzob deb yozilib qoladi”.
Abu Said Haysam ibn Kulayb Shoshiyning
“Musnadi Shoshiy” asaridan
Davron NURMUHAMMAD tarjimasi