Hashr surasining ilk oyatlari Allohga tasbeh bilan boshlanib: “Osmonlar va Yerdagi (barcha) narsalar Allohga tasbeh aytur. U Aziz (qudratli) va Hakim (hikmatli)dir” (Hashr surasi, 1-oyat), so'nggi oyatlari ham tasbeh bilan yakunlanadi: “Osmonlar va Yerdagi (bor) narsa Unga tasbeh aytur. U Qudratli va Hikmatli (zot)dir” (Hashr surasi, 24-oyat).
“Hashr” – “Jamlab surgun qilish” degan ma'noni anglatadi. Yigirma to'rt oyatdan iborat ushbu sura Madinai munavvarada, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga “Bayyina” surasi nozil qilingan so'ng nozil bo'lgan.
Hashr – Qiyomat kunining nomlaridan biri sanaladi. Oxiratda insonlarning barchasi mahshargohda to'planadi. Hayotlik vaqtlarida qilgan har bir yaxshi va yomon amallari uchun Alloh taoloning oldida javob berishadi.
Ma'qil ibn Yasor roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Kim tong ottirganda uch marta “A'uzu billahis-samiy'il a'liym minash shaytonir rojiym” deb turib, “Hashr” surasining oxiridan uch oyatni tilovat qilsa, Alloh unga etmish ming farishtani vakil qilib qo'yadi. Ular unga kech kirguncha salavot aytadilar. Agar u o'sha kuni o'lsa, shahid holida o'ladi. Kim o'shalarni kech kirganda aytsa, xuddi o'shandoq bo'ladi», dedilar (Imom Termiziy rivoyati).
Davron NURMUHAMMAD
Har bir tarixiy obida – xalqimiz tarixi va madaniyatining guvohi. Mirzacho‘l hududida joylashgan “Yog‘ochli sardoba” ham ana shunday noyob yodgorliklardan bo‘lib, uning me’moriy tuzilishi va muhandislik yechimi o‘z davrining ilg‘or bilimlariga tayanilganini ko‘rsatadi.
– Sardobaning gumbazsimon tuzilishi, 15 metrlik ichki diametri va 12 metr balandligi uni nafaqat amaliyotda samarali, balki arxitektura jihatdan ham o‘ziga xos namuna sifatida namoyon etadi. Yerdan ikki metr balandlikdagi tuynuklar, salqinlikni saqlovchi ventilyatsiya tizimi, simmetriyali qurilishi va devor qalinligining yuqoriga ko‘tarilgan sari yupqalashib borishi – bularning barchasi sardobaning betakrorligigidan dalolat beradi,– deydi tarixchi-arxeolog Solijon Qudratov.
Sardobaga arksimon kirish qismi orqali g‘ishtli zinapoyalardan foydalanib tushiladi. Kirish qismidagi yo‘lakcha ustidan esa xizmatchilar uchun maxsus xonalarga chiqish mumkin bo‘lgan aylanma zinapoya qurilgan.
So‘nggi yillarda mamlakatimizda turizmni rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilayotgan bir paytda “Yog‘ochli sardoba” ham qayta tiklash ishlari doirasida o‘rganilmoqda. Ba’zi rekonstruksiya ishlari boshlangan bo‘lsa-da, ma’lum texnik va moliyaviy sabablarga ko‘ra, qurilish vaqtincha to‘xtab qolgan.
– Endi bu maskanni to‘liq ta’mirlab, turistik marshrutlarga qo‘shish, atrofida dam olish maskanlari, suv yo‘llari, mahalliy hunarmandchilik obyektlarini rivojlantirish rejalashtirilgan. Bunda davlat-xususiy sheriklik asosida yosh tadbirkorlarni ham jalb etish ko‘zda tutilmoqda, – deydi Sirdaryo viloyat hokimining o‘rinbosari Shohruh Isoqulov.
“Toshkent – Samarqand – Buxoro” magistral yo‘li bo‘ylab joylashgan “Yog‘ochli sardoba” hozirning o‘zidayoq sayohatchilar diqqatini o‘ziga tortmoqda. Shu bois, yaqin istiqbolda bu inshoot nafaqat tarixiy yodgorlik, balki madaniy-ma’rifiy tadbirlar o‘tkaziladigan, mahalliy va xalqaro turizmni qo‘llab-quvvatlaydigan muhim markazga aylanishi, shubhasiz.
G‘ulom Primov, O‘zA muxbiri