Sayt test holatida ishlamoqda!
19 Iyun, 2025   |   23 Zulhijja, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:04
Quyosh
04:50
Peshin
12:29
Asr
17:40
Shom
20:02
Xufton
21:41
Bismillah
19 Iyun, 2025, 23 Zulhijja, 1446

Hayriya ishlari imomi

04.08.2022   1835   5 min.
Hayriya ishlari imomi

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Har bir Nabiyning hamrohi bor, mening jannatdagi hamrohim Usmondir”, deganlar (Imom Termiziy rivoyati).

* * *

Nubuvvat so'ng mushriklarning mu­sul­monlarga zulmi ortib bordi. Hazrati Usmon o'n to'rt kishilik guruh bilan Habashiston­ga hijrat qildi. O'n uch ki­shining qo'lida hassasidan bo'lak hech narsasi yo'q edi. Ular­ning barcha xara­jatlarini ko'tardi.

Muhojirlar Madinaga ko'chib o'tgan­la­ridan keyin aholining suvga ehtiyoji ku­chaydi. O'sha vaqtda eng katta quduqlar­dan biri Rumo bo'lib, u bir yahudiyga tegishli edi. Yahudiy quduqning qatra suvini ham sotardi. Suv tanqisligidan foydalanib narxini qimmatlatdi.

Buni ko'rib Rasululloh alayhissalom: “Bu quduqni sotib olib, xalq bilan birga foydalangan kishiga jannatda xayrli­roq mukofot bor”, dedilar (Imom Nasoiy rivoyati). Usmon roziyallohu anhu: “Yo Rasu­lulloh, men sotib olaman”, dedi.

* * *

Tabuk g'azotida musulmonlar qo'shinini to'liq jihozlantirgan inson Usmon ro­ziyallohu anhudir. Ibn Ishoq: “Usmon roziyallohu anhu Tabuk jangchilariga shunchalik ko'p pul sarfladiki, hech bir kishi u zotchalik sarflagan emas”, degan. Usmon roziyallohu anhu ming dinor, 950 ta tuya va 50 ta ot hadya qildi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: “Usmon bu ishi bilan aslo zarar qilgani yo'q”, de­ganlar. Keyin: “Kim nochor askarni qu­rollantirsa, unga jannat nasib bo'la­di”, deb bashorat qilganlar.

* * *

Abu Bakr roziyallohu anhu davrida qurg'oqchilikdan odamlar qattiq iztirobga tushdi. Shu vaqtda Madinaga etib kelgan hazrati Usmon karvoni ko'pchilikning erkin nafas olishiga sabab bo'ldi. Hazrati Usmon imkoniyatdan foydalanib mollarini yuqo­ri bahoda sotishni xayoliga ham keltirmasdi. Madina savdogarlari yuklarni katta foyda evaziga ko'tarasiga sotib olish uchun bir necha bor kelishdi. U zot har gal: “Sizdan ko'proq foyda beruvchi Zot bor”, degan ja­vobni berdi. Oxiri savdogarlar xalifa Abu Bakr roziyallohu anhuga shikoyat qilishdi. Halifa: “Ey Usmon, bulardan ham ko'proq foyda taklif etgan zot kimligini men ham bilmoqchiman?” deb so'radi. Usmon ro­ziyallohu anhu: “Ey Halifa, o'sha yuksak zot – Allohdir. Allohning bir yaxshilik evaziga o'n barobar foyda berish va'dasi bor. Odamlar ham guvoh bo'lsin, karvonni Alloh rizosi uchun sadaqa qildim. Uni xoh­laganingizdek tarqatishingiz mumkin”, dedi. Bunday voqealar hazrati Usmon hayo­tida ko'p bo'lgan.

Hijratning 26-yili Makka aholisi Eson dengiz portini yangidan Jidda yaqi­nidagi sohilga ko'chirish to'g'risida mas­lahatlashishdi. Chunki shunday qilsa, port Makkaga yaqinroq joylashar­di. Haz­rati Usmon sahobai kiromlar bilan bir­ga Jidda sohiliga bor­di. U erni sinchiklab o'rganib, port quriladigan joyni ko'rsatib ber­di va: “Bu er muborak sohil bo'l­sin”, deb duo qildi. O'sha davr­da barpo etishga asos solingan Jidda porti hanuzgacha Makkai mukarramaga xizmat qilmoqda.

Yana o'sha yili Ka'ba atrofidagi hovli­larni sotib olib Baytulloh­ga qo'shdi. Kat­ta koshonali xona­larni barpo ettirdi. Allohning Bay­tul Haramini birinchi bo'lib ken­gaytirgan shaxsga aylandi. Shu­ningdek, johiliyatda teridan qi­lingan Ka'bapo'shni oldirib, o'rni­ga Misr ipak paxtasidan to'qilgan oq mato yoptirdi.

Hijratning 24-yilida Madina aholisi Usmon roziyallohu anhu bilan Masjidi Nabaviyni ken­gaytirish xususida maslahat qil­dilar. Hammalari eski masjid­ni buzib, o'rniga keng va kattaroq masjid bino qilishga ittifoq etishdi. So'ng hazrati Usmon pe­shin namozini xalq bilan o'qidi. Namoz tugagach xutba qildi, so'ng: «Ey xaloyiq! Men ushbu masjidni buzib, o'rniga yangi, keng, katta masjid qurmoqchiman. Guvohlik berib aytamanki, Rasululloh alayhissalomning: «Kimki bir masjidni bino qilsa, unga jan­natda bir uy bino qilinadi», deganlarini juda ko'p bor o'z qu­lo­g'im bilan eshitganman. Mendan avvalroq o'tgan Umar ibn Hattob ham masjidni kengaytirdi. Bu ishim bilan men o'shalarga ergash­gan bo'laman», dedi. Qurilish hij­riy 29 yilning Rabiul avval oyi­da boshlanib, bir yilga bormay ni­hoyasiga etkazildi.

Alloh barchalaridan rozi bo'lsin.

“Hadichai Kubro” ayol-qizlar o'rta

maxsus islom ta'lim muassasasi

o'quvchisi Sarviniso

ShAMSUDDINOVA tayyorladi.

Maqolalar
Boshqa maqolalar

EZGULIK, BAG‘RIKЕNGLIK VA MЕHR-OQIBAT BAYRAMI

06.06.2025   7890   4 min.
EZGULIK, BAG‘RIKЕNGLIK VA MЕHR-OQIBAT BAYRAMI

Munosabat

 

Avvalo, barcha yurtdoshlarimizni xursandchilik ayyomi – Qurbon hayiti bayrami bilan samimiy muborakbod etaman!

Mamlakatimizda Qurbon hayiti nafaqat diniy, balki umummilliy bayram sifatida ham keng nishonlanadi. Zero, ushbu kunda yurtdoshlarimiz bir-birini hayit bilan samimiy tabriklab, o‘zaro sovg‘alar ulashadi, millati, tili va dinidan qat’i nazar, yolg‘iz keksalar, kam ta’minlangan oilalar holidan xabar olinib, xayriya ishlari amalga oshiriladi.

Shu ma’noda, ushbu qutlug‘ bayram insonparvarlik va bag‘rikenglik ramzi bo‘lish bilan birga, insonlar o‘rtasida o‘zaro mehr-muhabbat va hamjihatlik kabi fazilatlarni ham o‘zida mujassam etadi.

Yurtimizda hayit bayramini munosib kutib olish va o‘tkazish, shuningdek, milliy-diniy qadriyatlarimizni asrab-avaylash, xalqimizning ko‘p asrlik an’ana va urf-odatlariga uyg‘un holda o‘tkazilishiga alohida e’tibor qaratiladi. Buning uchun barcha zarur tayyorgarliklar ko‘riladi, mamlakatimizning barcha hududlarida tom ma’noda bayram shukuhi hukm suradi.

Kezi kelganda yurtimizda “Inson qadri uchun” degan ulug‘vor g‘oya asosida barcha sohalar qatori diniy-ma’rifiy jabhada ham katta islohotlar amalga oshirilayotgani, normativ-huquqiy hujjatlar takomillashtirilib, soha faoliyati samaradorligi yangi bosqichga chiqarilayotganini alohida qayd etish lozim.

Davlatimiz rahbari tashabbusi bilan oxirgi yillarda yurtimizning har bir go‘shasidagi ulkan bunyodkorlik ishlari izchil davom ettirilmoqda. Xususan, Toshkentda Islom sivilizatsiyasi markazi binosi qurilishi yakuniga yetib bormoqda, Samarqandda Imom Buxoriy majmuasi qad rostlamoqda.

Yaqinda Prezidentimiz ushbu majmuaga tashrif buyurib, u yerdagi bunyodkorlik ishlari bilan tanishdi, zarur ko‘rsatmalar berdi. Zero, bu  davlatimiz rahbarining uzoqni ko‘ra bilishi, ulug‘ ajdodlarga yuksak ehtiromining yorqin ifodasidir.

E’tiborga sazovor jihatlardan yana biri shuki, Prezidentimiz qo‘ng‘iroq qilib, hojilarimiz uchun yaratilgan shart-sharoitlar, ularning salomatligi va kayfiyati haqida so‘radi. Bundan hojilarimiz behad mamnun bo‘ldi, e’tibor va ehtiromdan xursand bo‘lgan ziyoratchilarimiz ko‘zlarida yosh bilan duo qildilar.

Arafot maydonida, duolar mustajob bo‘ladigan ayni onlarda Prezidentimizning Qurbon hayiti munosabati bilan O‘zbekiston xalqiga yo‘llagan tabrigini katta hayajon bilan eshitdik. Yaratgandan yurtimizga tinchlik, xalqimizga farovonlik so‘rab, duolar qildik.

Ayniqsa, tabrikda hojilarimiz alohida eslab o‘tilgani ziyoratchilarimizni cheksiz quvontirdi.

Barcha yurtdoshlarimiz qatori hojilarimiz ham ushbu tabrikdagi olijanob g‘oya va tashabbuslarga befarq emasligini izhor qildi.

Tabrikdagi “Inson qadri uchun, inson baxti uchun!” degan olijanob g‘oya barcha jabhalardagi islohotlarning asosi ekanini alohida e’tirof etish va hojilarimizning tashabbuslari ham ushbu g‘oyaga hamohang ekanini qayd etish lozim.

Bu Arafot maydonida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentiga hojilarimizning murojaatida ham o‘z aksini topdi. Jumladan, mazkur murojaatda hojilarimiz yurtga qaytgach, “Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari” degan ezgu tashabbusni bir ovozdan ilgari surib, Uchinchi Renessans yaratuvchilarini tarbiyalashda Prezidentimizga ko‘makchi bo‘lamiz, deb va’da berdi.

Shuningdek, Vatanimiz taraqqiyotiga xolis xizmat qilish, mahallalarda tinchlik va birdamlikni mustahkamlash, tinchlik-osoyishtalikning qadriga yetish, xalqimizni ma’nan yuksaltirish, jamiyatdagi islohotlarga daxldorlik hissini oshirish kabilarni targ‘ib etish borasida faol bo‘lishni aytib o‘tdi.

O‘z navbatida, hojilarimiz kitobxonlik madaniyatini yuksaltirish, ilm-ma’rifatga homiylikda namuna bo‘lish, to‘ylar, oilaviy tadbirlar va marosimlarda me’yorga amal qilgan holda kamxarj va ixcham o‘tkazishda bosh-qosh bo‘lish, mahallalardagi notinch oilalar, shu jumladan, tarbiyasida muammosi bor yoshlar o‘rtasida tushuntirish ishlarini olib borish, hududlardagi maktablarning ta’mirga muhtoj qismini joriy ta’mirlash ishlariga ko‘maklashish, xayriya, mehr-muruvvat va yordam ko‘rsatish ishlarini ko‘paytirish kabi tashabbuslarni qat’iy amalga oshirishga ahd qildi.

Aziz yurtdoshlar! Shubhasiz, ushbu shukuhli kunlar tom ma’noda barchamiz uchun katta bayram, xursandchilik onlaridir. Mo‘tabar manbalarda saodatli damlarni shodu xurramlik bilan o‘tkazish bo‘yicha ko‘p tavsiyalar kelgan. Ulamolarimiz: “Hayit kunlari shodlikni izhor qilish dinning shiorlaridan”, deyishadi. Demak, Qurbon hayiti kunlarida quvonchimizni, saxovatimizni har qachongidan ko‘ra ko‘proq namoyon qilishimiz lozim. Ayniqsa, kam ta’minlangan, ijtimoiy himoyaga muhtoj insonlarga yordam ko‘rsatishga shoshilishimiz lozim.

Ushbu fazilatli kunlarda muborak manzillarda turib, ona Vatanimizga tinchlik-osoyishtalik, xalqimizga yanada farovon hayot, farzandlarimizga baxtu saodat so‘rab, duolar qilmoqdamiz!

Qurbon hayitingiz muborak bo‘lsin!

Shayx Nuriddin XOLIQNAZAR,

O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy