Sayt test holatida ishlamoqda!
23 Iyul, 2025   |   28 Muharram, 1447

Toshkent shahri
Tong
03:32
Quyosh
05:10
Peshin
12:35
Asr
17:37
Shom
19:53
Xufton
21:23
Bismillah
23 Iyul, 2025, 28 Muharram, 1447

Islom ilm dinidir

01.08.2022   1385   1 min.
Islom ilm dinidir

Islom dini hech qachon ilm olishga to'g'anoq bo'lmagan. Yevropada yaqin vaqtlargacha cherkov ilm yo'liga g'ov bo'lib keldi, minglab olimlar olovda kuydirildi, evropaliklar buni hali unutishgani yo'q. Nima sababdan cherkovlar ilmga qattiq qarshilik qildi? Chunki hukmronlik to'laligicha cherkovda edi, ilm ularning yolg'onlarini fosh etardi. Cherkov katta boylikdan ajralib qolmaslik uchun olimlarga tazyiq o'tkazardi. Masalan, Kopernik, Galiley, Eynshteyn, Maks Plank kabi buyuk olimlar aynan cherkov mahkamasida sud qilindi.

Kopernik 1543 yil Yer o'z o'qi atrofida 24 soatda bir marta, Quyosh atrofida yilda bir marta aylanib chiqishini, Quyosh koinot markazi ekanini kashf qilgan edi. Katoliklar bu kashfiyotdan dahshatga tushdi, chunki nasroniylarning xurofotlari chippakka chiqayotgan edi. Cherkov Kopernikni dindan chiqqanlikda ayblab, kitoblariga o't qo'ydi, o'zini sudga tortib qatl etdi. 1481 – 1499 yillarda 90 023 nafar olim mahkamaga tortilib, cherkov ularning kitoblarini o'qishni ta'qiqlab, yoqib yuborishga buyruq berdi. Shu tariqa 8 000 ta qo'lyozma kitob yoqib yuborildi.

Doktor Rog'ib Sarjoniyning
“Islom va olam” kitobidan.

Maqolalar
Boshqa maqolalar

Yarimta olma haqqi

21.07.2025   3749   2 min.
Yarimta olma haqqi

Sobit ibn Ibrohim tahorat ola turib ariqda oqib kelayotgan bir olmaga ko‘zi tushadi va olmani olib yeydi. Olmaning yarmini yeb bo‘lganida, uning haqqi haqida o‘ylab qoladi. Shu xayolda Sobit ibn Ibrohim ariq chetidan yurib olma oqib chiqqan bog‘ga kiradi va bog‘ egasiga:

– Yeb qo‘ygan yarimta olmam uchun haqqingizni halol eting. Qolgan yarmi mana, oling, – deydi.

– Mayli, haqqimni halol etaman, faqat bir shartim bor, – deydi bog‘ egasi yigitning halol, taqvoli ekanini anglab.

– Shartingizni ayting, – deydi Sobit ibn Ibrohim.

Shunda bog‘ egasi:

– Bir qizim bor, uni nikohingga olasan. Lekin rozi bo‘lishingdan avval uning holatidan seni ogoh etishim lozim. Qizimning ko‘zi ojiz, hech narsani ko‘rmaydi, soqov – gapirmaydi va yana qulog‘i eshitmaydi – kar, qimirlamaydi – shol, – deydi.

Bog‘ egasining gaplarini eshitgan Sobit ibn Ibrohim lol bo‘lib qoladi. Yeb qo‘ygan yarimta olmaning haqqidan qo‘rqib, qizga uylanishga rozi bo‘ladi va:

– Mayli, taklifingizni qabul qildim, zora shu bilan Allohning roziligiga erishsam, – deydi.

Ota qiziga oq fotiha beradi. To‘y-tomoshalar o‘tgach, Sobit ibn Ibrohim salom berganicha qizning yoniga kiradi. Qiz salomga alik qaytargancha qo‘li ko‘ksida qulluq qiladi.

Yigit bo‘layotgan ishlardan hayratlanadi: Bu juda g‘alati-ku, soqov emas ekan-da, salomimga javob berdi. Tik turibdi, demak shol ham emas. Qo‘li ko‘ksida, bundan chiqdi ko‘zlari ham ko‘radi”.

Yigit shoshgancha tashqariga chiqadi va qizning otasiga: “Bu menga va’da qilingan qiz emas-ku, ko‘r, soqov, kar va shol deganingizning boisi ne?!” – deydi.

“Nega endi?” – izoh beradi qizning otasi: “Bu o‘sha qiz. Ko‘zi ojiz deganim – uning ko‘zlari Alloh harom qilgan narsaga boqmagan, qulog‘ining karligi – Alloh harom qilgan narsalarga quloq tutmagan, soqovligi ham rost, chunki tili Allohning zikrigagina aylangan, sholligi – yomon ishga yurmagan”.

Sobit ibn Ibrohim birovning haqqidan qo‘rqqanligi evaziga oliy mukofotga erishadi. Vaqt o‘tishi bilan uning ayoli yer yuzini ilm va fiqhga to‘ldirajak bir zotga, buyuk Imom Abu Hanifaga homilador bo‘ladi.