– Bu yil ro'za tutayapman. Ammo birinchi o'rinda ozish uchun ro'za tutaman, degandim. Yaqinda dugonam bunaqa niyat bilan tutilgan ro'za qabul bo'lmaydi, dedi. Shu rostmi?
Mohidil, Namangan viloyati
– Abu Hurayra raziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sallollohu alayhi vasallam: «Kim Ramazon ro'zasini imon keltirib, savob umidida tutsa, avval qilgan gunohi kechiriladi», dedilar.
Hadisning ma'nosi: «Allohning va'da qilgan savobiga ishonib, riyo va boshqa maqsadda emas, balki Allohning mukofotidan umid qilib tutsagina gunohi kechiriladi», deyiladi. («Fathul boriy» kitobidan).
Payg'ambarimiz sallallohu alayhi vasallam ro'za haqida shunday dedilar: «Odam bolasining barcha amaliga (savob) ko'paytirib beriladi. Bir yaxshi amalga o'n barobardan etti yuz barobargacha savob bor. Alloh azza va jalla: «Faqat ro'za unday emas. Uning mukofotini O'zim beraman. Axir bandam shahvatini, taomini Men uchun tark qilyapti», deb aytadi. Ro'zador uchun ikki xursandchilik bor: biri iftor vaqtida, ikkinchi xursandchilik esa Robbisining huzuriga borganda. Shu sababli siz eng avvalo ro'zaning savobidan umid qilib ro'za tuting.
– Ba'zan kishi ro'zaligini unutib, bilmay ovqat eb qo'yishi yoki suv ichib qo'yishi mumkin. Bunda ro'za buziladimi?
Muslima, Buxoro viloyati
– Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar: «Agar qay biringiz unutib eb-ichib qo'ysa, ro'zasini kamoliga etkazaversin. Uni Alloh edirib-ichiribdi». Ya'ni, kim ro'zaligini unutib, ul-bul narsa ebyoki ichib qo'ysa, ko'ngli xijil bo'lmasin va ro'zasini tutishda davom etsin. Demak, uni Alloh taolo mehmon qilibdi.
– Ba'zan saharlikka uxlab qolaman, ammo kechqurun ertaga ro'za tutaman, deb niyat qilib yotaman. Saharlikka uxlab qolganimda ham ro'za hisoblanamanmi?
Madina, Toshkent
– Ramazon oyida niyatni kechasi qilishni esidan chiqarib qo'ygan bo'lsa, kunduzi zavol (quyoshning og'ishi, kunning ikkinchi yarmi)gacha niyat qilsa bo'laveradi (Hidoya).
Niyat ro'zaning farzlaridan biri bo'lib, uning avvali vaqti saharlikk va oxirgi vaqti zavolgacha hisoblanadi. Saharlikdan oldin, hatto ba'zi qavllarda (Fath ul-Qadiyr) iftorlikdan keyin ham ertangi kunning ro'zasi uchun niyat qilsa bo'laveradi. Lekin zavol vaqtidan keyin niyat qilib bo'lmaydi (Muxtasar al-Viqoya).
– Ramazon oyida biron kishining tobi qochib qolsa, unga ukol qilish mumkinmi? Ba'zilar ukol ro'zani ochmas emish, deydilar. Iltimos shu to'g'risida ma'lumot bersangiz.
Akmal, Toshkent
– Alloh taolo bandalarini foydasini ko'zlab, har bir ibodatga engillik berib qo'ygan. Jumladan, ro'za tutuvchiga ham agar u safarda yoki kasal bo'lsa, boshqa kunlari ro'za tutib berishi aytilgan. Ro'za tutuvchi kishi sog'lig'iga jiddiy xavf bo'lmasa, ukol vaqtini iftorlikdan keyin yoki saharlikdan oldin qildirib olgan ma'qul. Lekin ro'za tutganda sog'lig'i yomonlashgani tufayli ukol olmasa, hayoti xavf ostida bo'lsa, ukol olib, ro'zasini qazosini Ramazon tugagandan keyin tutib beradi. Eng maqbul bo'lgan yo'l shudir.
Fatvo hay'ati
Islomning barcha – beshala ruknini ham bajargan odam chinakam saodatlidir. Ayniqsa, hojilik – alohida mas’uliyat talab etadigan maqom. Bu yil yurtimizdan 15 mingdan ziyodroq fuqaro ana shunday sharafga ega bo‘ldi.
Bu yil yurtimizdan hajga borgan yurtdoshlarimiz Arafot vodiysida muftiy, Shayx Nuriddin Xoliqnazar hazratlari boshchiliklarida yurtga qaytgach, «Yangi O‘zbekistonning tinchlik va ma’naviyat targ‘ibotchilari bo‘lamiz» degan ezgu tashabbusni ilgari surgan edilar.
Bugun, 14 iyul kuni poytaxtimizdagi «Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf» jome masjidi majlislar zalida poytaxtimizda faoliyat yuritayotgan imom-xatiblar, imom noiblari ishtirokida yig‘ilish o‘tkazildi.
Tadbirda O‘zbekiston Respublikasi Din ishlari bo‘yicha qo‘mitasi raisining birinchi o‘rinbosari Davronbek Maxsudov, Toshkent shahar hokimining jamoat va diniy tashkilotlar bilan aloqalar bo‘yicha o‘rinbosari Abdulvosid Xomitjonov, «Nuroniy« jamg‘armasi Toshkent shahar bo‘limi raisi Rustam Kalonov, Mahallalar uyushmasi Toshkent shahar hududiy boshqarmasi boshlig‘i Furqatxo‘ja Mahmudxo‘jayev, Toshkent shahar bosh imom-xatibi Abduqahhor domla Yunusov ishtirok etdi.
– Hojilarga katta ishonch bildirib, ular ma’naviyat targ‘ibotchilaridir, – deydi DIQ raisi birinchi o‘rinbosari Davron Maxsudov. – Hadisi sharifda: “Insonlarning Alloh taologa eng seviklisi odamlarga ko‘p manfaati yetkazadiganidir” (Imom Tabaroniy rivoyati), deyilgan. Shunday ekan, har bir hojiga o‘z hududidagi imom-xatib ko‘makchi bo‘lib, mahallama-mahalla yurib, aholiga, ayniqsa, yoshlarga pandu nasihatlar qilishlari zarur. Chunki hojilarning so‘zlari ta’sirchan bo‘ladi. Farzandlarimizning turli yot g‘oyalar ta’siriga tushib qolishining oldini olishda ularning xizmatidan foydalanishimiz kerak. Hojilarimizning sa’y-harakatlari bilan xalqimizning ma’naviyati, ma’rifati yanada oshadi.
Ana shunday ma’naviy-ma’rifiy tadbirlar orqali hojilarimiz jamiyatimizdagi mehr-oqibat muhitini yanada mustahkamlash, jaholatga qarshi ma’rifat bilan kurashish, yoshlar tarbiyasi va oilalar totuvligida ibrat bo‘lmoqdalar.