Doktor Mustafo Hon aytadilar: “Bugungi kunimizdagi muammo bu, mazhab imomlari mazhabni o'zlari to'qib chiqarishgan degan gumon. Vaholanki voqelikda Abu Hanifa rohimahulloh o'z imomi Ibn Mas'ud roziyallohu anhuga ergashadi.
Imom Molik Ibn Umar va Ibn Abbos roziyallohu anhumolarga ergashadi, Imom Shofe'iy ham ana shu sahobalarga ergashadi. Sahobalarni Alloh taolo Muhammad Mustafo sollollohu alayhi vasallam etkazgan omonat va risolatni o'z zimmasiga olish va etkazish uchun tanlab olgan”[1].
Birorta inson inkor qilmasdan ummat juda uzoq asr mazhabni mahkam tutib keldi.
Biror-bir mazhabsiz muhaddis, mufassir yoki usuli olimni tarix zar varaqlaridan topa olmaysan. Bayhaqiy, Hatib Bag'dodiy, Ibn Hajar Asqaloniy, Ibn Asokir, Ibn Saloh, Suyutiy, Jassos, Baydoviy, Zarkashiy, Ibn Hojib, Ibn Javziy, Ibnul Humom, Saraxsiy, Bazdaviy, Bag'oviy, G'azzoliy, Subkiy, Shiroziy, Imom Navaviy va boshqa etuk islom ulamolarining barchasi albatta biror mazhabga mansub va bir mazhabni mahkam ushlaganini ko'rasan.
Yafe'iy aytadilar: “Islom tarixiga nazar tashlagan inson albatta, to'rt mazhab yuzaga kelgandan keyin necha- necha zamon o'tsin imomlar-u sarkarda va sultonlarning bir mazhabni tutganiga guvoh bo'ladi”[2].
Mazhabni inkor qiluvchi din imomlari uning ustida bo'lib turgan narsani inkor qiluvchidir va unga ijmo bog'langan narsaga xilof qiluvchidir. Chunki, to'rt mazhabdan birini ushlash lozim ekaniga ijmo qilingan.
Dehlaviy aytadilar: "Mazhabni tutish kerak ekaniga butun ummat ijmo qilgan, xossatan, bizning bu nafslar shahvatga moyil bo'lib ketgan kunlarda".
Yuqorida mazhabni ushlash nega lozim ekani borasida bir qancha sabablar sanab o'tildi, mazhablar eng mukammal sur'atda tashkil topdi, endi uni tark etishga hech qanday asosli sabab yo'qdir.
Allohning dinida ermak va o'yin qilishga yo'l qo'ymaslik uchun ulamolar mutloq ijtihod eshiklarini yopganlar.
Ibn Saloh naql qilib aytadilar: "Imom Shofe'iyning asridan keyin mustaqil mujtahid topilmadi deyishadi".
Imom Zahabiy aytadilar: "Hozirgi kunimizda faqat shu to'rt mazhabgina qoldi, lekin shuni ham lozim bo'lganidek tushunadigan odamlar sanoqligina, mujtahid bo'lishni qo'yaver".
Muhiddin Musulmonov - Sho'rchi tumanidagi "Domla Qosim jome' masjidi" imom xatibi
1. Bomdod namozining sunnatini yengil o‘qish.
Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: “Nabiy sollallohu alayhi vasallam Bomdod namozida azon va iqomat orasida yengil ikki rakat o‘qir edilar” (Imom Buxoriy, Imom Muslim rivoyati).
2. Birinchi rakatda Kafirun, ikkinchi rakatda Ixlos surasini o‘qish.
Abu Hurayra roziyallohu anhu aytadi. «Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Bomdodning ikki rakatida “Qul yaa ayyuhal kaafirun” va “Qul huvallohu ahad”ni o‘qirdilar» (Imom Muslim rivoyati).
3. Sunnatdan so‘ng ozgina yonboshlash.
“Nabiy sollallohu alayhi vasallam Bomdod namozining sunnatidan keyin o‘ng taraflari bilan ozgina yonboshlab yotar edilar” (Imom Buxoriy rivoyati).
4. Yosin surasini va Hashr surasining oxirgi uch oyatini tilovat qilish.
Ma’qil ibn Yasor roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «“Yosin” Qur’onning qalbidir. Kim uni Allohni va oxirat kunini umid qilib o‘qisa, albatta, mag‘firat qilinadi. Uni o‘liklaringizga o‘qinglar», dedilar (Imom Ahmad, Imom Bayhaqiy rivoyati).
Anas roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Har bir narsaning qalbi bor. Qur’onning qalbi “Yosin”dir. Kim “Yosin”ni qiroat qilsa, Alloh unga bu qiroati uchun Qur’onni o‘n marta qiroat qilgan(savobi)ni yozadi» dedilar (Imom Termiziy, Imom Bayhaqiy rivoyati).
Ma’qil ibn Yasor roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Kim subh chog‘ida uch marta “A’uzu bismillahis samiy’il aliym, minash shaytonir rojiym” deb, Hashr surasi oxiridan uch oyatni tilovat qilsa, Alloh unga yetmish ming farishtani vakil qilib qo‘yadi. Ular unga kech kirguncha salavot aytadilar. Agar u o‘sha kuni o‘lsa, shahid holida o‘ladi. Kim o‘shalarni kech kirganda aytsa, xuddi o‘shandoq bo‘ladi», dedilar (Imom Termiziy rivoyati).
5. Bomdod namozidan keyin o‘sha joyda o‘tirish.
Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim Bomdod namozini o‘qib bo‘lganidan keyin namoz o‘qigan joyida to choshgoh namozini o‘qiguncha o‘tirsa, faqat yaxshilikdan boshqani gapirmagan bo‘lsa, uning xatolari, agar dengiz ko‘pigidan ko‘p bo‘lsa ham, mag‘firat qilinadi”, dedilar (Imom Abu Dovud, Imom Termiziy rivoyati).
“Nabiy sollallohu alayhi vasallam Bomdod namozidan so‘ng namoz o‘qigan joylarida to quyosh yaxshi chiqib olgunicha o‘tirar edilar” (Imom Muslim rivoyati).
6. Quyosh chiqqanidan so‘ng ikki rakat ishroq (quyosh chiqishi) namozini o‘qish.
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kim Bomdodni jamoat bilan o‘qisa, so‘ngra quyosh chiqqunicha Allohni zikr qilib o‘tirsa, keyin ikki rakat namoz o‘qisa, uning uchun haj va umraning ajridek bo‘lur. To‘liq, to‘liq, to‘liq”, deganlar (Imom Termiziy rivoyati).
7.So‘ngra zuho (choshgoh) namozini o‘qish.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Kim choshgoh namozini muhofaza (bardavom) qilsa, uning gunohlari agar dengiz ko‘pigicha bo‘lsa ham mag‘firat qilinadi”, dedilar (Imom Termiziy rivoyati).
Davron NURMUHAMMAD