Musulmon odam har doim shariatga muvofiq ish ko'radi, hayot kechiradi. Agar o'zi (nafsi) istaganidek yashash tarziga o'tadigan bo'lsa, albatta, muvozanat buziladi, ruhi bo'g'iladi, mo'minligiga putur etadi.
Tahorat buzilganidek, axloq ham buziladi. Tahoratni buzadigan amallar bo'lganidek, xulqni buzuvchi illatlar ham bor. Bugun ularning koni internet atalmish ko'rinmas, ammo imkoni juda keng bo'lgan olamdir. Alloh saqlasin, loqayd bo'lsak, undan tarqalayotgan illatlar nafaqat o'zimiz, ahlimiz, balki farzandlarimizga ham zarar berishi mumkin.
Musulmon kishi birodarining joni va moli qatorida, uning sirini ham himoya qiladi. Bugun internet tarmoqlariga “mish-mish”larsiz kirish to'yga to'yonasiz borishday gap bo'lib bormoqda. Birovning sirini fosh qilish go'yo qahramonlikday, birga o'n qo'shib olib chiqishlar urf bo'lmoqda. Bular musulmon uchun o'ta xatarlidir. Biz tilimizni, ko'zimizni, farjimizni, oyog'imizni, qo'llarimizni asrashga mas'ulmiz. Axir Alloh taolo qiyomat kuni a'zolarimizni gapirtiradi. Ular bizga qarshi guvohlik beradi...
«Bugun Biz ularning og'izlarini muhrlab qo'ygaymiz. Bizga ularning qilib o'tgan ishlari haqida qo'llari so'zlab, oyoqlari guvohlik berur» (Yosin surasi, 65-oyat).
Shirk va kufrda bo'lgan bandalar qiyomat kuni dunyoda qilgan qilmishlaridan tonib, tillari bilan noto'g'ri guvohlik berishga harakat qilishar ekan. Qo'shnilari va qarindoshlari ularning mushrik bo'lgani haqida guvohlik berishsa ham, tan olishmas ekan. Alloh taolo ularning og'izlarini muhrlab qo'yishga buyurgach, qolgan a'zolari uning kirdikorlarini birma-bir aytib, guvohlik berar ekan.
Shunday ekan, kishi tahorati singanda qayta olgani, Ramazonda eb-ichishdan tiyilgani, doimo gunoh ishlardan uzoq turgani kabi internetdagi zararlardan ham saqlanish lozim. Ayni paytda, sahar yo iftor qilgani, jufti haloli bilan o'ynab-kulgani kabi, internetdan foydalanish joiz bo'lgan o'rinlarda foydalanadi.
Mo'min “zamon bilan hamnafas bo'lish” tushunchasini yanglish anglab, aldanmaydi. Qo'l telefoni, internet va media olami o'z domiga tortishi, taqvo, hilm, xushudan uzoqlashtirishi kabi ko'zga ko'rinmas illatlardan o'zini ehtiyot qiladi. “Internetni yosh bolalar ham ishlatib yuribdi-ku”, deb e'tiborsiz bo'lish yaramaydi. Biz qayerda, qaysi yoshda bo'lmaylik, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam tarbiya qilgan ummat bo'lib qolishimiz kerak.
Internet va qo'l telefoni bizni o'zgartirmasligi, aksincha, biz Allohning izni bilan, internetni, qo'l telefonini ham o'zgartirishimiz lozim. Ta'bir joiz bo'lsa, telefonimizni “tarbiya” qilishimiz, bu orqali o'zimizni isloh etishimiz kerak. Ho'sh, hozir telefoningizni bir “sinab” ko'ringchi, unda qancha keraksiz narsalar bor ekan?! Telefoningiz (ya'ni o'zingiz) nechog'lik tarbiyali, musulmonga xos axloqdan nasibador ekaningizni bilib olasiz!..
Muxtorxon JALOLOV,
Shahrisabz tumanidagi “Bobo Salim”
jome masjidi imom-xatibi
Inson hayotida eng qimmatbaho ne’matlardan biri vaqtdir. U nihoyatda tez o‘tadi, biror narsaga bog‘lab, to‘xtatib, ortga qaytarib bo‘lmaydi. Har lahza inson umridan bir bo‘lakdir. Shuning uchun vaqtni samarali o‘tkazish, uni qadrlash har bir aqlli inson uchun juda muhim.
Har insonga bir umr berilgan. U yillar, oylar, kunlar, daqiqalar bilan hisoblanadi. Bir soat bekorga ketsa, umrimizdan bir qism bekor ketgan bo‘ladi. Ko‘pincha biz "ertaga qilib qo‘yaman", "keyinroq boshlayman" deya o‘zimizni aldab qo‘yamiz. Aniq reja asosida hayot kechirish, har bir kunni maqsadli va mazmunli o‘tkazish vaqtdan unumli foydalanishning asosiy yo‘lidir. Ilm o‘rganish, mehnat qilish, sog‘liqqa e’tibor qaratish, oila va yaqinlarga vaqt ajratish — bularning bari vaqtning to‘g‘ri taqsim qilinishi bilan bo‘ladi.
Tan olish kerak, zamonaviy texnologiyalar, ijtimoiy tarmoqlar va axborot oqimi vaqtimizni o‘g‘irlab, bizni chalg‘itmoqda. Lekin ayb o‘zimizda. Ba’zan keraksiz narsalarga soatlab vaqt sarflaymiz, keyin esa "vaqtim yetmadi" deb shikoyat qilamiz. Shuning uchun ham hayotda "nimalar muhim, nimalar esa vaqt sarflashga arzimaydi" degan savolga aniq javob topib olish lozim. Vaqtga e’tiborli inson – mas’uliyatli insondir. U har bir vazifani o‘z vaqtida bajaradi, orzulari sari qat’iyat bilan intiladi va hayotini nazorat qila oladi.
Islom dinida ham vaqtga alohida ahamiyat berilgan. Qur’oni karimdagi Asr surasida Alloh taolo asr (vaqt)ga qasam bilan insonning zararda ekani ta’kidlagan. Bu esa vaqtning beqiyos ekanini yana bir bor yodga soladi. Faqat iymon keltirgan va yaxshi amallar qilgan, bir-birlariga Haq (yo‘li)ni tavsiya etgan va bir-birlariga (mana shu Haq yo‘lida) sabr-toqat qilishni tavsiya etgan zotlargina najot topishi aytilib, ulgurib qolishga da’vat etilgan. Demakki, vaqtni to‘g‘ri sarflay olgan insongina yutuqqa erishadi. Hayotimizdagi har bir daqiqa – bebaho xazina. Undan oqilona foydalanib qolish kerak, azizlar.
Abdulvohid ISAQOV,
Namangan shahridagi
“Miryoqubboy Mirhakimboy”
jome masjidi imom xatibi